Pierwsze wzmianki o wsi Podgórze koło Wałbrzycha pochodzą z 1293 r. Znane są dokumenty, które mówią o tym, że w XIV w. miejscowa ludność zajmowała się tkactwem. W następnych stuleciach dzielnica, wraz z rozwojem kopalń, stała się jak większość innych, osadą typowo górniczą. W 1841 r. otworzono na tym terenie kopalnię „Melchior”, a po I wojnie światowej działała tu kopalnia „Kulmiz”, która potem nosiła nazwę „Mieszko”. Ważnym elementem rozwoju tej miejscowości była linia kolejowa z Wałbrzycha Głównego do Jedliny Zdrój. W 1934 r. Podgórze jako następna dzielnica zostało włączone do Wałbrzycha.
Powstawanie nowych kopalni sprzyjało napływowi ludności z różnych regionów. W XIX w. liczba mieszkańców w Wałbrzychu - Podgórzu wzrosła pięciokrotnie. Wierni korzystali z kościoła w centrum miasta. W 1887 r. kanonik wrocławski dr Franz nabył ziemię z budynkami, do których należała oberża, gorzelnia i sala teatralna. Zakupione budynki w 1888 r. przebudowano, pod nadzorem mistrza murarskiego Carla Jaegera, na kościół. Jednonawowa świątynia znajdowała się w miejscu dzisiejszego prezbiterium, którego tylna ściana była boczną ścianą starego kościoła. Wejście główne było w dzwonnicy znajdującej się od strony ul. M. Curie-Skłodowskiej. Przy kościele powstał dom parafialny oraz pomieszczenia dla szkoły. Poświęcenia kościoła pw. św. Franciszka z Asyżu dokonano 28 listopada 1890 r., a pierwszym proboszczem został ks. Herman Wagner. Do powstałej parafii włączono cztery miejscowości wydzielone z Wałbrzycha: Dittersbach, Heinrischsgrund, Neuhaus i Bauengrund oraz z Mieroszowa - Stary i Nowy Gaj. W nowo powstałym kościele były organy zbudowane przez firmę Schlag und Söhne ze Świdnicy. Instrument posiadał 12 głosów i kontuar z dwoma manuałami i klawiaturą pedałową. Po I wojnie światowej, w 1927 r. Kuria Biskupia we Wrocławiu przekazała majątek kościelny gminie parafialnej. Liczba parafian stale rosła, aby w 1929 r. osiągnąć liczbę 17 tys. 2 lipca 1933 r. położono kamień węgielny pod budowę nowego kościoła, którego architektem został Alfons Weiger. Budowę zakończono w 1937 r., a na wieży kościelnej zawieszono 3 dzwony, które nosiły imiona: Trójcy Świętej, św. Franciszka i Ave Maria. Podczas II wojny światowej dzwony zdemontowano, obecnie są dwa: Maryja Królowa Polski i św. Franciszek. Po 1945 r. przy kościele pw. św. Franciszka z Asyżu w Wałbrzychu, za zgodą administratora apostolskiego ks. inf. Karola Milika z Wrocławia, został założony dom Stowarzyszenia Apostolstwa Katolickiego Księży i Braci Pallotynów. 4 listopada 1947 r. Rada Generalna w Rzymie zatwierdziła dom kanonicznie. Księża Pallotyni do dzisiaj pracują w parafii na Podgórzu.
Obecna świątynia składa się z trzech naw. Do nawy głównej, przykrytej dwuspadowym dachem, przylegają dwie niższe nawy boczne, przykryte dachem pulpitowym, pod którym biegnie rząd długich, prostokątnych, zakończonych łukiem okien. Do lewej nawy bocznej przylega czworoboczna wieża - dzwonnica, przykryta dwuspadowym dachem. Wejście główne, nad którym znajduje się wizerunek patrona parafii św. Franciszka, prowadzi przez kruchtę do wnętrza kościoła. W prostokątnym prezbiterium, na tle obrazów przedstawiających sceny z życia św. Franciszka z Asyżu góruje piękny drewniany krzyż z figurą ukrzyżowanego Pana Jezusa. Po obu stronach ołtarza głównego, w nawach bocznych, znajdują się ołtarze poświęcone Najświętszemu Sercu Pana Jezusa i Matce Bożej Częstochowskiej.
Po przeciwnej stronie ołtarza, nad wejściem głównym znajduje się empora organowa, której większą część zajmują organy, zbudowane w 1973 r. przez Firmę Organmistrzowską Kamiński z Warszawy. Na tylnej ścianie chóru muzycznego umieszczono rozbudowany, ale skromny w wystroju prospekt organowy. Składa się on z metalowych piszczałek wargowych należących do głosów: Kwintadena 16´, Prestant 8´ i Oktawa 4´. Wolno stojący kontuar, zwrócony w stronę ołtarza posiada dwa manuały, w skład których wchodzi po 58 klawiszy, zawartych w skali 1C - 5A (C-a3) oraz klawiaturę pedałową, na którą składa się 30 klawiszy w skali 1C - 3F (C-f1) Nad II manuałem znajdują się registry włączające i wyłączające 24 głosy organowe oraz urządzenia dodatkowe.
Zespół brzmieniowy manuału I:
Kwintadena 16´, Prestant 8´, Burdon 8´, Oktawa 4´, Flet 4´, Flet Leśny 2´, Kwartan 2 2/3´ +2´, Mixtura 5x, Trąbka 8´
Zespół brzmieniowy manuału II:
Flet Rurkowy 8´, Salicet 8´, Principal 4´, Fujarka 4´, Oktawa 2´, Auta 1´, Sesquialt 2 2/3 +1 3/5´, Kwinta 1 1/3´, Niedźwiedź 8´
Zespół brzmieniowy pedału:
Subbass 16´, Principal 8´, Chorał 8´, Flet Kryty 8´, Mixtura 5x, Puzon 16´
Instrument posiada urządzenia dodatkowe, do których należą: połączenia I-P, II-P, II-I oraz 2 Wolne Kombinacje, Tutti, Tremolo, Wałek Crescendo, Żaluzje II Man. I Pedału a także włącznik głosów językowych (Trąbka, Niedźwiedź, Puzon). Całość elektropneumatycznego instrumentu obsługują 2 miechy pływakowe.
W poprzednich artykułach przedstawiliśmy poszczególne grupy głosów organowych, tj. głosy językowe, głosy wargowe, do których należą Pryncypały, Flety i głosy smyczkowe. Ostatnią rodziną głosów wargowych, często łączonych wspólnie z Fletami są głosy kryte. Należą do nich głosy: 1/ zasadnicze (Subbass16´, Kwintadena 16´, Burdon 8´, Flet kryty 8´) mające piszczałki całkowicie zakryte, dające szeroką barwę brzmienia dźwięku przechodzącą od przytłumionej, ciemnej do jasnej, od cichej do głośnej. 2/ głosy półkryte (Flet Rurkowy 8´) o piszczałkach, których przykrywki, znajdujące się w górnym końcu piszczałki, mają mały otwór lub rurkę, od których rozmiarów zależy barwa dźwięku. 3/ głosy półkryte zakończone nasadką, którą dostraja się wysokość dźwięku (np. Koppel Flöte 4´).
Na przestrzeni dziejów organy były budowane i udoskonalane, ale zawsze zachowana była ich tożsamość brzmienia, której wartość uwarunkowana jest różnymi czynnikami. Instrument w kościele pw. św. Franciszka z Asyżu w Wałbrzychu zbudowany w latach 70. ubiegłego wieku przez polską firmę jest przykładem na to, że skromny w wystroju prospekt może być piękny, a dobór odpowiedniej dyspozycji pozwala na pokazanie wartości „króla instrumentów”.

Dziękujemy proboszczowi ks. Zbigniewowi Stankowi za udostępnienie organów.