Reklama

Warszawskie panoramy religijne

Panoramy jako zjawiska kulturowe i społeczne sięgają końca XVIII w. Początkowo przedstawiały widoki miast. Około XIX w. zaczęły pojawiać się panoramy batalistyczne, pełne dynamiki i ruchu. Panoramy religijne pojawiły się w końcu XIX w. W Polsce pierwszą z nich była „Golgota” Jana Styki (i zespołu) z 1897 r.

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Do ekspozycji panoram budowano specjalne budowle - rotundy. Dla Golgoty taki budynek wzniesiono przy ul. Karowej w Warszawie. Była to neorenesansowa, szesnastoboczna rotunda o średnicy 40 m, z nowoczesnym wówczas oświetleniem, zaprojektowana przez Karola Kozłowskiego. Budowla ta miała bogaty wystrój dekoracyjny. Było to również bardzo poważne przedsięwzięcie finansowe. Głównym sponsorem był Ignacy Paderewski.
Jan Styka przed rozpoczęciem pracy nad panoramą odbył podróż do Ziemi Świętej. Jako współpracowników dobrał sobie Tadeusza Popiela, Zygmunta Rozwadowskiego i Jana Stanisławskiego. Pracę rozpoczęto we Lwowie, w budynku Panoramy Racławickiej, gdy ta pojechała do Budapesztu.
Golgota była półpanoramą o wymiarach 15 m x 60 m. Wykonano ją w ciągu trzech miesięcy bardzo wytężonej pracy. Ponieważ budynek przy Karowej nie był jeszcze gotowy, premierowy pokaz odbył się w dniu otwarcia Zjazdu Katolickiego we Lwowie, w lipcu 1896 r. Panoramę zobaczyło tam 50 tys. widzów, a władze kościelne przyjęły ją bardzo życzliwie.
Warszawski pokaz Golgoty odbył się 23 stycznia 1897 r. w gmachu przy ul. Karowej. Nobilitowało to Warszawę jako miasto europejskie.
Otwarcie tej panoramy odbyło się niezwykle uroczyście. Arcybiskup Wincenty Popiel bardzo wychwalał Stykę, a papież Leon XIII w osobistym liście do malarza udzielił mu apostolskiego błogosławieństwa. Na panoramę organizowano pielgrzymki z całej Kongresówki.
W głównej scenie panoramy artysta odstąpił od przyjętego sposobu przedstawiania Ukrzyżowania Chrystusa. Chrystus stoi tutaj w szatach nad leżącym i przygotowanym dla Niego krzyżem. Na niebie gromadzą się mroczne, ciężkie chmury.
Panorama początkowo miała wielkie powodzenie, które jednak szybko osłabło. Dla ratowania przedsięwzięcia w 1899 r. dodano do Golgoty dwie częściowe panoramy Ogrójec Jana Stanisławowskiego i Emaus Józefa Mehoffera.
Panorama Golgota eksponowana była w paru miastach europejskich, a następnie w Stanach Zjednoczonych. Obecnie, po restauracji w 1951 r., znajduje się w Glendale w Kalifornii. W pobliżu tej panoramy na cmentarzu w Forest Lawn, złożone zostały zwłoki Jana Styki, przewiezione z Włoch.
Rotunda przy Karowej została zniszczona we wrześniu 1939 r.
Druga rotunda, również projektu Karola Kozłowskiego, została wzniesiona przy ul. Oboźnej na tzw. „Dynasach”. Przeznaczona ona była dla panoramy Tatry, na części której Jan Styka namalował panoramę Męczeństwo chrześcijan w cyrku Nerona. Tym razem pomocnikami Styki byli Zygmunt Rozwadowski i włoski malarz Fabio Fabbi. Wymiary tej panoramy były identyczne jak Golgoty. Do tej panoramy Styka przeprowadził studia w Rzymie.
Otwarcie tej panoramy odbyło się w grudniu 1899 r. Przedstawia ona widownię amfiteatru (z tronem Nerona) a na arenie trwają ostatnie przygotowania przed okrutnym widowiskiem, z postaciami nagich chrześcijan, przygotowywanych do męczeństwa. W tej panoramie widzimy typowe dla tego okresu zainteresowanie architekturą antyczną, która przytłacza przedstawione tu sceny. Po sukcesie paryskim panorama ta zaginęła w czasie wojny domowej w Rosji.
Sugestywność panoram wynikała z ich konstrukcji. Dla wywołania pełnego złudzenia rzeczywistości stosowano takie środki jak wprowadzenie zwiedzającego przez ciemny korytarz na podest, nad którym wznosił się rodzaj parasola. Miał on ograniczać pole widzenia do samego oświetlonego płótna. U dołu tego płótna znajdował się sztuczny teren i odpowiednio dobrane rekwizyty. Oglądający ulegał złudzeniu przestrzeni trójwymiarowej.

PS Korzystałem głównie z publikacji Zbigniewa Leśnickiego Panorama europejska jako fenomen kulturowy, Warszawa 1999.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2004-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Do KRRiT wpłynęła skarga na manipulacyjny reportaż TVP uderzający w dobre imię o. Rydzyka

2024-12-19 10:13

[ TEMATY ]

Radio Maryja

O. Tadeusz Rydzyk

Karol Porwich /Niedziela

Do Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji wpłynęła skarga na wyemitowany w TVP materiał szkalujący o. Tadeusza Rydzyka CSsR i całą rodzinę Radia Maryja. Chodzi o audycję wyemitowaną 13 grudnia pt. „Arcydzieło Rydzyka” - informuje Radio Maryja.

Zespół Wspierania Radia Maryja w służbie Bogu, Kościołowi, Ojczyźnie i Narodowi Polskiemu skierował do KRRiT skargę na nadawcę TVP SA za wyemitowanie materiału „Arcydzieło Rydzyka” godzącego w dobre imię dyrektora toruńskiej rozgłośni i całej Rodziny Radia Maryja. Materiał dotyczył Muzeum „Pamięć i Tożsamość” im. św. Jana Pawła II w Toruniu.
CZYTAJ DALEJ

Opublikowano polskie tłumaczenie Dokumentu Końcowego Synodu

2024-12-18 15:25

[ TEMATY ]

synod

synod biskupów

Dokument Końcowy Synodu

Grzegorz Gałązka

Oficjalne polskie tłumaczenie Dokumentu Końcowego Synodu zostało opublikowane na stronie www.synod.va. Wraz z dokumentem jest także Nota towarzysząca Ojca Świętego Franciszka z 24 listopada br. Dotąd dokument został przetłumaczony z oryginału włoskiego także na angielski, hiszpański, francuski, niemiecki, portugalski i węgierski.

Dokument końcowy drugiej sesji XVI Zwyczajnego Zgromadzenia Ogólnego Synodu Biskupów opisuje doświadczenie „komunii, uczestnictwa i misji” Kościoła. Przypomina jednocześnie, że synodalność jest „drogą odnowy duchowej i reformy strukturalnej, aby uczynić Kościół bardziej zaangażowanym i misyjnym”. Zauważa też, że proces synodalny odnawia we współczesnym świecie „proroczą siłę” Soboru Watykańskiego II.
CZYTAJ DALEJ

Kraków: 12-metrowa choinka stanie pod Oknem Papieskim

2024-12-19 16:06

[ TEMATY ]

Kraków

choinka

okno papieskie

pixabay.com

Niemal 12-metrowa jodła z Leśnictwa Gaboń w nocy z 17 na 18 grudnia stanęła przed Oknem Papieskim przy Franciszkańskiej 3 w Krakowie. Zostanie rozświetlona w sobotę 21 grudnia.

Niemal sto kilometrów. Taką drogę musiała przebyć z okolic Starego Sącza jodła, która w najbliższą sobotę zostanie rozświetlona przy Franciszkańskiej 3. Dwunastometrowe drzewo ścięto 17 grudnia w Leśnictwie Gaboń. - W miejscu ściętej jodły nie będziemy sadzić nowych drzewek. Powodem jest to, że pod tym drzewem występuje odnowienie naturalne, które poprzez ścinkę zostanie odsłonięte do dalszego wzrostu - wyjaśniają leśnicy, dzięki których życzliwości choinka będzie mogła cieszyć oczy krakowian.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję