Mszę koncelebrowali ją liczni biskupi i księża, w tym uczestnicy trwającego w Watykanie spotkania Rady Kardynałów, doradzającej papieżowi w rządzeniu Kościołem i reformie Kurii Rzymskiej. Przy ołtarzu stała kopia wizerunku Matki Bożej z Guadalupe.

W homilii, również wygłoszonej po hiszpańsku, Franciszek skupił się na dialektyce płodności i bezpłodności z ewangelicznego opisu nawiedzenia św. Elżbiety przez Maryję. Elżbieta była zmarginalizowana przez ludzi, którzy uważali jej bezpłodność za karę Bożą za jej grzech lub jej męża. To oskarżenie o bezpłodność prowadzi do „sparaliżowania całego życia”, wywołując poczucie wstydu z powodu stygmatyzacji i małości. Także św. Jan Diego, któremu objawiła się Maryja powiedział jej: „Jestem nic nie wart”. Elżbieta doświadczyła w swoim życiu i ciele spełnienia Bożej obietnicy. Tego samego doświadczył św. Juan Diego - Indianin, któremu objawiła się Maryja - jemu i nikomu innemu.

- W tej dialektyce płodności i bezpłodności dostrzegamy bogactwo i kulturową różnorodność ludów Ameryki Łacińskiej i Karaibów. Jest ona znakiem wielkiego bogactwa, do którego pielęgnowania jesteśmy nie tylko wezwani, szczególnie w naszych czasach, ale także do odważnej jego obrony przez jakimkolwiek zamiarem „ujednolicania”, który pociągającymi sloganami narzuca jedyny sposób myślenia, bycia, czucia, życia i który każe uznać za bezużyteczne lub bezpłodne jakiekolwiek dziedzictwo naszych przodków; który prowadzi do poczucia się, zwłaszcza przez naszą młodzież, nic nie wartym, z powodu przynależności do tej czy tamtej kultury - stwierdził papież,

W modlitwie wiernych proszono Boga za wszystkich, którzy cierpią w Ameryce Łacińskiej i na całym świecie: ubogich, chorych, ofiary wojny, emigrantów, uchodźców, prześladowanych, aby uznano ich godność i mogli przezwyciężyć trudności z pomocą chrześcijan. Modlono się też za rządzących, by kierowali się duchem służby i poszukiwali dobra wspólnego, wspierając prawdziwe wartości.

Na zakończenie zaśpiewano pieśni maryjne: „La Guadalupana” i „Ave, Maris Stella”.

Tradycję dorocznych liturgii z tej okazji wprowadził już Benedykt XVI. Nabrały one jednak szczególnego znaczenia, kiedy na Stolicy Piotrowej zasiadł Papież z Ameryki Południowej. Jak podkreśla prof. Guzmán Carriquiry, wiceprzewodniczący Papieskiej Komisji ds. Ameryki Łacińskiej, Franciszek bardzo dobrze zna ten kontynent i stara się zaradzać jego potrzebom. Z perspektywy kościelnej jednym z głównych problemów jest nadmierna klerykalizacja. W ostatnich dziesięcioleciach Kościół zaniedbał formację laikatu, świeckich liderów i dziś ponosi tego konsekwencje. Dotyczy to również życia politycznego – mówi prof. Carriquiry.

„Udział i obecność Kościoła w życiu publicznym przejawia się dziś jedynie w deklaracjach i dokumentach episkopatów. Brakuje nowych pokoleń katolików świeckich, którzy potrafiliby otworzyć przed Ewangelią drzwi polityki, mediów, świata akademickiego, różne przestrzenie życia publicznego. Bardzo dziś potrzebujemy zmiany pokoleniowej w polityce Ameryki Łacińskiej. Niestety jest to bardzo trudne. W latach 50. i 60. ubiegłego stulecia wielu młodych katolików przechodziło formację w Akcji Katolickiej i innych kościelnych instytucjach. To oni stali się potem liderami politycznymi w Ameryce Łacińskiej i to po różnych stronach polityki. Dziś tego już nie ma. W naszym Kościele nie ma już takich ruchów, które by przygotowywały nowe pokolenia liderów. Oczekujemy, że nowe ruchy i wspólnoty uformują świeckich liderów, którzy zaangażują się we wszystkie środowiska życia politycznego” – powiedział Radiu Watykańskiemu prof. Carriquiry.