Po inwazji Związku Radzieckiego na Polskę w 1939 r., tysiące Polaków trafiło do sowieckich więzień i obozów pracy. Wywożono ich do takich regionów jak: Archangielsk, Kołyma,
Ural czy Kazachstan. W 1942 r. Stalin, chcąc zatrzeć ślady sowieckiej inwazji, deportował skazańców do krajów Afryki. Świadkami ewakuacji Polaków do Iranu byli przebywający tam Brytyjczycy.
Jeden z oficerów pisał: „Fizyczny i psychiczny stan uchodźców przyjeżdżających do Teheranu był generalnie bardzo zły. Przeważającymi chorobami były: biegunka, czerwonka i schorzenia
spowodowane długotrwałym głodem. Powszechna była również importowana z Rosji malaria i tyfus: 40% uchodźców było chorych właśnie na malarię”. Nadia Bogdaniec-Seluga, jedna
z deportowanych, wspomina: „W dwa krótkie lata zostaliśmy zredukowani do żywych szkieletów odzianych w łachmany, chorych, skrajnie wycieńczonych”. Jak głosi plotka, Stalin
miał powiedzieć potem: „Moim jedynym żalem jest to, że wypuściłem Polaków”.
O dramacie Polaków świat długo nie usłyszał. Efektem sowieckiej polityki pacyfikacji było to, że rządy amerykańskie i angielski nie protestowały i nie ujawniały faktów. Potrzebowały
Stalina jako swojego sprzymierzeńca do walki z Hitlerem.
Sybiraczki-Afrykanki. Ich bracia i koledzy to książka opisująca losy zesłańców. Jest swoistym pamiętnikiem, który zawiera wspomnienia, listy, fragmenty dzienniczków, wiersze i fotografie.
Zesłańcy opisują, jak wyglądały ostatnie dni w ojczystym kraju, życie na Sybirze, a potem w Afryce. Wspomnienia zamieściły też osoby, które po wojnie zdecydowały się wrócić
do kraju.
Jest to już czwarta książka o dziewczętach sybiraczkach. Tym razem poszerzona została o historię losów ich matek, ojców, braci i sióstr. Zawiera też nowe fotografie,
ilustracje i mapy. Ta książka to osobliwa lekcja historii. Szkoda tylko, że jej drukiem nie zainteresowało się wydawnictwo. Książka ukazała się w nakładzie 150 egzemplarzy. Rozesłana
została do ponad 20 bibliotek, m.in. Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Biblioteki Narodowej w Warszawie i Jagiellońskiej w Krakowie.
„Sybiraczki-Afrykanki. Ich bracia i koledzy”. Materiały zgromadził i oprac. Henryk Dąbkowski. Wydawca: Henryk Dąbkowski, „Sybiraczki-Afrykanki”, Warszawa 2003.
Pomóż w rozwoju naszego portalu