Reklama

Skarby naszej kultury

Cenne tkaniny Bożogrobców

15 lipca przypada rocznica konsekracji świątyni miechowskiej, której w 1802 r. dokonał bp Tomasz Nowina Nowiński. Zapoznawaliśmy już naszych Czytelników z bogatą historią i wciąż żywą tradycją Bożogrobców. Tym razem przypominamy jeden ze skarbów, pozostałych po latach świetności Kawalerów Zakonu Grobu Bożego - są to zabytkowe tkaniny, z których większość czeka na niezbędną renowację.

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Jednym z najcenniejszych eksponatów miechowskiego skarbca jest infuła, z ok. 1633-1666, haftowana perłami, pochodząca prawdopodobnie z zapisu testamentowego bp. Piotra Gembickiego, a także komplety tkanin, które były zawieszane na tabernakulum - np. unikatowa zasłona, składająca się z czterech fragmentów złotej koronki z XVIII w.
Skarbiec miechowski posiada bogaty zbiór tkanin, pod względem czasu i miejsca powstania reprezentujący większość ośrodków tkackich z Europy. Są to ornaty i dalmatyki pochodzące z XVII-wiecznych ośrodków włoskich (12 sztuk), w tym dwie bardzo rzadkie - z tkaniny włoskiej, z drugiej poł. XVI w. Jest duży zbiór ornatów, kap i dalmatyk z tkanin francuskich - o charakterystycznych, koronkowych wzorach, z naturalistycznymi elementami zdobniczymi (np. ok. 70 z motywem rzeki); są również liczne tkaniny wschodnie, w tym bardzo rzadki ornat o bokach z tkaniny tureckiej z XVI w. (wraz ze stułą i manipularzem). Bogaty zbiór stanowią hafty wysokiej klasy (np. z tzw. haftem polskim, tj. z motywem pojedynczych kwiatów, datowanych na ok. 1700 r.).
W skarbcu Bazyliki Grobu Bożego znajduje się w sumie ok. 200 tkanin zabytkowych (liczba ta nie obejmuje zabytkowych sztandarów oraz wszelkich tkanin nowszych, czyli od początku XX w.). Niektóre z nich stanowią pełne komplety szat liturgicznych, składających się z: kapy, ornatu, dalmatyki, stuły, manipularza. Przykładem może być komplet z wzorzystego aksamitu włoskiego, z drugiego ćwierćwiecza XVIII w., z herbem Nałęcz.
Tkaniny ze skarbca nie mają dostatecznie dobrych warunków do przechowywania; większość wymaga przeprowadzenia kosztownych zabiegów konserwatorskich, zaś wszystkie - oczyszczenia.
Do tej pory, w ramach ratowania tkanin ze skarbca Bazyliki Miechowskiej, staraniem Towarzystwa Przyjaciół Sztuki, udało się zrekonstruować 9 cennych egzemplarzy. Nazwiska sponsorów tych działań, wykazujących zrozumienie dla idei ratowania dziedzictwa narodowego, jakim są niewątpliwie unikatowe tkaniny, wpisują się w chlubną historię Bożogrobców.

Dalmatyka: strój diakona podczas Mszy św. odprawianej z asystą, przypominający wyglądem ornat, ale z krótkimi rękawami; dawniej strój papieży, biskupów, cesarzy i królów w czasie koronacji.
Pala, palka: płócienna, sztywna, kwadratowa przykrywka do kielicha, używana podczas Mszy św.;
Manipularz: opaska zakładana na lewe przedramię przez księży odprawiających Mszę św.
(na podst. "Słownika wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych" Władysława Kopalińskiego, Warszawa 2000 r.)

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2003-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Żywa pamięć

2025-03-04 13:58

Niedziela Ogólnopolska 10/2025, str. 20

[ TEMATY ]

homilia

Adobe Stock

Zjawisko niepamięci stanowi życiową wartość. Gdy wspominamy dawne czasy, niejednokrotnie idealizujemy przeżyte wydarzenia. Uczucia, jakie im wtedy towarzyszyły, wydają się dziś przyjemniejsze, niż były wówczas, okoliczności zdają się bardziej sprzyjające, a dalekosiężne skutki – owocniejsze.

Zdarza się także, że odczuwany wówczas ból dzisiaj jawi się jako mniejszy, niż był w rzeczywistości, a porażka straciła swą gorycz. Z perspektywy czasu nawet przykre przeżycia potrafimy ocenić jako potrzebne. Post factum okazywało się, że dzięki nim dojrzeliśmy, ujrzeliśmy siebie czy sprawy we właściwym świetle i proporcjach. Uświadomiliśmy sobie konieczność zmian, dostrzegliśmy nieznaną nam wcześniej rzeczywistość. Staliśmy się uważniejsi, wrażliwsi, bardziej wyrozumiali i empatyczni. Niepamięć bywa jednak także wadą. Potrafimy zapomnieć o dobru, którego doświadczyliśmy od innych, przypisywać wyłącznie własnej mocy przeróżne osiągnięcia, podczas gdy faktycznie przyczyniali się do nich także inni. Jeszcze gorzej byłoby, gdybyśmy zapomnieli o łaskawości, dobru, hojności czy miłosierdziu Boga. Grożą nam wtedy zatwardziałość serca i duchowa ślepota. Postawy żywej pamięci uczy u progu Wielkiego Postu Księga Powtórzonego Prawa, dając modlitwę wdzięczności Bogu za otrzymane od Niego dary, teraz i w przeszłości, w życiu osobistym i narodowym.
CZYTAJ DALEJ

Co robić, aby nie ulec żadnej z pokus?

2025-03-05 12:27

[ TEMATY ]

rozważania

O. prof. Zdzisław Kijas

Diecezja bielsko-żywiecka

Ewangelia mówi, że Chrystus był pełen Ducha Świętego, dlatego umiał odrzucić pokusy, zwyciężyć diabła. Każdy, kto się modli, kto nie tylko recytuje modlitwy, ale się rzeczywiście modli, kto staje przed Panem i mówi w pokorze: „Panie, pomóż, bo sam nie jestem w stanie sobie pomóc, nie potrafię zwyciężyć zła, zwalczyć słabość lub wadę, na nowo zaufać i być mężnym itd.”.

Pełen Ducha Świętego, powrócił Jezus znad Jordanu, a wiedziony był przez Ducha na pustyni czterdzieści dni, i był kuszony przez diabła. Nic przez owe dni nie jadł, a po ich upływie poczuł głód. Rzekł Mu wtedy diabeł: «Jeśli jesteś Synem Bożym, powiedz temu kamieniowi, żeby stał się chlebem». Odpowiedział mu Jezus: «Napisane jest: „Nie samym chlebem żyje człowiek”». Wówczas powiódł Go diabeł w górę, pokazał Mu w jednej chwili wszystkie królestwa świata i rzekł do Niego: «Tobie dam potęgę i wspaniałość tego wszystkiego, bo mnie są poddane i mogę je dać, komu zechcę. Jeśli więc upadniesz i oddasz mi pokłon, wszystko będzie Twoje». Lecz Jezus mu odrzekł: «Napisane jest: „Panu, Bogu swemu, będziesz oddawał pokłon i Jemu samemu służyć będziesz”». Zawiódł Go też do Jerozolimy, postawił na szczycie narożnika świątyni i rzekł do Niego: «Jeśli jesteś Synem Bożym, rzuć się stąd w dół. Jest bowiem napisane: „Aniołom swoim da rozkaz co do ciebie, żeby cię strzegli, i na rękach nosić cię będą, byś przypadkiem nie uraził swej nogi o kamień”». Lecz Jezus mu odparł: «Powiedziano: „Nie będziesz wystawiał na próbę Pana, Boga swego”». Gdy diabeł dopełnił całego kuszenia, odstąpił od Niego do czasu.
CZYTAJ DALEJ

USA: „Czarne msze” ze skradzioną konsekrowaną hostią

2025-03-09 21:03

[ TEMATY ]

USA

satanizm

Adobe Stock

W związku z doniesieniami, że jeszcze w tym miesiącu grupa satanistyczna planuje zorganizować tak zwaną „czarną mszę” na Kapitolu w Kansas City w stanie Missouri, katoliccy biskupi z tego regionu wezwali do modlitwy i przygotowują czynności prawne w tej sprawie.

Szydząc z liturgii katolickiej grupy, które w ostatnich latach organizowały „czarne msze”, co najmniej raz chwaliły się posiadaniem skradzionej konsekrowanej hostii z zamiarem zbezczeszczenia Eucharystii w nieokreślonym, ale bluźnierczym rytuale.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję