Reklama

Zarys historii parafii pw. Wniebowstąpienia Pańskiego w Strabli

Niedziela podlaska 22/2004

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Nazwa miejscowości wywodzi się z czasów królowej Bony Sforza d’Aragona (1494-1557), która upodobała to miejsce, nazywając je Strada bella (piękna droga). W latach 1520-1524 r. Strabla, razem z pobliskimi wsiami: Buzuny i Doktorce, stała się - z królewskiego nadania - własnością Macieja z Krajny (Crayny de Buseny) h. Topór, zwanego Lisem, Doktorem lub Maciejem z Buzun (zm. po 1546) i jego żony Eufenii. Był on wybitnym humanistą, bibliofilem, a także nadwornym lekarzem królowej Bony Sforza d’Aragona, króla Zygmunta Starego (1506-1548) oraz ówczesnych książąt mazowieckich. Po jego śmierci dobra strabelskie stały się własnością jego żony Eufemii i córki Barbary, która w 1544 r. poślubiła Mikołaja Arciechowskiego z Rozwor (zm. ok. 1567), wojskiego bielskiego (1554-1567) i dziedzica strabelskiego (1558-1567). W tym czasie Strabla należała do parafii suraskiej w dekanacie bielskim. Przypuszczalnie pod koniec XVI w. istniała przy dworze drewniana kaplica, do której dojeżdżali kapłani z posługą duszpasterską. W 1612 r. plebanem tej świątyni był ks. Mateusz Żebrowski.
Od 1603 r. właścicielem Strabli stał się Adam Turowski (zm. 1638), stolnik wiski, który 10 lutego 1612 r. potwierdził dawne nadania i ponownie uposażył parafię strabelską w trzy włóki leżące we wsi Leszny, Doktorce, a także na Hruszowie i Szuszmaku. W wigilię święta św. Szymona i Judy Tadeusza 1616 r. sporządził w Brańsku zapis fundacyjny o budowie nowej, drewnianej świątyni. Została ona wzniesiona w 1617 r., pod kierunkiem ks. Mateusza Żebrowskiego (prob. ok. 1612-1619).
Adam Turowski dokonał 6 stycznia 1629 r. kolejnej fundacji, tym razem murowanego kościoła pw. Wniebowstąpienia Pana Naszego Jezusa Chrystusa, Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny oraz Wszystkich Świętych. Dziesięć lat później 2 stycznia 1638 r. wspomniany stolnik wiski poszerzył wcześniejsze darowizny. Jednak dopiero 6 czerwca 1639 r. jego syn Kazimierz Turowski (zm. 1672), stolnik wiski (1643-1672) złożył powyższy dokument do Akt Grodzkich i Konsystorza Janowskiego. Kolejny właściciel Strabli (od 1639) Gabriel Kurzeniecki z Kurzeńca h. Bogoria (zm. 1696), podstoli podlaski (1671-1681) i podkomorzy podlaski (1691-1696), który poślubił w 1674 r. córkę Adama - Zofię Turowską, potwierdził w 1696 r. fundacje poprzednich właścicieli Strabli.
Jego syn Michał Marcin Kurzeniecki (zm. 1736) 6 maja 1717 r. oddał dobra strabelskie pod zastaw unickim bazylianom z Supraśla. Wkrótce po tym 2 sierpnia 1721 r. opat supraski Łukasz Leon Kiszka (1668-1728), greckokatolicki opat supraski (1708-1711) i metropolita kijowski (1713-1728), przyłączył parafię do kościoła unickiego. Kwestię przynależności parafii strabelskiej do kościoła unickiego wyjaśnił ks. Stefan Bogusław Rupniewski (1671-1731), biskup łucki i brzeski (1721-1731), w swoich dokumentach z 15 października i 29 listopada 1723 r. Taki stan trwał aż do czasu przejęcia dóbr przez brata Macieja - Zygmunta Kurzenieckiego (zm. 16 maja 1742), pisarza bielskiego (1713-1742), który zakwestionował przekazanie parafii opatom supraskim. To stanowisko podtrzymał kolejny dziedzic strabelski - generał-porucznik wojsk koronnych (1780) - Maciej Maurycy hr. Starzeński h. Lis (1717-1787), podstoli podlaski (1746-1752) i starosta brański (1752-1786), który nabył te dobra przed 1742 r.
Wspomniany starosta brański okazał się hojnym kolatorem strabelskiej świątyni, odbudowując ją po zniszczeniach z 19 marca 1766 r., kiedy to po nabożeństwie ku czci św. Józefa odpadł fronton kościoła razem z chórem. Projektantem nowej fasady, odbudowanej staraniem ks. Franciszka Szpakowskiego (prob. 1770-1782), był przypuszczalnie Jan Henryk Klemm, nadworny architekt hetmana Jana Klemensa Branickiego (1689-1771) z Białegostoku. Konsekracji obecnego kościoła dokonał przed 1777 r. ks. Ludwik Ignacy Riaucour (1700-1777), tytularny biskup Ptolomaidy, sufragan łucki i brzeski (1749-1777). W okresie wojny rosyjsko-polskiej i Insurekcji Kościuszkowskiej ks. Józef Markiewicz (prob. 1782-1795) przekazał część kościelnych przedmiotów srebrnych na rzecz 38 szwadronu strzelców konnych (1792) i batalionu strzelców pieszych (1794). Zostały one uformowane przez generał - majora Michała Hieronima hr. Starzeńskiego (1757-1816), starostę brańskiego (1774-1794) i członka Komisji Wojska Obojga Narodów (1788-1795). W latach 1859-1861, kiedy funkcję proboszcza strabelskiego pełnił ks. Tomasz Siemianowicz (1859-1864), został przeprowadzony gruntowny remont świątyni, przy udziale ówczesnego dziedzica Wiktora hr. Starzeńskiego (1826-1882), który zmarł na zesłaniu w Petersburgu.
W czasie I wojny światowej na początku sierpnia 1915 r. budynki kościelne i wieś zostały spalone przez dońskich kozaków. W czasie II wojny światowej kościół w dniach 24-27 czerwca 1941 r. dach kościoła został podziurawiony odłamkami bomb. W latach 50. prace remontowe podjął ks. Władysław Hładowski (prob. 1953-1957). W latach 1962-1967 zainstalowano nowe organy zbudowane przez Czesława Kruszewskiego z Rembertowa - w miejsce starych, przywiezionych w 1866 r. z kościoła w Niemirowie (sprzedano je w 1962 r. do kościoła w Grodzisku k. Siemiatycz). W miesiącach lipiec-wrzesień 1986 r. zbudowano nową, drewnianą wieżyczkę kościoła z sygnaturką, staraniem ks. kan. Jana Komosy.
Warto zaznaczyć, że w ołtarzu głównym strabelskiego kościoła znajduje się obraz Matki Bożej, zwanej „Wszechmocą Błagającą” (Deesis), który od wielu wieków otaczany jest szczególną czcią wiernych. Ta łaskami słynąca ikona Matki Najświętszej została przywieziona do Strabli około 1617 r.
W południowo-zachodnim narożniku cmentarza przykościelnego znajduje się dwukondygnacyjna, klasycystyczna dzwonnica zbudowana w 1772 r., kosztem wspomnianego Macieja Maurycego hr. Starzeńskiego. Na placu przed kościołem stoi kolumna, zwana słupem granicznym z 1774 r., ufundowana przez starostę brańskiego Macieja Maurycego hr. Starzeńskiego. W ogrodzie, niedaleko kościoła stoi duża, drewniana plebania zbudowana ok. 1920 r. z materiału pochodzącego ze starej fabryki gwoździ w Strabli.

Kaplice:

Samułki Duże - pierwsza kaplica pw. Matki Bożej Królowej Polski została zbudowana z pustaków w latach 40., jako wotum za ocalenie wsi w czasie działań wojennych. Jej poświęcenia 20 lipca 1952 r. dokonał - na mocy pozwolenia Kurii Diecezjalnej (19 lipca 1952) - ks. Jan Mysakowski (1903-1953), ówczesny proboszcz strabelski (1948-1953). Po około 40 latach została ona rozebrana. Na jej miejscu stoi obecnie krzyż. Obecna kaplica również pw. Matki Bożej Królowej Polski została zbudowana w latach 1979-1984 staraniem ks. kan. Jana Komosy i miejscowej ludności. Jej konsekracji dokonał 21 kwietnia 1985 r. ks. Władysław Jędruszuk (1918-1994), administrator apostolski diecezji pińskiej (1967-1991).
Mulawicze - kaplica dojazdowa zorganizowana w dawnej salce katechetycznej. Budynek zakupił ks. Kazimierz Korecki (1908-1990), proboszcz strabelski (1959-1979).

Porządek Mszy św.:

- niedziele i święta:
- kościół parafialny: 9.00, 11.30, 17.00 (zimą 18.00; latem - 19.00)
- kaplica w Samułkach Dużych: 14.00
- kaplica w Mulawiczach: 14.00 (raz w miesiącu)
- święta nie będące dniami wolnymi od pracy:
- kościół parafialny: 9.00, 17.00 (lub 18.00, 19.00)
- kaplica w Samułkach Dużych: 16.00

Odpusty w parafii:

Wniebowstąpienie Pańskie
Nabożeństwo adoracyjne: w rocznicę poświęcenia kościoła - XVI niedziela po Zesłaniu Ducha Świętego i w dni następne.

Księgi metrykalne:

Księgi Chrztów: od 1883 r.
(brak 1889-1919)
Księgi Małżeństw: od 1919 r.
Księgi Zmarłych: od 1919 r.

Bibliografia: J. Hościłowicz, Z przeszłości kościoła parafialnego w Strabli, Biuletyn Konserwatorski Województwa Podlaskiego (2000) 7-67.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2004-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Miejsce Słowa - Ewangelia w VR w każdym zakątku Polski!

2024-05-07 09:46

Mat.prasowy

Nie musisz przyjeżdżać do Poznania, aby doświadczyć Ostatniej Wieczerzy w VR. Miejsce Słowa przyjedzie do Ciebie!

Miejsce Słowa - Ewangelia w VR w każdym zakątku Polski!

CZYTAJ DALEJ

W weekend papież na Światowym Spotkaniu nt. Ludzkiego Braterstwa

2024-05-07 19:16

[ TEMATY ]

papież Franciszek

Grzegorz Gałązka

Papież Franciszek weźmie udział w Światowym Spotkaniu nt. Ludzkiego Braterstwa. Odbędzie się ono w Rzymie i Watykanie w dniach 10-11 maja z udziałem m.in. 30 laureatów Nagrody Nobla. Jednym z jego celów jest „przywrócenie braterstwa jako zasady działania społecznego w przestrzeni publicznej”. „Im bardziej świat pogrąża się w ciemności, tym bardziej ludzkość szuka światła” - taką metaforą wyjaśnia sens spotkania o. Enzo Fortunato, dyrektor ds. komunikacji bazyliki watykańskiej.

Uczestniczyć w nim będą naukowcy, ekonomiści, politycy, burmistrzowie, lekarze, przedsiębiorcy, pracownicy, sportowcy i zwykli obywatele z różnych krajów świata. Zasiądą oni przy 12 „stolikach” w Watykanie i emblematycznych miejscach Rzymu. „Chcemy wraz z papieżem powtórzyć: «nie» dla wojny, «tak» dla pokoju, «tak» dla negocjacji i zasady braterstwa” - tłumaczy ks. Francesco Occhetta, sekretarz generalny Fundacji Fratelli tutti, która organizuje to wydarzenie.

CZYTAJ DALEJ

79 lat temu zakończyła się II wojna światowa

2024-05-07 21:53

[ TEMATY ]

II wojna światowa

Walter Genewein

Wrzesień 1939, zdjęcie wykonane przez niemieckiego oficera gdzieś we Wrocławiu we wrześniu 1939 r. Przedstawia pojazdy niemieckich sił powietrznych przed wyjazdem do Polski

Wrzesień 1939, zdjęcie wykonane przez niemieckiego oficera gdzieś we Wrocławiu we wrześniu
1939 r. Przedstawia pojazdy niemieckich sił powietrznych przed wyjazdem do Polski

79 lat temu, 8 maja 1945 r., zakończyła się II wojna światowa w Europie. Akt kapitulacji Niemiec oznaczał koniec sześcioletnich zmagań. Nie oznaczał jednak uwolnienia kontynentu spod panowania autorytaryzmu. Europa Środkowa na pół wieku znalazła się pod kontrolą ZSRS.

Na początku 1945 r. sytuacja militarna i polityczna III Rzeszy wydawała się przesądzać jej los. Wielka ofensywa sowiecka rozpoczęta w czerwcu 1944 r. doprowadziła do utraty przez Niemcy ogromnej części Europy Środkowej, a straty w sprzęcie i ludziach były niemożliwe do odtworzenia. Porażka ostatniej wielkiej ofensywy w Ardenach przekreślała niemieckie marzenia o zawarciu kompromisowego pokoju z mocarstwami zachodnimi i kontynuowaniu wojny ze Związkiem Sowieckim. Wciąż zgodna współpraca sojuszników sprawiała, że dla obserwatorów realistycznie oceniających sytuację Niemiec było jasne, że wykluczone jest powtórzenie sytuacji z listopada 1918 r., gdy wojna zakończyła się zawieszeniem broni. Dążeniem Wielkiej Trójki było doprowadzenie do bezwarunkowej kapitulacji Niemiec oraz ich całkowitego podporządkowania woli Narodów Zjednoczonych.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję