- Ten świętokrzyski jubileusz wpisuje się w 200–lecie istnienia naszego Zgromadzenia, które obchodzimy w tym roku. Główne uroczystości związane z 80. rocznicą pobytu oblatów na Świętym Krzyżu zaplanowaliśmy na 22 maja 2016 roku – zapowiedział w rozmowie z KAI o. Dariusz Malajka OMI, rektor bazyliki mniejszej i rzecznik prasowy świętokrzyskich oblatów.

Z okazji jubileuszowej rocznicy zakonnik opowiedział o początkach posługiwania przez oblatów na Świętym Krzyżu. - W marcu 1932 roku dwóch oblackich zakonników o. Jan Kulawy oraz o. Grzesik w niedalekim Wąchocku prowadzili misje parafialne. Przy tej okazji ks. Świetlicki, proboszcz z Wierzbnika podsunął myśl, aby Zgromadzenie Misjonarzy Oblatów Maryi Niepokalanej przejęło klasztor i sanktuarium na Świętym Krzyżu – opowiada o. Dariusz Malajka OMI. Ojciec Kulawy uznał, że klasztor położony w urokliwym miejscu puszczy świętokrzyskiej byłby bardzo dobry do spędzenia wakacji dla oblackich kleryków. Fakt, że w tej części Polski oblaci nie mieli jeszcze żadnej placówki sprawiły, że napisał list do swojego prowincjała. Jednak ówczesna Rada Prowincjalna wysunęła pewne wątpliwości związane z istnieniem na Świętym Krzyżu więzienia, które wówczas określano mianem „polskiego Sachalina”. W 1935 r. administrator apostolski diecezji sandomierskiej ks. prałat Antoni Kasprzycki oficjalnie przedstawił prośbę o przejęcie Świętego Krzyża przez oblatów. - Mimo upływu czasu wśród oblatów żyły ciągle wątpliwości: obecność więzienia, zrujnowane zabudowania klasztorne, odległość od komunikacji. Jednak list ks. Kasprzyckiego i zabiegi o. Jana Kulawego u ojca generała sprawiły, że ostatecznie Rada Generalna wyraziła zgodę, aby oblaci przejęli Święty Krzyż – opowiada ojciec rzecznik. 2 stycznia 1936 roku zawarto umowę między diecezją sandomierską a Prowincją Misjonarzy Oblatów Maryi Niepokalanej w Poznaniu. Administrator diecezji sandomierskiej stwierdził w niej, że oddaje Zgromadzeniu Ojców Oblatów w administrację kościół pod wezwaniem św. Krzyża z całą własnością kościelną. Wraz z kościołem na Łysej Górze Oblaci otrzymali pod opiekę znajdujące się tam Relikwie Drzewa Krzyża Świętego.

Według zawartej umowy oblaci na Świętym Krzyżu otrzymali zadanie urządzenia domu misyjnego, a także organizowanie misji i rekolekcji w parafiach diecezji sandomierskiej. Otrzymali też zezwolenie na, że „mogą wznosić i przerabiać budynki kościelne, restaurować kościół wewnątrz i na zewnątrz”.

- Tę możliwość przyjęli jako najważniejsze zobowiązanie. Trzeba było rozpocząć wielkie dzieło renowacji narodowego sanktuarium świętokrzyskiego – podkreślił o. Malajka.

Dziś Święty Krzyż - duchowa stolica regionu świętokrzyskiego, jest, zdaniem rozmówcy, świadkiem świetności polskiego narodu i Rzeczpospolitej, ostoją polskości i wiary. Nadal jest miejscem, gdzie wielu ludzi poszukuje wartości, tożsamości i sił dla życia duchowego i wychowania patriotycznego nowych pokoleń Polaków.

- Wydaje się, iż ostatnie lata to intensyfikacja zabiegów związanych z rewitalizacją najstarszego polskiego sanktuarium jakim jest Święty Krzyż. Przy wielkiej pomocy i zaangażowaniu władz wojewódzkich, samorządowych, gminnych oraz oblackiej rodziny zakonnej, przyjaciół, dobrodziejów, a także wielu pielgrzymów i turystów jako kustosze przywracamy wnętrzom sanktuarium ich dawną świetność. Pragniemy zapewnić jednocześnie właściwe standardy dla przybywających pielgrzymów i gości. Niewątpliwie wielkim sukcesem jest odbudowana wieża kościelna, modernizacja północnego skrzydła klasztoru, zmiana wystroju bazyliki, rewitalizacja wirydarza – podkreślił rzecznik świętokrzyskich oblatów. Zgromadzenie Misjonarzy Oblatów Maryi Niepokalanej założył św. Eugeniusz de Mazenod, późniejszy biskup Marsylii 25 stycznia 1816 roku w Aix (Prowansja). W Polsce zakon prowadzi swoją działalność od 1919 r. Polska Prowincja Zgromadzenia liczy obecnie prawie 500 zakonników.

Święty Krzyż to najstarsze polskie sanktuarium. Opactwo benedyktyńskie założył tu Bolesław Chrobry w 1006 r. W świątyni przechowywane są relikwie Drzewa Krzyża Świętego. Znajduje się ona niemal na samym szczycie, zwanym Świętym Krzyżem, Łysą Górą lub Łyścem (595 m n.p.m.). Położona jest 40 km od Kielc i 60 km od Sandomierza. W średniowieczu i później, aż do kasaty w 1819 r., Święty Krzyż był jednym z najważniejszych ośrodków intelektualnych i kulturalnych w Polsce.