Narodowy Kongres Trzeźwości odbędzie się w dniach 21-23 września na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Jego hasłem będą słowa "Ku trzeźwości Narodu. Odpowiedzialność rodziny, Kościoła, państwa i samorządu". Tematem wiodącym wydarzenia ma być kondycja polskiej rodziny, która jest pierwszym i fundamentalnym wzorcem budowania trzeźwego społeczeństwa i narodu.

Innym zagadnieniem będzie kwestia rozwoju przedsiębiorczości lokalnej w kontekście postulatów zmniejszenia punktów sprzedaży alkoholu, czyli walki ze zbyt łatwym dostępem do trunków. Kongres ma ambicję wypracować podstawy do stworzenia Narodowego Programu Trzeźwości, ale też lepiej zdiagnozować problemy i zintegrować środowiska trzeźwościowe. Kongresie dział weźmie przewodniczący KEP abp Stanisław Gądecki.

Zdaniem Zespołu Episkopatu Polski ds. Apostolstwa Trzeźwości, będzie to wydarzenie integrujące wiele środowisk, stwarzające okazję do wymiany poglądów i opinii, a przede wszystkim "kreślące kierunki działań apostolstwa trzeźwości na kolejne lata posługi w naszej ojczyźnie".

W niedzielę 24 września w kościołach w całej Polsce odprawione zostaną uroczyste liturgie w intencji trzeźwości. Przy grobie Sługi Bożego kard. Stefana Wyszyńskiego w stołecznej katedrze św. Jana Chrzciciela złożone zostaną na ołtarzu, jako wotum, postanowienia kongresowe. Mszy św. w katedrze przewodniczyć będzie metropolita warszawski kard. Kazimierz Nycz.

Hasło Narodowego Kongresu Trzeźwości („Ku trzeźwości Narodu. Odpowiedzialność rodziny, Kościoła, samorządu i państwa”) zostanie przypomniane w apelu Episkopatu Polski na sierpień - miesiąc trzeźwości.

Bp Bronakowski wyjaśnia, że w rodzinach przepełnionych miłością jest mało kłopotów ze spożywaniem alkoholu. Kościół angażuje wiernych w różne działania wspólnotowe w celu promowania abstynencji. Od państwa i samorządów oczekuje się z kolei realizacji trzech postulatów: likwidacji reklamy alkoholu, ograniczenia jego fizycznej i ekonomicznej dostępności.

„Trzeźwość obowiązuje nas wszystkich zawsze i wszędzie. Jeśli ktoś nie jest abstynentem, to może spożywać alkohol w bardzo małych ilościach i bardzo rzadko, wtedy zachowuje cnotę trzeźwości. Natomiast wielu ludzi podejmuje abstynencję, całkowicie rezygnuje z używania alkoholu, czy to przez całe życie, czy też przez pewien jego okres” – powiedział KAI bp Tadeusz Bronakowski.

„Niech ten sierpień będzie miesiącem, w którym damy przykład zwłaszcza młodemu pokoleniu, że jesteśmy ludźmi wolnymi, a alkohol nas nie zniewala” – podkreśla przewodniczący Zespołu KEP ds. Apostolstwa Trzeźwości.

O zbliżającym się Kongresie będzie można zaczerpnąć informacji w tzw. stacjach kongresowych w całej Polsce, m.in. w miejscach znanych z krzewienia postaw trzeźwościowych, takich jak Miejsce Piastowe czy Niepokalanów.

Uchwałę o ustanowieniu roku 2017 rokiem specjalnej troski o trzeźwość narodu podjął Sejm RP.

Z ostatniego sprawozdania z wykonania ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (za 2015 rok), wynika, że ponad 80% dorosłych Polaków spożywa napoje alkoholowe. Postawy abstynenckie są częstsze wśród kobiet (25,5%), niż wśród mężczyzn (10,9%).

Do wypicia alkoholu w ciągu ostatnich 12 miesięcy przyznało się aż 71,7% 15-/16-latków oraz 92,7% 17-/18-latków. Natomiast alkohol w ciągu ostatnich 30 dni piło 48,6% 15-/16-latków i 82,35 17-/18-latków.

Niepokojące wydaje się, że powoli zacierają się różnice między dziewczętami i chłopcami w poszczególnych grupach wiekowych. W 2015 r. odsetki dziewcząt, które piły w czasie ostatnich 30 przed badaniem są niemal takie same jak analogiczne odsetki chłopców.

W 2015 r. spożyto 9,41 l 100% alkoholu na głowę (podobnie w 2014). Spożycie napojów spirytusowych oraz wina pozostało na identycznym poziomie (odpowiednio 3,2 1 i 6,3 1, natomiast piwa wzrosło z 98,9 1 w 2014 do 99,1 1 w 2015 r. W ostatnich 6 latach spożycie 100% alkoholu wzrosło z 9,02 1 w 2010 r. do 9,41 1 w 2015 r.

W 2015 r. wzrosły wydatki przeznaczane przez gospodarstwa domowe na napoje alkoholowe w przeliczeniu na jedną osobę. W 2015 r. kwota ta wyniosła 13,44 zł, w 2014 r. - 13,06 zł (2000 r. - 6,31 zł, 2005 r. - 7,34zł, 2010 r. - 11,24 zł).

W sprawozdaniu przypomina się zasadność badań, wedle których im większa jest dostępność ekonomiczna napojów alkoholowych, tym większe jest ich spożycie. Prowadzenie zatem odpowiedniej polityki podatkowej jest jednym z podstawowych narzędzi służących ograniczaniu szkód powodowanych przez alkohol, a co za tym idzie, służących poprawie zdrowia populacji.

Ostatnia podwyżka podatku akcyzowego na alkohol została wprowadzona 1 stycznia 2014 r.

"Z perspektywy ostatnich lat widać, że działania podjęte przez resort finansów podnoszące podatek akcyzowy jedynie na alkohol etylowy nie przyniosły znaczącej zmiany w zakresie wielkości spożycia napojów alkoholowych w Polsce" - stwierdzono jednak w sprawozdaniu.

W porównaniu z 2014 r. odnotowano po raz kolejny nieznaczne zmniejszenie się dostępności fizycznej napojów alkoholowych. Na jeden punkt sprzedaży napojów alkoholowych przypadały w 2015 r. 274 osoby. W 2014 r. były to 273 osoby.

Od kilku lat około 64% interwencji policji w przypadku podejrzenia przemocy w rodzinie dotyczy sytuacji, kiedy sprawca był pod wpływem alkoholu.

Dane przekazane przez Krajową Radę Radiofonii i Telewizji pokazują, że czas antenowy poświęcony na reklamy piwa wzrósł w 2015 r. prawie o połowę w porównaniu do 2014 r. w przypadku telewizji komercyjnych, natomiast w przypadku telewizji publicznej spadł o 47%.

Publiczna telewizja poświęciła w 2015 r. 23 minuty programom edukacyjnym na temat wychowania w trzeźwości i przeciwdziałania alkoholizmowi. Brak podobnych informacji w przypadku telewizji komercyjnych.

Świadczenia w zakresie leczenia uzależnienia od alkoholu i współuzależnienia są finansowane ze środków publicznych na podstawie umów zawieranych przez podmioty lecznicze z NFZ. W 2015 r. przeznaczono na ten cel prawie 411 mln zł.