Drodzy Diecezjanie!

1. W niedzielę dzisiejszą w bazylice św. Piotra pod przewodnictwem Ojca Świętego rozpoczyna swoje prace Dziesiąty Zwyczajny Synod Biskupów. Wedle Kodeksu Prawa Kanonicznego "Synod Biskupów jest zebraniem biskupów, wybranych z różnych regionów świata, którzy zbierają się w określonych terminach, ażeby pobudzać ścisłą łączność między Biskupem Rzymu i biskupami, jak również temuż Biskupowi Rzymskiemu świadczyć pomoc swoją radą w celu zachowania i wzrostu wiary oraz obyczajów, a także zachowania i umocnienia dyscypliny kościelnej, i rozważenia problemów związanych z działalnością Kościoła w świecie" (Kan. 342). A dalej czytamy: "Zadaniem Synodu Biskupów jest rozpatrywanie przedstawionych mu spraw i wysuwanie wniosków" (Kan. 343). Nie możemy też zapominać, że "Synod Biskupów podlega bezpośrednio władzy Biskupa Rzymskiego, który ma prawo: 1. zwoływania Synodu; 2. zatwierdzania wyboru członków, jak również oznaczania i mianowania innych członków; 3. ustalania zagadnień; 4. ustalania porządku obrad; 5. przewodniczenia Synodowi; 6. zamknięcia Synodu" (Kan. 344). Kanon natomiast 346 wyjaśnia, kto w Synodzie bierze udział: 1. Synod Biskupów, (...) składa się z członków, których większość stanowią biskupi wybrani (...) przez Konferencje Episkopatu w sposób określony prawem specjalnym Synodu; inni są oznaczani na mocy tego samego prawa; inni wreszcie mianowani są bezpośrednio przez Biskupa Rzymskiego" (Kan. 346).

Konferencja Episkopatu Polski wybrała czterech uczestników, którymi są: abp Józef Michalik z Przemyśla, abp Henryk Muszyński z Gniezna, abp Tadeusz Gocłowski z Gdańska i Wasz biskup diecezjalny. Ojciec Święty mianował abp. Józefa Życińskiego z Lublina. Nie są jeszcze znane imiona innych uczestników Synodu, których Ojciec Święty powoła do prac w sekretariacie Synodu i jako ekspertów. Z pewnością więc, liczba naszych rodaków, uczestniczących w tym Synodzie będzie większa.

2. Szykując się do wyjazdu z Diecezji i to na cały miesiąc, gdyż prace Synodu są przewidziane niemal do końca października, pragnę skierować tych kilka słów do naszych Diecezjan tak Duchownych, jak i Świeckich, aby podzielić się programowymi założeniami Synodu i zaprosić wszystkich do duchowego uczestnictwa, choćby przez wykorzystanie tego wszystkiego, czym nas od strony religijnej miesiąc październik może ubogacić.

Temat Synodu brzmi: Biskup - sługą Ewangelii Jezusa Chrystusa dla nadziei

świata. We wstępie do Dokumentu Roboczego Synodu znajdujemy próbę wyjaśnienia zaproponowanej tematyki. "Na początku trzeciego tysiąclecia chrześcijaństwa, ludzkość i Kościół wyruszają ku przyszłości, która niesie ze sobą dziedzictwo minionego wieku, pełnego blasków i cieni. Znajdujemy się w nowym momencie historii ludzkiej. Wiele osób stawia sobie pytanie o cel, do którego zdąża ludzkość oraz o przyszłość świata, który jawi się obecnie z jednej strony pochłonięty dynamizmem postępu, ze wzrastającą współzależnością w ekonomii, kulturze i komunikacji, a z drugiej strony ciągle jeszcze pełny konfliktów lokalnych, z rozległymi obszarami, gdzie szerzą się głód, choroby i nędza" (Documentum laboris, Watykan 2001, 3).

O tym, że nasza współczesność jest pełna zagrożeń, wiedzieliśmy od dawna, gdyż znamy to wszystko z naszych dziejów, tych dalszych i tych bliższych, ale terrorystyczne ataki na spokojnych ludzi, dokonane przed kilkunastu dniami w Stanach Zjednoczonych każą nam jeszcze uważniej przypatrzeć się temu wszystkiemu. One wreszcie zmuszają do rewizji naszych pojęć na temat rozwoju i postępu.

Dziesiąty Synod Biskupów z pewnością poruszy tę sprawę, zwłaszcza że w dokumencie przygotowawczym zwraca się uwagę, iż "Początek nowego tysiąclecia stawia w centrum świadomości świata sprawę budowania przyszłości, a

wraz z nią temat nadziei, będącej podstawowym stanem człowieka Homo viator i chrześcijanina, oczekującego wypełnienia się Bożych obietnic. Nadzieja rozumiana jako płomień wiary i bodziec miłości wobec przyszłości, której kształtu nie można przewidzieć" (Documentum laboris, dz. cyt. 3).

Kościół kolejny raz wychodzi naprzeciw naszym potrzebom i pragnie przypomnieć, że właśnie biskupi, jako słudzy Ewangelii Jezusa Chrystusa, mają być zwiastunami nadziei, nawet w najtrudniejszych okolicznościach.

3. Od czasu zakończenia Soboru Watykańskiego II odbyło się już dziewięć zwyczajnych synodów biskupów. Ich tematyka dotyczyła " powołania i posłannictwa świeckich w Kościele i w świecie", "formacji kapłanów w obecnych okolicznościach", "życia konsekrowanego i jego misji w Kościele i w świecie". Została również podjęta problematyka ewangelizacji, katechizacji, rodziny, pojednania i pokuty. Ponadto miało miejsce sześć nadzwyczajnych obrad Synodu Biskupów, które dotyczyły sytuacji Kościoła i człowieka na różnych kontynentach. Dwa z nich zajmowały się tym, co się dzieje w Europie, pozostałe zaś odnosiły się do Ameryki, Azji, Afryki i Oceanii.

Wszystkie synody w jakiś sposób zawsze dotyczyły posługi biskupiej, choćby dlatego, że pomagały kształtować jej poziom i ułatwiały wybór działań. Ten jednak Synod stawia przed sobą zadanie jakby bardziej wszechstronnego przypatrzenia się posłudze biskupiej, zakorzeniając ją w Ewangelii i wskazując na potrzebę budzenia nadziei, gdyż człowiek współczesny nazbyt często popada w stan apatii, zniechęcenia i depresji. I nie tylko z tego powodu, że brak mu nadziei w stosunku do innych ludzi i otoczenia; on nawet traci zaufanie do siebie samego, chociaż nie zawsze ma dość odwagi, by powrócić do wiary w Pana Boga.

Wedle materiałów przygotowawczych do Synodu: "Nadzieja chrześcijańska jest wewnętrznie połączona z odważnym i pełnym głoszeniem Ewangelii, które należy do podstawowych funkcji biskupa" (Documentum laboris, dz. cyt. 6). Ponownie więc zapraszam wszystkich naszych Diecezjan, kapłanów i seminarzystów, zakonnice i zakonników, rodziców i wychowawców, lekarzy i pielęgniarki, rolników i robotników, wolne zawody i bezrobotnych, młodzież i dzieci do duchowej więzi ze mną, ze wszystkimi biskupami, zebranymi na Synodzie i z Ojcem Świętym w tym wspólnym poszukiwaniu i odkrywaniu nadziei.

4. Bardzo istotną przesłankę, zachęcającą nas do wspólnej troski o nadzieję, podpowiada św. Paweł Apostoł, zwracając się do św. Tymoteusza: "Ty, o człowiecze Boży, podążaj za sprawiedliwością, pobożnością, wiarą, miłością, wytrwałością, łagodnością. Walcz w dobrych zawodach o wiarę, zdobądź życie: do niego zostałeś powołany i o nim złożyłeś dobre wyznanie" (1 Tm 6, 11-12). Inaczej mówiąc, każdy z nas ma możliwość zbawienia, a ono jest fundamentem cnoty nadziei. Każdy bowiem człowiek może być dobry.

W innym wypadku będzie: "Biada beztroskim na Syjonie i dufnym na górze Samarii" (Am 6, 1a). Prorok Amos jest taką postawą przejęty i przed nią przestrzega. Jesteśmy wszakże w dobrej sytuacji, gdyż miesiąc październik jest czasem Maryi, jest znakiem Różańca. W Dokumencie Pastoralnym Diecezji Drohiczyńskiej - 2001 jest napisane: " W miesiącu październiku staramy się o ożywienie modlitwy różańcowej" ( 40). Jeżeli to zalecenie jest zawsze ważne, to w sposób szczególny należy je potraktować w tym roku, kiedy jednocześnie dziękujemy Matce Najświętszej za to, że 750 lat temu objawiła nam Szkaplerz. Razem z całą rodziną karmelitańską - ze św. Teresą od Dzieciątka Jezus i z Avila - wyrażamy wdzięczność za ten dar, ale też zastanawiamy się nad tym, w jaki sposób można go jeszcze owocniej przeżywać.

Początek października przypomina nam także św. Franciszka z Asyżu, którego życie i dzieło jest źródłem nadziei dla milionów osób, zwłaszcza biednych i wydziedziczonych. Jest on założycielem Rodziny Franciszkańskiej, jak i znanego dobrze tercjarstwa. Od kilkudziesięciu lat jest patronem przyrody, dopomagając nam wszystkim w ochronie naturalnego środowiska, gdyż bez szacunku dla świata stworzonego przez Boga nasza nadzieja wciąż będzie narażona na różne pęknięcia. Świadectwo zaś św. Franciszka pozwala na przezwyciężanie wszelkiej brutalności, tak w stosunku do ludzi, jak i stworzeń czy roślin. Możemy się cieszyć, że orędzie z Asyżu zakorzenia się coraz głębiej w naszym środowisku, ponieważ mamy szkołę podstawową, której patronuje Biedaczyna z Asyżu.

5. Nasz Dokument Pastoralny w budzeniu nadziei idzie jeszcze dalej. Czytamy w nim: "W tym samym miesiącu pamiętamy o budzeniu wrażliwości społecznej przez krzewienie ducha miłosierdzia" (40). Nieco wcześniej zaś znajdujemy wyjaśnienie, na czym ta wrażliwość, konkretnie w naszej diecezji może polegać: "Jednym z wyrazów naszej wrażliwości na potrzebujących staje się Dom Miłosierdzia im. Jana Pawła II, z dużym poświęceniem remontowany w Sokołowie Podlaskim" przez Caritas Diecezjalną (17). Do tego to ośrodka przybyły już siostry zakonne, jest dyrektor i chcielibyśmy, aby ten znak wdzięczności za obecność Jana Pawła II wśród nas, jak najszybciej mógł podjąć pełną działalność. Kolejna zaś rocznica wyboru Ojca Świętego nie pozwala nam na zapominanie tego, co jego osobie zawdzięczamy i do czego on nas zachęca.

Ojcu Świętemu zależy bardzo na wychowaniu nowego pokolenia. To samo można powiedzieć o całej spuściźnie duchowej sługi Bożego kard. Stefana Wyszyńskiego, Prymasa Tysiąclecia. Temat ten staje się nam bliski z racji na Dzień Edukacji. Ks. Stanisław Konarski ongiś pisał: "Dobry nauczyciel powinien wychodzić ze szkoły zmęczony jak atleta z areny lub rolnik z pola". A zwracając się do wszystkich wychowawców i uczących zachęca: "Swoim sposobem postępowania niech jawnie ukazują młodzieży, że ją kochają i że chcą być przez nią kochani" ( Życie i dzieło pijara księdza Stanisława Konarskiego, Warszawa 2000/2001, str. 59).

Mam to szczęście, że sam odwiedziłem wszystkie szkoły na terenie Diecezji, w niektórych byłem nawet po kilka razy i wiem, że to, do czego zachęca ks. Stanistaw Konarski jest stosowane w praktyce edukacyjnej. Niech Święto Edukacji będzie dobrą okazją do wyrażenia wdzięczności względem wszystkich, którzy kształcą i wychowują dzieci i młodzież. Niech ten Dzień uczącym się i nauczającym przyniesie jak najwięcej nadziei, także odnoszącej się do celu i zadań naszej polskiej szkoły.

6. Nosicielem nadziei i to w momentach najbardziej trudnych - jest służba zdrowia. Z pewnością i ten moment zostanie zauważony w czasie prac Synodu Biskupów. Niemniej jednak już teraz z myślą o św. Łukaszu - Patronie lekarzy, pielęgniarek i wszystkich pracowników lecznictwa, dziękuję Wam wszystkim za każdy przejaw nadziei, którym umacniacie chorych i cierpiących. Wasza posługa jest bliską każdemu z nas. Okazuje się szczególnie pomocną wtedy, kiedy jest wsparta na wierze. Ze zdumieniem nie tak dawno temu przeczytałem krótką notatkę w czasopiśmie: "Ludzie wierzący, uczęszczający do kościoła, modlący się - żyją dłużej oraz cieszą się lepszym zdrowiem. Zachwianie wiary powoduje skutki przeciwne. Z 600 pacjentów amerykańskich szpitali osoby przeżywające osłabienie wiary (np. przekonanie, że Bóg ich opuścił), umierały dwukrotnie częściej niż ci, którzy nie zwątpili" ( Życie, 16 sierpnia 2001, str. 2).

Bóg zapłać, całej Służbie Zdrowia za pełną poświęcenia pomoc, za umacnianie nadziei. A kiedy już mówimy o tym, że wiara w Pana Boga jest tak bardzo potrzebna każdemu człowiekowi, to wypada wspomnieć tych, którzy głoszą Jezusa Chrystusa, którzy pracują jako misjonarze w różnych krajach. Jesteśmy wdzięczni Panu Bogu, że pozwala także i naszej Diecezji brać udział w pracy misjonarskiej. O tym mówi obecność kapłanów w różnych częściach świata i praca licznych sióstr zakonnych. Niech nasza modlitwa i pomoc dodają im sił i umacniają nadzieję w potrzebę misjonarskiej posługi. Październikowa niedziela misyjna jest tym dniem, który przypomina o długu wdzięczności, jaki zaciągaliśmy przez całe lata, gdy do nas przybywali misjonarze z obcych krajów, aby zapewniać w sercach i umysłach naszych poprzedników miejsce dla Ewangelii i Krzyża, wnosić wiarę i nadzieję, rozszerzać miłość! Módlmy się więc o nowe powołania kapłańskie i zakonne, bo inaczej niewiara i beznadzieja będą jeszcze groźniejsze czynić spustoszenia.

7. Świat ciągle potrzebuje nauczycieli i świadków. Każde nowe pokolenie staje wobec tego samego problemu, o którym mówi Pan Jezus w dzisiejszej Ewangelii. To prawda, że mogą być lekceważeni kapłani i nauczyciele, jak lekceważono Mojżesza i Proroków, ale to nas nie usprawiedliwia i nie zwalnia od troski o nowe powołania kapłańskie. Wiemy bowiem dobrze, że nie umarli, ale żywi żywym mają głosić prawdę i miłość. W tej sprawie słowa Syna Bożego są jasne: "Jeśli Mojżesza i Proroków nie słuchają, to choćby kto z umarłych powstał, nie uwierzą" ( Łk 16, 31).

My zaś pragniemy, aby uwierzyli, bo przecież chcemy, żeby każda i każdy z nas mógł poznać swoje powołanie i stać się uczestnikiem zbawienia. Nadziei zaś na uczestnictwo w szczęściu wiecznym - nigdy i nikomu z żyjących na świecie nie powinno zabraknąć.

Biskupi, którzy przez najbliższy miesiąc będą obradować w Rzymie, zjednoczeni z Ojcem Świętym i między sobą, razem z Wami, Drodzy Drohiczyńscy Diecezjanie, będą myśleli nad tym, co winniśmy robić, aby ukazać całemu światu dar nadziei, aby ją rozgłaszać w Chrystusie i w działaniu Ducha Świętego z myślą o przyszłości człowieka.

"Od Maryi, pokornej służebnicy, która powierza się Bogu, Kościół uczy się głoszenia Ewangelii zbawienia i nadziei. W śpiewie Magnificat rozbrzmiewa pewność wszystkich ubogich w Panu, którzy mają nadzieję w Jego Słowie. W Niej, kobiecie przyodzianej w słońce, wniebowziętej w chwale obok zmartwychwstałego Syna, Kościół ma gwarancję wypełnienia obietnic Pańskich danych ludzkości, powołanej do zwycięstwa nad złem i nad śmiercią. Do Niej, która przyświeca ´jako znak pewnej nadziei i pociechy, póki nie nadejdzie dzień Pański´ (Vaticanum II, Lumen gentium, 68) tym, którzy jeszcze pielgrzymują po ziemi, Kościół kieruje swoją modlitwę, odwołując się do Niej, jako Matki nadziei" ( Documentum laboris, 150).

Ukochani Diecezjanie,

niech tych kilka myśli, którymi się dzielę z Wami, dopomogą nam - mimo pewnej odległości przestrzennej - do trwania w jedności duchowej, abyśmy przez modlitwę i pracę byli w stanie ukazać sobie i innym nowy kształt nadziei. Niech nam w tym dopomaga błogosławieństwo Ojca i Syna i Ducha Świętego. Amen.

Oddany w Panu

Biskup Drohiczyński