Gmina Bystra - Sidzina

Tworzą ją dwie duże wsie położone w dolinie potoku Bystrzanka, lewego dopływu Skawy, na pograniczu Pasma Policy i Pasma Podhalańskiego. Rozwój wsi jako letniska zapoczątkowało położenie dogodnej linii kolejowej Kraków - Zakopane w latach dwudziestych XX wieku. Przyjazny mikroklimat, piękne lasy, czyste potoki i malownicze tereny tworzą doskonałe warunki do wypoczynku. Na pograniczu Sidziny i Zubrzycy oraz przez grzbiet Pasma Policy przechodzi główny europejski dział wodny zlewisk Bałtyku i Morza Czarnego. Pod szczytem Policy (1369 m n.p.m.) zginął w wypadku lotniczym światowej sławy językoznawca - profesor UJ Zenon Klemensiewicz. Jego imię nosi rezerwat przyrody na północnych stokach.

Bystra

We wsi - wiele uroczych zabytkowych kapliczek, dwór i park przydworski. Parafia pw. św. Marcina erygowana w 1982 r.; kamień węgielny pod kościół poświęcił Jan Paweł II w Tarnowie w 1987 r. Jest tu także Dom Rekolekcyjny pw. św. Maksymiliana Kolbego Duszpasterstwa Służby Liturgicznej i Ruchu Światło-Życie Archidiecezji Krakowskiej. Siostry sercanki prowadzą dom oazowy dla grup zorganizowanych. Można tu znaleźć wiele wygodnych kwater prywatnych.

Sidzina

Nazwa od gwarowego słowa „sicina” - sitowie. Osobliwością przyrodniczą jest kilka dębów - pomników przyrody; najstarszy ma ponad 500 lat. Dąb jest też w herbie gminy. Kościół z XIX wieku pw. św. Mikołaja stoi w miejscu drewnianego. W ołtarzu bocznym - słynący łaskami obraz Matki Bożej Sidzińskiej. W tym kościele 16 lipca 1966 r. bp Karol Wojtyła odprawił Mszę św. odpustową i wygłosił kazanie. Na terenie parafii znajdują się 2 kaplice pw. Matki Bożej Sidzińskiej: drewniana kaplica na Bińkówce przy szlaku turystycznym na Halę Krupową (pod gołym niebem o godz. 15.00 w niedziele od kwietnia do października odprawiana jest tutaj Msza św.) oraz w przysiółku Wielka Polana, związanym z ruchem oazowym. Grupy młodzieży oazowej chętnie odwiedzał metropolita krakowski - kard. Karol Wojtyła. Od 1911 r. na Trzopowej Roli mają swój dom zakonny Siostry Służebniczki Najświętszej Maryi Panny Niepokalanie Poczętej - Starowiejskie. Przy zgromadzeniu - kościółek pw. Serca Pana Jezusa (Msze św. w tygodniu odprawiane są codziennie o godz. 7.00, w czwartki, piątki, soboty - o 18.00, w niedziele o 8.00 i 10.30). Na Bińkówce jest również skansen, Oddział Muzeum Parku Etnograficznego w Zubrzycy Górnej. Z Hali Krupowej (Niedziela nr 27) przez Sidzinę do Toporzyska biegnie Papieski Szlak.

Matka Boża z Sidziny z Dzieciątkiem

- Można by powiedzieć: „z Chłopczykiem”, bo Pan Jezus na ręku swej Mamy jest już dużym dzieckiem. Ten zachwycający, ciepły wizerunek grecko-bizantyjski został namalowany przez nieznanego artystę na cedrowej desce nie później niż w XV wieku, najprawdopodobniej w Dubrowniku. Miejscowa tradycja głosi, że powstał na górze Athos w Grecji i został darowany papieżowi Adrianowi II, a ten wkrótce ofiarował go księciu morawskiemu jako nagrodę za nawrócenie i powrót do wiary katolickiej. Do Polski, do Krakowa, przywiozła go czeska księżniczka Dąbrówka. Z kolei żona Władysława Łokietka podarowała go swemu pasierbowi Miłoszowi, zesłanemu do Miłoszowa (pierwsza nazwa Sidziny) pod Babią Górą. Stąd, z zamkowej kaplicy, ukradli obraz Tatarzy, a że konie nie chciały z łupem uciekać, porzucili go i zbiegli. W miejscu, gdzie obraz upadł, wytrysnęło źródełko z wodą o cudownych właściwościach, którą obmywano ciężko chorych. Obraz umieszczono w zamku w Toporzysku, a następnie w kaplicy, zbudowanej specjalnie w tym celu przy nowym kościele w Sidzinie. Koronami biskupimi zwieńczył wizerunek biskup krakowski Julian Groblicki 16 lipca 1966 r. W kaplicy na Okrąglicy (Niedziela nr 27), w Paśmie Policy, znajduje się wizerunek Matki Bożej Opiekunki Turystów - płaskorzeźba wzorowana na cudownej ikonie.

Jordanów

Miasto o charakterze wypoczynkowym nad rzeką Skawą, założone przez ród Jordanów na przełomie XV i XVI wieku na skrzyżowaniu traktów handlowych (tzw. trakt solny). Zasłynęło z jarmarków bydlęcych, garncarstwa i handlu płótnem. Nad miastem dominują wieże okazałego kościoła pw. Przenajświętszej Trójcy, wzniesionego z czerwonej cegły w stylu neogotyckim, według projektu Jana Karola Sas-Zubrzyckiego w 1913 r., w miejscu dwóch poprzednich. Kościół konsekrował kard. Karol Wojtyła 7 czerwca 1972 r. W bocznym rokokowym ołtarzu - otoczony kultem obraz Matki Bożej Trudnego Zawierzenia - Pani Jordanowskiej z pierwszej połowy XVII wieku, koronowany w 1994 r. przez metropolitę krakowskiego - kard. Franciszka Macharskiego.

Toporzysko

Wieś na terenie gminy Jordanów. Parafia Najświętszej Maryi Panny Matki Kościoła erygowana w 1983 r.; okręg parafialny wydzielono z parafii jordanowskiej, pozostawiając część wsi, z Łazarzową Rolą, w parafii Jordanów. Łazarzowa Rola związana jest z osobą wielkiego przyjaciela ks. Karola Wojtyły - sługi Bożego Jerzego Ciesielskiego, który wraz z rodziną i przyjaciółmi spędzał wakacje w latach 1966--69 w istniejącym do dziś domu; codziennie uczęszczał na poranną Mszę św. do pobliskiego kościoła w Jordanowie. Zaprzyjaźnioną rodzinę odwiedził kilkakrotnie w tym czasie kard. Karol Wojtyła. Ulubionym miejscem spacerów była Polanka Harcerska w pobliskim lesie z kapliczką - wotum harcerzy za ostrzeżenie przed nocną powodzią. 29 maja 2004 r., w wigilię Zesłania Ducha Świętego, na Szlaku Papieskim na ziemi jordanowskiej została poświęcona nowa kapliczka i droga krzyżowa prowadząca do niej „dróżkami sługi Bożego Jerzego Ciesielskiego”. Każdego roku w ostatnią sobotę maja o godz. 17.00 - Msza św., Droga Krzyżowa i Majówka.

Góra Ludwiki (653 m n.p.m.)

Słynie jako doskonały punkt widokowy.

Wysoka

Mała, pięknie położona wieś z kościołem pw. Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny. Rodzinna miejscowość legendarnego pierwszego zakopiańskiego proboszcza - ks. Józefa Stolarczyka. 1 i 2 września 1939 r. polskie wojska pod dowództwem płk. Stanisława Maczka, wspomagane przez miejscową ludność, stoczyły tutaj nierówną walkę z doborowymi jednostkami pancernymi wojsk hitlerowskich. W odwecie Niemcy spacyfikowali Wysoką; za bohaterską postawę wieś otrzymała w 1946 r. Order Krzyża Grunwaldu. Wydarzenia upamiętnia pomnik - miejsce corocznych uroczystości kombatanckich. Atrakcją miejscowości jest odrestaurowany dworek szlachecki z XVI wieku - siedziba Bractwa Lutniczego.

Spytkowice

Duża wieś przy dawnym trakcie handlowym na Węgry - obecnie przy ważnej drodze o znaczeniu turystycznym przez przełęcz Bory do przejść granicznych ze Słowacją w Chyżnem i Lipnicy Wielkiej na Orawie. Obiektem szczególnego zainteresowania są zabytkowy drewniany kościół z XVIII wieku z rokokowym ołtarzem oraz pochodząca z tego okresu murowana karczma. Na południe od Spytkowic przebiega główny grzbiet Pasma Podhalańskiego - naturalna granica z Orawą.

Przełęcz Bory (710 m n.p.m.)

Tutaj bierze początek rzeka Skawa i kończą swój bieg Ścieżki Papieskie nad Rabą Wyżną. Przełęcz znajduje się na głównym grzbiecie Pasma Podhalańskiego i wielkim europejskim dziale wód. Kiedyś stanowiła granicę między Galicją a Węgrami, a w czasie II wojny światowej - między Generalną Gubernią a faszystowską Słowacją. W 1953 r. szlakiem niebieskim przez przełęcz wędrował z grupą młodzieży ks. Karol Wojtyła.

Żeleźnica (912 m n.p.m.)

Najwyższe wzniesienie Pasma Podhalańskiego. Ma dwa wierzchołki. Na przełęczy między nimi - polana z widokiem na Tatry.

Klikuszowa

Duża wieś podhalańska na zachodnich obrzeżach stoków Gorców, wzdłuż potoku Lepietnica, lokowana w 1389 r. We wsi znajduje się murowany kościół pw. św. Marcina, wzniesiony w XIX wieku na miejscu drewnianego. Na terenie parafii - kaplica pod szczytem Turbacza, zwana Papieską Bacówką (Niedziela, nr 22) - wotum po wyborze Jana Pawła II; opiekę nad nią sprawują Księża Sercanie. Na Hali Turbacz, w części należącej do rodziny Zapotocznych z Obidowej (parafia Klikuszowa), stoi od 2003 r. Szałasowy Ołtarz; ogrodzenie wokół niego ufundowała i wykonała w 2004 r. Spółka Leśna z Klikuszowej. 18 września 2005 r. przy Szałasowym Ołtarzu stanie potężny krzyż drewniany - dzieło klikuszowian.
Kard. Karol Wojtyła był w Klikuszowej 11 listopada 1967 r. i podczas wizytacji kanonicznej w dniach 19-21 maja 1969 r. Przechodził też tędy jako turysta.

Fundacja Szlaki Papieskie
ul. Prof. A. Bochnaka 2, 30-698 Kraków
tel. (0-12) 654-90-96, tel./ fax (0-12) 659-71-73
szlakipapieskie@galaxy.krakow.pl