Reklama

Bóbrka koło Krosna - dzieje, ropa, rocznice

Niedziela przemyska 50/2004

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Bóbrka to bardzo stara osada, leżąca w sąsiedztwie jeszcze starszego Wietrzna, na terenie którego znajdują się ślady wczesnośredniowiecznego grodu obronnego, z okresu X-XII w. Według historyka ks. Bolesława Kumora, który zajmował się zestawieniem sieci dekanalnej w południowej części diecezji krakowskiej, Bóbrka jako parafia, z pięcioma innymi, należała w pierwszej połowie XIII w. do dekanatu jasielskiego, ten zaś do diecezji krakowskiej. Ostatnią informację potwierdza Rocznik Archidiecezji Przemyskiej z 1997 r. Podaje bowiem, że parafia w Bóbrce została prawdopodobnie erygowana w pierwszej połowie XIII w. (przed 1277 r.?). Uposażyli ją cystersi z Koprzywnicy, których dobra sięgały tych terenów.
Wspomniany wiek XIII był jednak bardzo niespokojny dla tych stron. Dwa najazdy tatarskie dokonały tutaj zupełnego spustoszenia. Po nich ziemie te znalazły się w rękach władców ruskich; stracili więc tu swoje dobra i cystersi. Dopiero w XIV w. król Kazimierz Wielki przyłączył je do Polski, nadając wydzielone tereny swojemu rycerstwu. Ten stan rzeczy wyjaśnia nam ponowne lokowanie Bóbrki na prawie magdeburskim w 1397 r., przez Paszka ze Skotnik herbu Bogoria. (Pierwotna lokacja mogła być przeprowadzona na innych zasadach). Skąpe grono tubylczej ludności, o ile przeżyło pogromy tatarskie, zasilili przybysze ze Śląska i Pomorza (była to ludność pochodzenia niemieckiego), w ramach królewskiej akcji osiedleńczej tych ziem. Zasadźcą, a więc i pierwszym sołtysem Bóbrki był niejaki Mikołaj Cenkerdan. Umowa lokacyjna przeznaczała na uposażenie kościoła jeden łan ziemi, razem z dziesięciną od kmieci oraz ofiary w naturze dla plebana. Z powyższego wynikałoby, że wtedy był w Bóbrce kościół i parafia. Można przypuszczać, że wioska liczyła wtedy około 150 mieszkańców.
W 1420 r. właściciel wsi Mikołaj Skotnicki zastawił ją cystersom koprzywnickim za sumę 200 grzywien i w swoim czasie nie wykupił, dlatego Bóbrka ponownie znalazła się w rękach zakonnych, aż do 1819 r.
Ks. Jan Długosz w Liber beneficiorum dioecesis cracoviensis; powstałym w latach 1470-1480, zaznacza, że Bóbrka ma swój kościół i należy do cystersów z Koprzywnicy. W tym czasie (1474 r.) wieś jest niszczona przez wojska węgierskie, jako efekt zatargu między królem Maciejem Korwinem, a polskim władcą Kazimierzem Jagiellończykiem. Ten ostatni dostrzega nieszczęścia Bóbrki i zwalnia czasowo osadę z określonych ciężarów podatkowych. Około 1605 r. Bóbrkę przyłączono do parafii sąsiedniego Wietrzna, być może dlatego, że zniszczenia wojenne dotknęły i miejscową świątynię parafialną. W 1656 r. wieś zalewa szwedzki potop, rok później miary zniszczenia dopełniają Siedmiogrodzianie. Wojenne przejścia Bóbrki prawdopodobnie niszcząco odbiły się na parafialnym kościele, stąd w latach 1752-1768 wybudowany został kolejny kościół drewniany pod wezwaniem św. Katarzyny. W sześć lat później (1774 r.) Bóbrka znów zyskała status parafii, a Wietrzno było jej filią.
Bóbrka jako parafia najpierw należała do diecezji krakowskiej. Pod koniec XVIII w. weszła w skład nowo powstałej diecezji tarnowskiej, zaś od 1805 r. jest parafią diecezji przemyskiej. Po kasacie opactwa koprzywnickiego w 1819 r., dobra wsi przeszły na własność rodziny Klobassów ze Zręcina, Mieszkańcy wioski żyli ubogo, dotykani rozmaitymi klęskami żywiołowymi (gradobicia, powodzie, pomory zwierząt, choroby; tyfus, dżuma, cholera). Nieszczęścia te pogłębiały ludzką biedę szczególnie na przełomie XVIII i XIX w. Tymczasem Bóbrka żyła na prawdziwym skarbie, który kryła jej ziemia. Była to ropa naftowa, obficie wypływająca ze źródełek w lesie bobrzeckim, należącym do Karola Klobassy ze Zręcina. Obfitością tego płynu (używany był już dawno przez miejscową ludność jako smarowidło, a także jako lekarstwo na choroby skóry, zwłaszcza u zwierząt) zainteresował się dziedzic Polanki Tytus Trzecieski, który z kolei wskazał bobrzecki skarb Ignacemu Łukasiewiczowi - twórcy przemysłu naftowego. Było to już po udanej destylacji ropy naftowej i po oświetleniu lampami naftowymi szpitala we Lwowie, w 1853 r.
W 1854 r. Łukasiewicz i Trzecieski, za zgodą Klobassy, rozpoczęli poszukiwania złóż ropy w lesie bobrzeckim. Zaczątkiem kopalni w Bóbrce był wykopany rów o długości 120 m i głębokości 1,2 m w tym miejscu, gdzie były największe wycieki naturalne. Później powstawały tzw. kopanki (studnie) i odwierty. Powstała w Bóbrce kopalnia miała ich w sumie 111. Rozwijający się przemysł naftowy sprawił, że mieszkańcy Bóbrki i okolicy z ubogich wieśniaków awansowali na dobrze wynagradzanych przez Łukasiewicza robotników - zaczął się wtedy złoty okres Bóbrki, zaczęły się wyjazdy za pracą do nowych złóż ropy w Borysławiu oraz do Rumunii, Iranu, Ameryki. Wieś stawała się zasobna materialnie, ale jej mieszkańcy podlegali nie zawsze zdrowym przeobrażeniom społecznym oraz ideologicznym.
Mimo tego, w okresie swoistego uprzemysłowienia Bóbrki, jej mieszkańcy pod przewodnictwem swojego proboszcza ks. Antoniego Dziurzyńskiego podjęli się budowy nowego kościoła parafialnego, według projektu znanego architekta lwowskiego Teodora Talowskiego. Wstępne prace rozpoczęły się 27 lipca 1905 r., zaś 9 września tegoż roku dokonano poświęcenia kamienia węgielnego. Wznoszenie murów świątynnych zakończono w 1908 r., w następnych latach zabiegano o godne i artystyczne wyposażenie. Tak więc powstała monumentalna ceglana świątynia w stylu neogotyckim (dł. 34 m, szer. 20 m, wys. wieży z krzyżem 66 m).
Cały kościół ozdabiają liczne elementy z ciosanego kamienia. Wnętrze ubogaciły artystyczne witraże i piękna polichromia. Uroczystej konsekracji nowej świątyni, pod wezwaniem Najświętszego Serca Pana Jezusa, dokonał 5 czerwca 1910 r. sufragan przemyski bp Karol Fiszer. Świątynia ta, o której można powiedzieć, że „powstała z ropy” i z części życia bardzo zasłużonego dla Bóbrki ks. Antoniego Dziurzyńskiego, w kolejnych latach była przez parafian ubogacana, a po upływie stu lat jest dzisiaj przedmiotem ciągłej troski konserwacyjnej. Parafia Bóbrka kontynuuje zresztą nieustannie te prace, uzupełniając niedostatki materiałowe z czasów budowy świątyni oraz usuwając zniszczenia powstałe w czasie ostrzałów artyleryjskich ostatniej wojny.
Budowa nowego kościoła oraz jego wyposażanie wiązały się z jednej strony z ożywieniem akcji społecznych wsi (budowa domu parafialnego, zorganizowanie sklepu) i wzmożonym duszpasterstwem parafialnym (Liga Katolicka, Akcja Katolicka), przy równoczesnym przenikaniu w życie miejscowej ludności idei socjalistycznych. Polska Partia Socjalistyczna, bowiem, w okresie międzywojennym miała swoje oparcie w robotnikach polskiego przemysłu naftowego.
Śledząc nawet skrótowo ujęte dzieje Bóbrki nie trudno dopatrzyć się w nich takich dat historycznych, które odniesione do obecnego czasu, wyznaczają godne uwagi rocznice. Oto krótkie ich zestawienie: 800 lat od czasu, kiedy Bóbrka występowała jako parafia dekanatu jasielskiego (I połowa XIII w.); 230. rocznica parafii po odłączeniu się od Wietrzna (1774 r.); 150. rocznica założenia, do dzisiaj czynnej, kopalni ropy naftowej - od 1961 r. Muzeum Naftowe w Bóbrce. W przyszłym roku przypadną: 200. rocznica przynależności Bóbrki do diecezji przemyskiej (1805 r.); 100. rocznica rozpoczęcia budowy kościoła pod wezwaniem Najświętszego Serca Pana Jezusa; 95. rocznica konsekracji tej świątyni.
W tym roku miała miejsce jeszcze jedna skromna, bo pierwsza rocznica nawiedzenia parafii przez Matkę Bożą w kopii Cudownego Jasnogórskiego Obrazu. Zaznaczyło ją zakończenie tzw. małej peregrynacji i rozpoczęcie wędrówki obrazu Serca Bożego po rodzinach. W ten sposób, proboszcz ks. Tadeusz Nowak, na przełomie starego i nowego roku liturgicznego - w listopadzie br. pragnął przez Matczyne pośrednictwo ofiarować Boskiemu Sercu Jezusowemu całą parafię, jej bardzo rozległe i złożone dzieje, sprawy aktualnego duszpasterstwa i trudne prace konserwacyjne przy kościele.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2004-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Łódź: Kolejny rok kapłańskiej posługi

2024-05-27 16:00

[ TEMATY ]

archidiecezja łódzka

Piotr Drzewiecki

d

CZYTAJ DALEJ

„Stań w obronie Krzyża!” – obywatelska inicjatywa uchwałodawcza mieszkańców Warszawy

2024-05-27 10:31

[ TEMATY ]

krzyż

wobroniekrzyza.pl

W odpowiedzi na zarządzenie Rafała Trzaskowskiego zakazujące eksponowania symboliki religijnej w budynkach warszawskich urzędów, mieszkańcy stolicy, wspierani przez Instytut Ordo Iuris oraz Centrum Życia i Rodziny, zainaugurowali obywatelską inicjatywę uchwałodawczą „Stań w obronie Krzyża!”.

Oświadczenie o utworzeniu Komitetu Inicjatywy Uchwałodawczej zostało już złożone w Biurze Rady Miasta Stołecznego Warszawy, co oznacza oficjalne rozpoczęcie zbiórki podpisów pod projektem uchwały. Zbiórka będzie trwała przez najbliższe tygodnie. Na stronie internetowej inicjatywy: wobroniekrzyza.pl od dzisiaj można wypełnić specjalny formularz umożliwiający pobranie projektu uchwały, list do zbiórki podpisów oraz regulaminu zbiórki. Podpisywać się pod projektem mogą tylko mieszkańcy Warszawy - czyli osoby posiadające prawo głosowania w wyborach do stołecznej Rady Miasta.

CZYTAJ DALEJ

Łódź: Kolejny rok kapłańskiej posługi

2024-05-27 16:00

[ TEMATY ]

archidiecezja łódzka

Piotr Drzewiecki

d

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję