Uczestnikami panelu były osoby, które na co dzień w praktyce zajmują się budowaniem współpracy pomiędzy chrześcijanami i muzułmanami: ks. Tadeusz Kierbiedź SDB, który przed 30 lat mieszkał w Libii, pełniąc funkcję wikariusza generalnego, dk Jon Dal Din, twórca i dyrektor Westminsterskiej Agencji Międzyreligijnej, ks. Andrew Unsworth z Liverpoolu oraz dr Quqdir Bakhash reprezentujący brytyjską organizację 3 Faith Forum.

Moderująca spotkanie prof. Katarzyna Pachniak, kierownik Katedry Islamistyki i Arabistyki Instytutu Orientalistycznego UW, zapytała o podstawowe podobieństwa i różnice pomiędzy chrześcijaństwem i islamem. Dk Jon Dal Din zwrócił uwagę na wspólne mojżeszowe korzenie dwóch wiar, a także na podobne praktyki, m.in. modlitwy wspólnotowej i osobistej, wyrastającej z wielowiekowych tradycji. Podkreślił też, że wiele różnic ma podłoże kulturowe, a nie teologiczne.

Z kolei ks. Unsworth zwrócił uwagę, że owszem, dwie wielkie religie monoteistyczne łączy wiara w tego samego Boga, jednak, jak mówił „to, w co o Nim wierzą jest diametralnie różne”.

Znaczną część debaty zajęła próba odpowiedzi na pytania o to, czy w obecnym kształcie chrześcijaństwo i islam są gotowe do prowadzenia dialogu oraz jakie praktyki są podejmowane w tym zakresie.

Dr Quqdir Bakhash przypomniał, że w tradycję islamu jest wpisany dialog z chrześcijanami i wzajemne poznawanie się dwóch religii. Wspomniał także m.in. wizytę Jana Pawła II w Casablance w 1985 r., podczas której papież zachęcał, by wobec współczesnych wyzwań i konfliktów przedstawiciele obu religii zjednoczyli się w dialogu i działaniu.

O tym, że dialog nie wynika z potrzeby danej epoki, ale jest wpisany w historię ludzkości mówił także ks. Unsworth, przypominając, że „żyć, to znaczy być w dialogu, a całe życie polega na dialogowaniu”. Uczestnicy dodali, że pierwszym, kształtującym każdego człowieka dialogiem, jest ten, prowadzony ze Stwórcą, który powinien przenikać całe życie.

Ks. Kierbiedź zwrócił uwagę na to, że w relacjach międzyreligijnych najważniejszy jest dialog życia. Podzielił się także doświadczeniem trzydziestoletniej posługi w państwie muzułmańskim, przypominając, że w libijskim mieście w którym mieszkał, był jedynym katolickim kapłanem. Swoje wspomnienia ilustrował wieloma przykładami wzajemnej serdeczności i budowania dobrych relacji w codzienności. Zwrócił uwagę, że strach i niechęć wiążą się z nieznajomością drugiej religii.

„Oni patrzą na nas, jak na krzyżowców, my na nich: jak na terrorystów” - mówił, przypominając, że odpowiedzią na te stereotypy powinien być właśnie dialog życia. „Żyłem 30 lat pośród muzułmanów i oni pomagali mi żyć moją wiarą. Natomiast bandytyzm nie ma religijności i nie ma narodowości” - mówił salezjanin.

Podkreślił też, że do prowadzenia dialogu międzyreligijnego, potrzeba aby obie strony były wierzące oraz aby na wszystkich płaszczyznach angażowały się w zmienianie krzywdzącej mentalności.

O konieczności odejścia od stereotypów, które wymaga wysiłku obu stron, mówił też ks. Unsworth, zaznaczając, że najwięcej szkody wyrządzają islamowi fundamentaliści, od których muzułmanie powinni się radykalnie odciąć.

Dk Jon Dan Din w polemicznej wypowiedzi zwrócił natomiast uwagę na językowy problem towarzyszący dyskusjom o islamie. Odwołując się do własnego przykładu bycia radykalnym chrześcijaninem, czyli kimś, kto stara się na co dzień żyć Słowem Bożym, zwrócił uwagę, że słowo „radykalista” powinno mieć w istocie pozytywne konotacje. Zaapelował też, by refleksje nad dialogiem zastąpić mówieniem o budowaniu relacji, gdyż to one mają moc zmieniania rzeczywistości.

Następnie uczestnicy dzielili się przykładami różnorodnych inicjatyw, podejmowanych m.in. w Wielkiej Brytanii na rzecz budowania relacji i wzajemnego poznawania się przez chrześcijan i muzułmanów. Prof. Pachniak przypomniała też o fundamentalnym znaczeniu edukacji i zwróciła uwagę na problem likwidacji funduszy na szkolenia dla nauczycieli w zakresie wiedzy o islamie. Wyraziła też nadzieję, że w kontekście obecnych wyzwań, potrzeba takich szkoleń zostanie na nowo odkryta, a środki wyasygnowane.

Międzynarodowa konferencja „Współpraca międzyreligijna w kontekście migracji i zagrożenia bezpieczeństwa w Europie. Wyzwania dla islamu i chrześcijaństwa”, została zorganizowana w kampusie UKSW w Warszawie przez Międzyinstytutowy Zakład Badań nad Migracją UKSW; Międzynarodowe Centrum Dialogu Międzyreligijnego i Międzykulturowego, Katedrę Islamistyki i Arabistyki UW, Radę Episkopatu Polski ds. Migracji, Pielgrzymek i Turystyki oraz Islamskie Centrum Kultury i Centralny Meczet w Londynie.