Reklama

Małe vademecum pokarmów

Dziś: grzyby

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Na świecie występuje ponad 120 tys. gatunków grzybów. Jedynie 1841 uznanych jest za jadalne.
Niewiele jest pozostałości (np. malowideł naskalnych), które świadczyłyby o tym, że grzyby były powszechnym pokarmem naszych przodków. Z drugiej strony wiemy, że jadali oni przeróżne rośliny, a więc z pewnością i grzyby, których w lasach i na łąkach było pod dostatkiem. Ponadto na podstawie obserwacji ludów żyjących we wczesnych okresach rozwoju cywilizacyjnego można przypuszczać, że zbierane były grzyby jadalne i trujące. I dziś bowiem ludy pierwotne wykorzystują grzyby trujące podczas polowań i połowów oraz... w celach zbrodniczych. Znane są też sposoby przyrządzania z najgroźniejszych roślin zarodnikowych, np. leków, środków farmaceutycznych czy powodujących halucynacje.
Najczęściej jednak grzyby występują w kuchni, zarówno jako warzywo, jak i przyprawa. Posiadają znikomą wartość odżywczą, lecz zawierają dużo glikogenu, witamin z grupy B, duże ilości witaminy PP, białko, sole mineralne oraz związki azotowe. Ponadto są niskokaloryczne. Jednak... traktujmy lepiej grzyby jako przysmak niż pożywienie.
W przeważającej większości są roślinami rosnącymi dziko w lasach i na łąkach. Znamy jednak gatunki uprawiane przez ludzi, jak np. pieczarka. O jednej jej odmianie, tzw. kamiennym grzybie, pisał już Teofrast (uczeń Arystotelesa) w IV w. przed Chr. O hodowli grzybów pisał też Hipokrates w V i IV w. przed Chr. A w I w. przed Chr. lekarz grecki Diskorides doradzał, jak otrzymać najlepsze grzyby w hodowli. W I w. po Chr. zasłynął w historii muchomor cesarski, którym cesarzowa Agrypina otruła swego męża, cesarza Klaudiusza. Pierwszy atlas grzybów ukazał się w XVI w., jego autorem był Pietrandrea Mallioli.
Ciekawostka: Zanim na ziemi pojawił się człowiek, hodowlą grzybów zajmowały się (i robią to do dziś) mrówki z Ameryki równikowej. Hodują grzyby, ponieważ to ich jedyny pokarm. Prace rozpoczynają od wybrania odpowiedniej gleby, następnie spulchniają ją łapkami, użyźniają dobranym nawozem roślinnym. W tak przygotowanej ziemi zakopują grzybnię. Gdy zacznie ona owocować, zbierają plony, magazynują młode owocniki. Dbają o to, by w ziemi została wystarczająca ilość grzybni-matki na następne owoce.
Obecnie największymi producentami pieczarek są Stany Zjednoczone, Francja i Japonia. Japończycy zajmują się ponadto hodowlą gąsek. Powszechna w świecie jest też uprawa boczniaka. W polskiej tradycji kulinarnej grzyby są głęboko osadzone. Do najchętniej zbieranych i jedzonych gatunków należą: borowik, pieczarka, rydz, maślak, kurka (inaczej pieprznik jadalny), gąska żółta i siwa oraz podgrzybek, zwany też czarnym łebkiem.
Z grzybów (surowych i suszonych) można przygotowywać najrozmaitsze potrawy. Z suszu przyrządza się na Kujawach lubianą od dawna zupę wigilijną, grzyby otoczone w mące obsmaża się na oleju. Grzyby w dawnej kuchni ludowej były ważnym uzupełnieniem i tak skromnego pożywienia, w okresach głodu często jedyną strawą. Również dziś wielu amatorów czeka na jesienne zbiory tych smakołyków.
W naszej szerokości geograficznej grzyby pojawiają się w lasach przeważnie po letnich burzach i jesiennych deszczach. Dlatego też grzyb cieszył się w starożytności dużym szacunkiem: krył w sobie tajemnicę, był zrodzony z pioruna - wcześniej nie było widać ani pąków, ani owoców. W średniowieczu, kiedy głośno było o czarownicach, mówiło się, że grzyby są ich dziełem. Alchemicy natomiast dopatrywali się w grzybach tajemnicy stworzenia, czyli życia odrodzonego przez zgniliznę, przez śmierć.
O tym, że grzyby są wciąż obecne w naszym życiu świadczą liczne przysłowia: „Dwa grzyby w barszcz”, „Gdy grzyby wielkie korzenie mają, wielką zimę zapowiadają”, „Gdzie jeden grzyb, tam i drugi”, „Grzybki smaczne, ale nie ze wszystkim zdrowe”, „Gdy się grzyby zrodzą, chleba mało”. Na koniec nie sposób nie zacytować fragmentu Pana Tadeusza A. Mickiewicza:

Panienki za wysmukłym gonią borowikiem,
Którego pieśń nazywa grzybów pułkownikiem.
Wszyscy dybią na rydza; ten wzrostem skromniejszy
I mniej sławny w piosenkach, za to najsmaczniejszy,
Czy świeży czy solony, czy jesiennej pory,
Czy zimą.
A w tym roku w lasach susza...

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2003-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Zmarł śp. o. Grzegorz Oskwarek. Miał 38 lat

2025-02-14 19:40

[ TEMATY ]

Jasna Góra

zmarły

paulin

Zakon Ojców Paulinów

Paulini proszą o modlitwę za swojego współbrata o. Grzegorza Oskwarka.

Ze smutkiem, lezc całą nadzieję opierając na Zmartwychwstałym Chrystusie, przekazujemy informację, że po ciężkiej chorobie w dniu dzisiejszym, tj. 14 lutego br. przeżywszy 38 lat, 19 lat życia zakonnego i 12 lat kapłaństwa - zmarł śp. o. Grzegorz Oskwarek.
CZYTAJ DALEJ

Słowo do wiernych z racji tragicznej śmierci śp. ks. Grzegorza Dymka

2025-02-14 17:38

[ TEMATY ]

abp Wacław Depo

śmierć księdza

Karol Porwich/Niedziela

Abp Wacław Depo

Abp Wacław Depo

Słowo Księdza Arcybiskupa Metropolity Częstochowskiego Wacława Depo do wiernych z racji tragicznej śmierci śp. ks. Grzegorza Dymka

Jako ludzie wierzący patrzymy na śmierć w duchu chrześcijańskiej nadziei, która przekracza gracie doczesności. Nie sposób jednak do tajemnicy śmierci odnosić się bez właściwych ludzkiej naturze emocji; zwłaszcza, gdy śmierć przychodzi nagle i dramatycznie. Wszak i Jezus zapłakał nad śmiercią swego przyjaciela Łazarza.
CZYTAJ DALEJ

ANSA: Papież spędził spokojną noc w szpitalu

2025-02-15 11:00

[ TEMATY ]

Franciszek

PAP/EPA

Papież Franciszek spędził spokojną noc w rzymskim szpitalu, w którym przebywa od piątku - podała agencja Ansa, powołując się na źródła watykańskie. Po pierwszych badaniach stwierdzono u niego infekcję dróg oddechowych.

Według włoskiej agencji lekka gorączka, którą miał w piątek 88-letni papież obniżyła się.
CZYTAJ DALEJ
Przejdź teraz
REKLAMA: Artykuł wyświetli się za 15 sekund

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję