Reklama

Puławy

Cmentarz Włostowicki

Niedziela lubelska 35/2001

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Parafia pw. św. Józefa w Puławach leży na skraju Wyżyny Lubelskiej. Kościół i cmentarz grzebalny znajdują się przy trasie z Puław do Kazimierza Dolnego. Cmentarz od 1986 r. zaliczany jest do obiektów zabytkowych, ma powierzchnię 1,9 ha. Jest jednym z najstarszych cmentarzy rzymsko- katolickich w Polsce. Dla porównania: Cmentarz Powązkowski w Warszawie był założony w 1790 roku, Cmentarz Rakowicki w Krakowie w 1802/3, cmentarz przy ulicy Lipowej w Lublinie w 1809 r. Założenie cmentarza rzymsko-katolickiego we Włostowicach przypada na rok 1801.

Cmentarz (łac. coemeterium - miejsce snu, spoczynku), to miejsce grzebania zmarłych. Według prawa rzymskiego cmentarze były zakładane poza obrębem miast. Uznawano je za miejsca święte i nietykalne. Chrześcijanie przyjmowali zwyczaje grzebalne środowisk, w których żyli. W Polsce początkowo tereny przykościelne były miejscem grzebania zmarłych. W XVI w. Jan Długosz wspomina o drewnianej kaplicy we Włostowicach, którą obsługiwał proboszcz z parafii Jaroszyn - dzisiaj Góra Puławska. Wisła stanowiła naturalną przeszkodę dotarcia do kościoła parafialnego. Z dokumentów metrykalnych wynika, że przy drewnianej kaplicy już od 1601 r. chowano zmarłych. Od 1639 r. zamieszkał tu na stałe kapłan, a od 1676 r. powstała parafia, do której oprócz Włostowic należały: Puławy, Wólka Profecka, Skowieszyn i Parchatka. W latach 1726 - 1728 z fundacji Elżbiety Sieniawskiej został wybudowany obecny, murowany kościół pw. św. Józefa Oblubieńca NMP. Przy tym kościele był cmentarz o powierzchni 1,5 ha. Znaleźli tu miejsce spoczynku kapłani - duszpasterze i wierni; wśród nich wielu związanych z dworem Czartoryskich, dla których od 1785 r. Puławy stały się rezydencją. W tym czasie istniał już poza osadą stary cmentarz augsbursko - ewangelicki dla grzebania innowierców. Świadczy o tym napis umieszczony na najstarszym nagrobku: " Ferdynandowi Goguelowi, najlepszemu mężowi, walecznemu żołnierzowi, wierny przyjaciel - Adam Książę Czartoryski opłakujący w 1797 r." Wizytujący parafię w 1801 r. bp Wojciech Skarszewski zalecił, zgodnie z obowiązującym prawem państwowym, urządzenie cmentarza poza wsią. Stało się to możliwe dzięki ówczesnemu właścicielowi tych terenów, Księciu Adamowi Kazimierzowi Czartoryskiemu. Przeznaczył on na ten cel 3 morgi ziemi (około 1,5 ha.) między Puławami a Włostowicami. W 1801 r. ówczesny proboszcz ks. Marcin Ostrowski poświęcił teren. Książę Czartoryski wzniósł ciosowy krzyż z piaskowca szydłowieckiego. Teren ten przylegał do istniejącego już cmentarza dla innowierców. Nowy cmentarz ogrodzono, a od strony południowo - zachodniej Książę Czartoryski umieścił bramę wejściową z szydłowieckiego piaskowca z napisem: "Boże! Żyli w pracy, niech spoczywają w wieczności". Księżna Izabela Czartoryska, po śmierci Zofii z Matuszewiczów - Kickiej, spełniając intencję zmarłej wychowanki także wniosła swój wkład w dzieło cmentarza. Jest o tym wzmianka na bramie cmentarnej: " I to z Jey natchnienia". W 1827 r. Księżna ufundowała ku czci Zofii Matuszewiczównej krzyż z piaskowca, który początkowo stał na Kępie, ulubionym miejscu Zofii, a od 1904 r. znajduje się na cmentarzu.

Obok cmentarza rzymsko - katolickiego od strony południowej było osobne miejsce dla chowania niekatolików (część augsbursko - luterańska), a od strony północnej chowano prawosławnych, gdzie była kaplica i osobne wejście. Teren cmentarza był kilkakrotnie powiększany. W 1907 r. J. Czechner wzniósł małą kapliczkę nad grobem rodziny. W 1919 r. powstała parafia Wniebowzięcia NMP w Puławach. To spowodowało również podział cmentarza grzebalnego. Część północna, od Puław, przeszła pod zarząd nowej parafii. W roku 1939 przeniesiono bramę fundacji Czartoryskich na obecne miejsce przy drodze Puławy - Kazimierz. Część włostowicką cmentarza otoczono parkanem z cegły. Od 1949 r. cmentarz w całości należy do parafii św. Józefa. W latach 50 - tych rozebrano drewniane ogrodzenie części puławskiej i zastąpiono je parkanem z cegły. W 1964 r. przeprowadzono gruntowne porządkowanie cmentarza kosztem dużego nakładu pracy i środków finansowych. Od strony północnej wykonano także nowy, murowany parkan. Na cmentarzu włostowickim spoczywają m.in: Franciszek Gniewkowski "pierwszy tłumacz pamiątek zebranych w Sybilli"; Jan Marcin Poltz - lekarz króla Stanisława Augusta Poniatowskiego; Krzysztof Zygmunt Gutschmidt - generał Dywizji Wojska Saskiego, przybyły z królem Westfalii Hieronimem Bonaparte ( 1812 r.); Antoni Amborski - w latach 1824 - 1864 nauczyciel Szkoły we Włostowicach, założonej przez Izabelę Czartoryską; żołnierze - powstańcy polegli podczas walk w Puławach w 1831 r. i uczestnicy powstania w 1863 r.; nauczyciele Instytutu Wychowania Panien (1842 - 1862), Instytutu Politechnicznego i Rolniczo-Leśnego (1862- 1869), Instytutu Gospodarstwa Wiejskiego i Leśnictwa (1869 - 1915); austriaccy i niemieccy żołnierze polegli w latach 1914 - 1915; żołnierze polscy z 1939 r.; mieszkańcy Parchatki zamordowani przez hitlerowców w 1942 r.; pracownicy puławskich instytutów naukowych. Od 1988 r. członkowie Puławskiego Towarzystwa Tradycji Narodowych przy wsparciu Księdza Proboszcza parafii św. Józefa, Urzędu Miasta i mieszkańców prowadzą systematycznie prace porządkowe i konserwatorskie. W 70. rocznicę odzyskania niepodległości postawiono pomnik - mauzoleum, poświęcony " Poległym i Pomordowanym za Wiarę i Ojczyznę na Kresach Wschodnich" . Składana jest tu ziemia z miejsc uświęconych krwią Polaków.

W związku z 200. rocznicą powstania cmentarza włostowickiego, staraniem Parafii został wydany okolicznościowy, bardzo ciekawy folder. Tutejszy cmentarz stał się miejscem wiecznego spoczynku wielu artystów, rzemieślników i przedstawicieli innych grup zawodowych związanych z Włostowicami i Puławami. Ale nie tylko. Jest to ciągle żywa karta świadectwa wiary współcześnie tu żyjących ludzi. Troska o groby zmarłych, częste ich odwiedzanie, modlitwa i zapalone znicze świadczą, że to nie tylko zabytek, ale i miejsce kultu.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2001-12-31 00:00

Oceń: +1 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Co ze wstrzemięźliwością od pokarmów mięsnych w piątek 2 maja?

2025-04-28 09:41

[ TEMATY ]

post

majówka

wstrzemięźliwość

Adobe Stock

Zgodnie z obowiązującymi przepisami wstrzemięźliwość od spożywania mięsa lub innych pokarmów w Kościele katolickim należy zachowywać we wszystkie piątki całego roku.

Piątkowa wstrzemięźliwość od pokarmów mięsnych nie obowiązuje w trzech przypadkach: w piątki, w które wypada uroczystość; dni w randze uroczystości (np. piątek w Oktawie Wielkanocy) oraz gdy zostanie udzielona dyspensa zgodnie z przepisami prawa kanonicznego.
CZYTAJ DALEJ

Zmarł śp. Tadeusz Dziwisz, brat Kardynała Stanisława Dziwisza

2025-04-29 19:08

[ TEMATY ]

kard. Stanisław Dziwisz

Adobe Stock

Zmarł śp. Tadeusz Dziwisz, brat Kardynała Stanisława Dziwisza, Arcybiskupa Krakowskiego Seniora.

Msza św. pogrzebowa zostanie odprawiona w środę, 30 kwietnia 2025 r. w kościele św. Stanisława BM w Rabie Wyżnej. Poprzedzi ją modlitwa różańcowa od godz. 13.30.
CZYTAJ DALEJ

Pielgrzymka Pojednania do Rzymu w 60. rocznicę wystosowania Listu biskupów polskich do niemieckich

2025-04-29 23:48

mat. pras. Archidiecezja Wrocławska

W 60. rocznicę orędzia biskupów polskich do niemieckich abp Józef Kupny przewodniczył uroczystej Mszy świętej podczas Pielgrzymki Pojednania w Rzymie. Uczestniczyły w niej władze Wrocławia, była premier Hanna Suchocka i pielgrzymi – wierni z archidiecezji wrocławskiej.

Pielgrzymka Pojednania została zorganizowana przez archidiecezję wrocławską oraz Ośrodek Pamięć i Przyszłość. To część obchodów Roku Pojednania, który rezolucją uchwaliła we Wrocławiu rada miejska z powodu 60. rocznicy wystosowania listu biskupów polskich do biskupów niemieckich.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję