O. Jerzy Tomziński, najstarszy paulin zauważa, że od pielgrzymek akademickich rozpoczęło się wielkie odrodzenie Polski. - Wielkie pielgrzymki narodowe właściwie rozpoczęły się od młodzieży. To był fenomen nieprawdopodobny, bo wszystkie uczelnie przyjechały na Jasną Górę – przypomina zakonnik. Podkreśla, że są to właściwie jedyne takie śluby, które do dzisiaj trwają. - W skarbcu jest tekst tych ślubowań napisany złotymi czcionkami. Od tych przyrzeczeń rozpoczęło się odrodzenie Polski, naszego katolicyzmu – dodaje paulin.

Zdaniem o. Tomzińskiego to właśnie od udziału w pielgrzymkach akademickich Karola Wojtyły w sercu przyszłego papieża zrodziła się inicjatywa Światowych Dni Młodzieży.

- Tradycja pielgrzymek młodzieży akademickiej na Jasną Górę w Częstochowie sięga 1936 roku. Ich inicjatorem był ks. Edward Szwejnic, mianowany w 1928 roku pierwszym rektorem św. Anny w Warszawie, z funkcją duszpasterza akademickiego. Przerwane w 1934 roku śmiercią ks. Szwejnica przygotowania podjął jego zastępca, ks. Edward Detkens, kolejny rektor kościoła św. Anny. Przy współpracy z innymi duszpasterzami i przedstawicielami młodzieży akademickiej z całej Polski zrealizował 24 maja 1936 roku Ogólnopolskie Akademickie Ślubowania Jasnogórskie. Odbyły się one w obecności prymasa, kardynała Augusta Hlonda, i licznych biskupów. Zgromadziło się wtedy w Częstochowie około dziewiętnastu tysięcy studentów i studentek, reprezentujących wszystkie ówczesne środowiska akademickie Polski – przypomniał ks. Jacek Siekierski, rektor kościoła św. Anny i duszpasterz wszystkich duszpasterzy akademickich w Polsce.

Pierwsza pielgrzymka akademicka z maja 1936 roku wywoła w ówczesnej prasie polskiej wielotygodniowe polemiki, które przetoczyły się przez gazety i czasopisma o wszystkich odcieniach politycznych. Przedmiotem krytyki, zwłaszcza w pismach reprezentujących orientacje laicką, stała się głównie treść samych ślubowań, w których młodzież zobowiązała się dochować wierności Kościołowi i Stolicy Apostolskiej, a także obiecywała kierować się w życiu osobistym, rodzinnym, społecznym, narodowym i państwowym zasadami wiary oraz oddawała Maryi pod opiekę siebie i swoją przyszłość.

Po wojnie komunistyczna władza bardzo szybko zaczęła utrudniać organizowanie majowej pielgrzymki akademickiej. W okresie stalinowskim, mimo formalnego zakazu, odbywała się ona każdego roku. W 1956 roku przesunięta została na dzień 14 października (dwa tygodnie przed oficjalnym uwolnieniem z internowania prymasa kard. Stefana Wyszyńskiego) i organizowana była w tajemnicy przed władzami państwowymi. W następnym roku - jak wspomina ówczesny diecezjalny duszpasterz akademicki z Częstochowy ks. dr Zdzisław Wajzner - wybuchła jak wulkan, gromadząc sporą rzeszę młodzieży akademickiej z całego kraju. Po wyjściu na wolność prymas Stefan Wyszyński kilkakrotnie kierował do studentów specjalne odezwy w związku z majową pielgrzymką na Jasną Górę. W 1962 roku pisał m.in.: dziś wzrasta nasz obowiązek społeczny wyznawania Chrystusa i Jego Kościoła. Tym więcej, że istnieje cały zorganizowany system zwalczania Boga, sięgający po wszystkie środki społeczne do swego niecnego celu. Musicie włączyć się odważnie w dzieło Kościoła Chrystusowego, przystąpić do współpracy z nim w jego szlachetnym dziele, niosącym ludziom światło Dobrej Nowiny, zdrową moralność, zasady wyrównania społecznego, sprawiedliwości chrześcijańskiej, spotęgowanej przez miłość ludzi w Bogu, niosącej zbliżenie ludów w obliczu wspólnego Ojca oraz to, co najważniejsze - uświęcającą jedność nadprzyrodzoną.

Do tych treści nauczania Prymas Tysiąclecia nawiązywał w 1986 roku Ojciec Święty Jan Paweł II, który w czasie ostatniej wojny - co potwierdzają zapisy znajdujące się w archiwach jasnogórskich - brał udział w tajnej pielgrzymce małej grupy młodzieży akademickiej z Krakowa. W przesłanym telegramie z okazji pięćdziesięciolecia ślubów polskiej młodzieży akademickiej pisał m.in.: Modlę się razem z Wami o to, aby duszpasterstwo akademickie pomagało dzisiejszemu człowiekowi odkrywać i odczytywać na nowo jego powołanie życiowe i być człowiekiem sumienia. Prawdziwe bowiem dobro naszej Ojczyzny domaga się tego, aby jej przyszłość budować na ludziach wypróbowanego sumienia. - Czujemy się bardzo słabi i ograniczeni w obliczu tak wielkiej tradycji i dziedzictwa, jakie przyszło nam przyjąć w dzisiejszych czasach. Podarowany nam został czas życia w kraju wolnym religijnie, jak również w Ojczyźnie wolnej od wojen i systemów totalitarnych, są to jednocześnie czasy dobrobytu i konsumpcjonizmu, które dla wielu z nas są skuteczną okazją do odejścia od nauki Chrystusa i praktykowania moralnego minimalizmu. Pani Jasnogórska, prosimy Cię o codzienny cud przemiany naszych serc – mówił w czasie wieczornego Apelu Jasnogórskiego ks. Siekierski.

Podczas tegorocznej pielgrzymki studenci nade wszystko dziękują za dar chrztu naszej Ojczyzny, ale i jak wyznała Sara z Koszalina „proszą, by byli świadectwem dla innych młodych ludzi, zwłaszcza w tę 1050.rocznicę chrztu, aby mogli powrócić do źródeł i do Boga”.

80. pielgrzymka akademicka rozpoczęła się w piątek wieczorem. Dziś przed południem w bazylice jasnogórskiej i w Sali o. Kordeckiego odbywały się konferencje. Gośćmi specjalnymi tegorocznego spotkania byli Dominika Figurska, aktorka oraz Robert „Litza” Friedrich z zespołu Luxtorpeda. Dominika Figurska poprowadziła konferencje dla kobiet pt. „Czerpać ze źródła, prowadzić do źródła”, a Robert Friedrich swoją konferencje poświęcił mężczyznom. Poza klasztorem, w auli seminarium duchownego odbyła się konferencja dla profesorów.

Jeszcze dziś młodzież akademicka tradycyjnie przejdzie w pielgrzymce z Archikatedry Częstochowskiej Alejami Najświętszej Maryi Panny na Jasną Górę, w czasie której prosić będzie o pokój dla świata.

O godz. 18.30 w bazylice jasnogórskiej zostanie odprawiona uroczysta Msza św. połączona z dziękczynieniem za 200 lat istnienia Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Po Apelu odbędzie się koncert uwielbieniowy i dziękczynny zespołu 2 TM 2,3.

Pielgrzymkę zakończy niedzielna Msza św. odprawiona o godz. 9.00 w bazylice pod przewodnictwem abp. Marka Jędraszewskiego, delegata Episkopatu ds. duszpasterstwa akademickiego.