Reklama

Małe vademecum pokarmów

Dziś: grzyby

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Na świecie występuje ponad 120 tys. gatunków grzybów. Jedynie 1841 uznanych jest za jadalne.
Niewiele jest pozostałości (np. malowideł naskalnych), które świadczyłyby o tym, że grzyby były powszechnym pokarmem naszych przodków. Z drugiej strony wiemy, że jadali oni przeróżne rośliny, a więc z pewnością i grzyby, których w lasach i na łąkach było pod dostatkiem. Ponadto na podstawie obserwacji ludów żyjących we wczesnych okresach rozwoju cywilizacyjnego można przypuszczać, że zbierane były grzyby jadalne i trujące. I dziś bowiem ludy pierwotne wykorzystują grzyby trujące podczas polowań i połowów oraz... w celach zbrodniczych. Znane są też sposoby przyrządzania z najgroźniejszych roślin zarodnikowych, np. leków, środków farmaceutycznych czy powodujących halucynacje.
Najczęściej jednak grzyby występują w kuchni, zarówno jako warzywo, jak i przyprawa. Posiadają znikomą wartość odżywczą, lecz zawierają dużo glikogenu, witamin z grupy B, duże ilości witaminy PP, białko, sole mineralne oraz związki azotowe. Ponadto są niskokaloryczne. Jednak... traktujmy lepiej grzyby jako przysmak niż pożywienie.
W przeważającej większości są roślinami rosnącymi dziko w lasach i na łąkach. Znamy jednak gatunki uprawiane przez ludzi, jak np. pieczarka. O jednej jej odmianie, tzw. kamiennym grzybie, pisał już Teofrast (uczeń Arystotelesa) w IV w. przed Chr. O hodowli grzybów pisał też Hipokrates w V i IV w. przed Chr. A w I w. przed Chr. lekarz grecki Diskorides doradzał, jak otrzymać najlepsze grzyby w hodowli. W I w. po Chr. zasłynął w historii muchomor cesarski, którym cesarzowa Agrypina otruła swego męża, cesarza Klaudiusza. Pierwszy atlas grzybów ukazał się w XVI w., jego autorem był Pietrandrea Mallioli.
Ciekawostka: Zanim na ziemi pojawił się człowiek, hodowlą grzybów zajmowały się (i robią to do dziś) mrówki z Ameryki równikowej. Hodują grzyby, ponieważ to ich jedyny pokarm. Prace rozpoczynają od wybrania odpowiedniej gleby, następnie spulchniają ją łapkami, użyźniają dobranym nawozem roślinnym. W tak przygotowanej ziemi zakopują grzybnię. Gdy zacznie ona owocować, zbierają plony, magazynują młode owocniki. Dbają o to, by w ziemi została wystarczająca ilość grzybni-matki na następne owoce.
Obecnie największymi producentami pieczarek są Stany Zjednoczone, Francja i Japonia. Japończycy zajmują się ponadto hodowlą gąsek. Powszechna w świecie jest też uprawa boczniaka. W polskiej tradycji kulinarnej grzyby są głęboko osadzone. Do najchętniej zbieranych i jedzonych gatunków należą: borowik, pieczarka, rydz, maślak, kurka (inaczej pieprznik jadalny), gąska żółta i siwa oraz podgrzybek, zwany też czarnym łebkiem.
Z grzybów (surowych i suszonych) można przygotowywać najrozmaitsze potrawy. Z suszu przyrządza się na Kujawach lubianą od dawna zupę wigilijną, grzyby otoczone w mące obsmaża się na oleju. Grzyby w dawnej kuchni ludowej były ważnym uzupełnieniem i tak skromnego pożywienia, w okresach głodu często jedyną strawą. Również dziś wielu amatorów czeka na jesienne zbiory tych smakołyków.
W naszej szerokości geograficznej grzyby pojawiają się w lasach przeważnie po letnich burzach i jesiennych deszczach. Dlatego też grzyb cieszył się w starożytności dużym szacunkiem: krył w sobie tajemnicę, był zrodzony z pioruna - wcześniej nie było widać ani pąków, ani owoców. W średniowieczu, kiedy głośno było o czarownicach, mówiło się, że grzyby są ich dziełem. Alchemicy natomiast dopatrywali się w grzybach tajemnicy stworzenia, czyli życia odrodzonego przez zgniliznę, przez śmierć.
O tym, że grzyby są wciąż obecne w naszym życiu świadczą liczne przysłowia: „Dwa grzyby w barszcz”, „Gdy grzyby wielkie korzenie mają, wielką zimę zapowiadają”, „Gdzie jeden grzyb, tam i drugi”, „Grzybki smaczne, ale nie ze wszystkim zdrowe”, „Gdy się grzyby zrodzą, chleba mało”. Na koniec nie sposób nie zacytować fragmentu Pana Tadeusza A. Mickiewicza:

Panienki za wysmukłym gonią borowikiem,
Którego pieśń nazywa grzybów pułkownikiem.
Wszyscy dybią na rydza; ten wzrostem skromniejszy
I mniej sławny w piosenkach, za to najsmaczniejszy,
Czy świeży czy solony, czy jesiennej pory,
Czy zimą.
A w tym roku w lasach susza...

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2003-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Zmarł ks. Tomasz Burghardt

2025-04-17 15:01

https://ostfriesland.parafialnastrona.pl/wydarzenia-i-galerie

16 kwietnia zmarł ks. Tomasz Burghardt. Kapłan zmarł w 59 roku życia oraz 31. roku kapłaństwa.

Kapłan urodził się 26 lipca 1965 roku we Wrocławiu. Święcenia kapłańskie przyjął 22 maja 1993 roku z rąk kard. Henryka Gulbinowicza. Po święceniach został skierowany na swoją pierwszą placówkę wikariuszowską do parafii pw. Podwyższenia Krzyża św. w Środzie Śląskiej [1993-1996], następnie był wikariuszem w parafii pw. św. Franciszka z Asyżu we Wrocławiu [1996-1997], by następnie trafić do parafii pw. Narodzenia NMP w Lądku Zdrój [1997-2000]. Kolejna placówką wikariuszowską była parafia pw. św. Józefa w Bierutowie [2000-2001] oraz parafia pw. św. Karola Boromeusza w Wołowie [2001-2002]. W 2002 roku ks. Tomasz trafił do parafii pw. Miłosierdzia Bożego w Oławie [2002-2005]. W latach 2005-2010 został mianowany dyrektorem Caritas Archidiecezji Wrocławskiej. Po 2010 roku pełnił posługę w Niemczech. Najpierw do 2013 roku w Polskiej Misji Katolickiej w Münster, a po 2013 roku aż do dziś był proboszczem w czterech katolickich niemieckojęzycznych Parafiach: Geeste, Dalum, Groß Hesepe i Osterbrock w Dekanacie Emsland Mitte oraz Duszpasterzem dla Katolików Języka Polskiego w Ostfriesland i Emsland.
CZYTAJ DALEJ

Dziś Wielki Czwartek – początek Triduum Paschalnego

[ TEMATY ]

Wielki Czwartek

Pio Si/pl.fotolia.com

Od Wielkiego Czwartku Kościół rozpoczyna uroczyste obchody Triduum Paschalnego, w czasie którego będzie wspominać mękę, śmierć i zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa. W Wielki Czwartek liturgia uobecnia Ostatnią Wieczerzę, ustanowienie przez Jezusa Eucharystii oraz kapłaństwa służebnego.

Wielki Czwartek jest szczególnym świętem kapłanów. Rankiem, jeszcze przed wieczornym rozpoczęciem Triduum Paschalnego, ma miejsce szczególna Msza św. Co roku we wszystkich kościołach katedralnych biskup diecezjalny wraz z kapłanami (nierzadko z całej diecezji) odprawia Mszę św. Krzyżma. Poświęca się wówczas krzyżmo oraz oleje chorych i katechumenów. Przez cały rok służą one przy udzielaniu sakramentów chrztu, święceń kapłańskich, namaszczenia chorych, oraz konsekracji kościołów i ołtarzy. Namaszczenie krzyżem świętym oznacza przyjęcie daru Ducha Świętego.. Krzyżmo (inaczej chryzma, od gr. chrio, czyli namaszczać, chrisis, czyli namaszczenie) to jasny olej z oliwek, który jest zmieszany z ciemnym balsamem.
CZYTAJ DALEJ

Malezja: ponad dwa tysiące osób przyjmie chrzest w Wigilię Paschalną

2025-04-18 07:48

[ TEMATY ]

chrzest

Vatican Media

ZDJĘCIE ARCHIWALNE

ZDJĘCIE ARCHIWALNE

Ewangelia przyciąga młodych i dorosłych mieszkańców Malezji, którzy proszą o chrzest. Jak donosi agencja Fides, powołując się na oficjalne komunikaty lokalnego Kościoła, do wspólnoty katolickiej w Malezji dołączy ponad 2000 nowych osób. Dokona się to podczas Wigilii Paschalnej, wieczorem 19 kwietnia tego roku.

1047 nowych ochrzczonych pochodzi z Półwyspu Malajskiego; podobna liczba z wyspy Borneo. W Wielkim Poście celebrowali tzw. „obrzęd wyboru” - akt liturgiczny polegający na formalnym przyjęciu katechumenów do Kościoła.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję