Reklama

Warszawskie panoramy religijne

Panoramy jako zjawiska kulturowe i społeczne sięgają końca XVIII w. Początkowo przedstawiały widoki miast. Około XIX w. zaczęły pojawiać się panoramy batalistyczne, pełne dynamiki i ruchu. Panoramy religijne pojawiły się w końcu XIX w. W Polsce pierwszą z nich była „Golgota” Jana Styki (i zespołu) z 1897 r.

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Do ekspozycji panoram budowano specjalne budowle - rotundy. Dla Golgoty taki budynek wzniesiono przy ul. Karowej w Warszawie. Była to neorenesansowa, szesnastoboczna rotunda o średnicy 40 m, z nowoczesnym wówczas oświetleniem, zaprojektowana przez Karola Kozłowskiego. Budowla ta miała bogaty wystrój dekoracyjny. Było to również bardzo poważne przedsięwzięcie finansowe. Głównym sponsorem był Ignacy Paderewski.
Jan Styka przed rozpoczęciem pracy nad panoramą odbył podróż do Ziemi Świętej. Jako współpracowników dobrał sobie Tadeusza Popiela, Zygmunta Rozwadowskiego i Jana Stanisławskiego. Pracę rozpoczęto we Lwowie, w budynku Panoramy Racławickiej, gdy ta pojechała do Budapesztu.
Golgota była półpanoramą o wymiarach 15 m x 60 m. Wykonano ją w ciągu trzech miesięcy bardzo wytężonej pracy. Ponieważ budynek przy Karowej nie był jeszcze gotowy, premierowy pokaz odbył się w dniu otwarcia Zjazdu Katolickiego we Lwowie, w lipcu 1896 r. Panoramę zobaczyło tam 50 tys. widzów, a władze kościelne przyjęły ją bardzo życzliwie.
Warszawski pokaz Golgoty odbył się 23 stycznia 1897 r. w gmachu przy ul. Karowej. Nobilitowało to Warszawę jako miasto europejskie.
Otwarcie tej panoramy odbyło się niezwykle uroczyście. Arcybiskup Wincenty Popiel bardzo wychwalał Stykę, a papież Leon XIII w osobistym liście do malarza udzielił mu apostolskiego błogosławieństwa. Na panoramę organizowano pielgrzymki z całej Kongresówki.
W głównej scenie panoramy artysta odstąpił od przyjętego sposobu przedstawiania Ukrzyżowania Chrystusa. Chrystus stoi tutaj w szatach nad leżącym i przygotowanym dla Niego krzyżem. Na niebie gromadzą się mroczne, ciężkie chmury.
Panorama początkowo miała wielkie powodzenie, które jednak szybko osłabło. Dla ratowania przedsięwzięcia w 1899 r. dodano do Golgoty dwie częściowe panoramy Ogrójec Jana Stanisławowskiego i Emaus Józefa Mehoffera.
Panorama Golgota eksponowana była w paru miastach europejskich, a następnie w Stanach Zjednoczonych. Obecnie, po restauracji w 1951 r., znajduje się w Glendale w Kalifornii. W pobliżu tej panoramy na cmentarzu w Forest Lawn, złożone zostały zwłoki Jana Styki, przewiezione z Włoch.
Rotunda przy Karowej została zniszczona we wrześniu 1939 r.
Druga rotunda, również projektu Karola Kozłowskiego, została wzniesiona przy ul. Oboźnej na tzw. „Dynasach”. Przeznaczona ona była dla panoramy Tatry, na części której Jan Styka namalował panoramę Męczeństwo chrześcijan w cyrku Nerona. Tym razem pomocnikami Styki byli Zygmunt Rozwadowski i włoski malarz Fabio Fabbi. Wymiary tej panoramy były identyczne jak Golgoty. Do tej panoramy Styka przeprowadził studia w Rzymie.
Otwarcie tej panoramy odbyło się w grudniu 1899 r. Przedstawia ona widownię amfiteatru (z tronem Nerona) a na arenie trwają ostatnie przygotowania przed okrutnym widowiskiem, z postaciami nagich chrześcijan, przygotowywanych do męczeństwa. W tej panoramie widzimy typowe dla tego okresu zainteresowanie architekturą antyczną, która przytłacza przedstawione tu sceny. Po sukcesie paryskim panorama ta zaginęła w czasie wojny domowej w Rosji.
Sugestywność panoram wynikała z ich konstrukcji. Dla wywołania pełnego złudzenia rzeczywistości stosowano takie środki jak wprowadzenie zwiedzającego przez ciemny korytarz na podest, nad którym wznosił się rodzaj parasola. Miał on ograniczać pole widzenia do samego oświetlonego płótna. U dołu tego płótna znajdował się sztuczny teren i odpowiednio dobrane rekwizyty. Oglądający ulegał złudzeniu przestrzeni trójwymiarowej.

PS Korzystałem głównie z publikacji Zbigniewa Leśnickiego Panorama europejska jako fenomen kulturowy, Warszawa 1999.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2004-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

USA: Weszły w życie dodatkowe cła na towary z 57 państw, w tym 84-proc. cło na Chiny

2025-04-09 07:16

[ TEMATY ]

USA

PAP/EPA/ALLISON DINNER

Minutę po północy czasu wschodnioamerykańskiego weszły w życie podwyższone stawki ceł na towary z krajów, z którymi Stany Zjednoczone mają deficyt handlowy. Wśród nich jest 20-proc. cło na produkty z UE oraz 84 proc. na Chiny, które zwiększy stawkę dla Chin do 104 proc.

Wchodzące w życie cła są drugą częścią ogłoszonych przez Trumpa taryf w ubiegłym tygodniu, po tym jak w sobotę wdrożona została minimalna 10-proc. stawka na import niemal wszystkich towarów z niemal wszystkich krajów. W środę stawka ta zostaje podwyższona dla 57 państw, z którymi Stany Zjednoczone mają deficyt handlowy.
CZYTAJ DALEJ

Franciszek: smutek bogactw przeszkodą w pójściu za Jezusem

2025-04-09 12:14

[ TEMATY ]

papież Franciszek

Vatican Media

Papież Franciszek

Papież Franciszek

Na przeszkodę jaką może być smutek bogactwa w pójściu za Jezusem wskazał Ojciec Święty w swojej kolejnej katechezie mówiącej o spotkaniach Jezusa. Jej tekst opublikowało Biuro Prasowe Stolicy Apostolskiej.

Papież nawiązał do opisanego w Ewangelii św. Marka (Mk 10, 17-22) spotkania Pana Jezusa z człowiekiem mającym wiele posiadłości, których nie potrafił się wyzbyć, aby pójść za Jezusem. Zauważył, że chodzi o mężczyznę, który od młodości przestrzegał przykazań, ale mimo to nie odnalazł jeszcze sensu swojego życia. Spotykając Jezusa pyta, co ma czynić, aby osiągnąć życie wieczne?. Franciszek zwrócił uwagę, że dla owego człowieka czymś obcym jest bezinteresowność. „Życie wieczne jest dla niego dziedzictwem, czymś, co otrzymuje się na mocy prawa, poprzez skrupulatne przestrzeganie zobowiązań” - zauważył. Podkreślił, że Jezus spojrzał do wnętrza tego człowieka. Czyni to także wobec każdego z nas, widząc naszą słabość, ale także nasze pragnienie bycia kochanymi takimi, jakimi jesteśmy.
CZYTAJ DALEJ

Ks. Okołotowicz z więzienia w Mińsku: chcą uciszyć Kościół

2025-04-09 16:21

[ TEMATY ]

Białoruś

prześladowania

Centrum Obrony Praw Człowieka „Wiasna”

Ks. Henryk Okołotowicz, duchowny Kościoła katolickiego na Białorusi, skazany na 11 lat więzienia pod zarzutem „zdrady stanu”, wysłał wiadomość do wiernych „zza krat”. Stało się to w przeddzień jego 65. urodzin, które ksiądz obchodził 8 kwietnia w areszcie śledczym w Mińsku, donosi portal katolik.life. Jak poinformowano, proces odbywał się przy drzwiach zamkniętych i nie ma żadnych informacji na temat sprawy księdza z Wołczyna.

Podziel się cytatem Odnosząc się do słów kard. Kazimierza Świątka, który również był przetrzymywany w areszcie śledczym sowieckich służb KGB, duchowny zauważył, że „księża są prześladowani, aby nas uciszyć, aby uniemożliwić Kościołowi katolickiemu mówienie prawdy”.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję