Piątek, 14 czerwca 1946 r., był dniem szczególnym dla całego Zamościa. Tego dnia bowiem przybył do naszego miasta ks. bp Stefan Wyszyński. Okazją do spotkania się z wiernymi zamojskiej parafii było 30-lecie szkół zamojskich. Przed budynkiem gimnazjum, znajdującym się przy ulicy Akademickiej, miało miejsce uroczyste powitanie, a następnie wprowadzenie gościa do kolegiaty. Po ingresie Ksiądz Biskup odwiedził Rotundę, gdzie modlił się za 45 tys. pomordowanych ofiar hitleryzmu.

W sobotę, 15 czerwca, Ksiądz Biskup odprawił w kolegiacie Mszę św. dla młodzieży szkół średnich, a następnie poświęcił pomnik ku czci pomordowanych profesorów i uczniów szkół gimnazjalnych. W tym dniu uczestniczył także w akademii, która odbyła się w kinie " Stylowy", gdzie między innymi referat wygłosił ks. kan. dr Zdzisław Goliński.

Dwa lata po opisywanych wydarzeniach, 22 października 1948 r. po śmierci prymasa Augusta Hlonda, Papież Pius XII, wielki przyjaciel Polski, mianował nowym arcybiskupem metropolitą gnieźnieńskim i warszawskim, prymasem Polski ks. bp. Stefana Wyszyńskiego. Wydarzenie to ma miejsce w dzień Matki Bożej Ostrobramskiej, 16 listopada 1948 r.

Z tej okazji Zamość oraz cała Zamojszczyzna postanowiła ofiarować Księdzu Prymasowi album, którego inicjatorem był ks. Franciszek Zawisza, projektantem zaś inż. Adam Klimek. Album otrzymał następującą dedykację: "Dwa uczucia opanowały nasze serca na wiadomość o Twojej nominacji na stolicę prymasowską. Jedno - to uczucie radości, że Kościół w Polsce otrzymał w Twej osobie godnego przewodnika - prymasa, który ma prowadzić Lud Boży wśród zburzonych i niespokojnych żywiołów do Chrystusowego zwycięstwa. Drugie - to uczucie żalu, że zarówno my, kapłani, wierni i diecezja traci w Twej osobie Biskupa - Ojca. My wierzymy, że jest sprawą Ducha Świętego i Opatrzności Bożej, która chce Cię widzieć Prymasem Polski i Arcybiskupem Warszawy umęczonej, gdzie otrzymałeś podczas powstania tytuł do jej ojcostwa, osieroconego przez zgon wielkiego prymasa kardynała Augusta Hlonda. Do nas przyjechałeś z błogosławieństwem Pani Jasnogórskiej. Od nas odszedłeś pod opieką Matki Bożej Krasnobrodzkiej, u stóp której w przeczuciu swego zgonu przekazał ci duchowo prymas Hlond stolicę prymasowską. My świadomi jesteśmy w dobie obecnej Twej i naszej roli i dlatego też Ciebie - Księże Prymasie - Polskę całą i jej lud polecamy opiece Najświętszemu Sercu Pana Jezusa i Niepokalanemu Sercu Maryi. Nasze szczere i synowskie życzenia łączymy z korną modlitwą, aby dobry Bóg wspierał Cię swą łaską w kierowaniu Kościołem w Polsce". Album zawierał fotografie Zamościa i wszystkich kościołów dekanatu zamojskiego oraz podpisy wiernych. W marcu 1949 r. osobiście zawieźli album Księdzu Prymasowi, ks. Franciszek Zawisza i inż. Adam Klimek 24 maja 1949 r., Ksiądz Prymas przysłał następującej treści list: "Wielce Czcigodny Księże Dziekanie! Jestem głęboko wzruszony tak pięknym przejawem dobroci Księdza Kanonika, duchowieństwa dekanalnego i kapituły zamojskiej. Wspaniały album odtwarzający miłe chwile wspólnej pracy w Zamościu, wizytę zmarłego księdza prymasa Hlonda - jest nie lada dokumentem historycznym. Troska, jaką Ksiądz Kanonik włożył w zebranie tych zdjęć, świadczy o budującej Jego dobroci. Wdzięczny całym sercem, proszę, aby Ksiądz Kanonik był wyrazicielem mych uczuć wobec dzielnego duchowieństwa zamojskiego i kapituły kolegiackiej. Wyrazy czci głębokiej i oddania w Panu ślę". Za rządów Księdza Prymasa Stefana Wyszyńskiego odbudowano ponad pięćdziesiąt świątyń zburzonej Warszawy, pomnożono liczbę świątyń i parafii w obu diecezjach - Gnieźnie i Warszawie.

Ojciec Święty Jan Paweł II wezwał nas wszystkich, abyśmy podjęli to wielkie duchowe dziedzictwo, jakie pozostawił Prymas Tysiąclecia: " Oby Kościół i Naród został mocny dziedzictwem kardynała Wyszyńskiego. Oby to dziedzictwo trwało w nas". Sam Prymas mówił o sensie i wartości życia, o ludzkiej godności, o prawach i obowiązkach młodego pokolenia, ukazywał zagrożenia, niebezpieczeństwa, wytyczał zadania, uczył miłości do Ojczyzny. Na kilka dni przez uwięzieniem mówił: "Gdy będę w więzieniu, a powiedzą wam, że Prymas zdradził sprawy Boże - nie wierzcie. Gdyby mówili, że Prymas ma nieczyste ręce - nie wierzcie. Gdyby mówili, że Prymas stchórzył - nie wierzcie. Gdy będą mówili, że Prymas działa przeciwko narodowi i naszej Ojczyźnie - nie wierzcie. Kocham Ojczyznę więcej niż własne serce i wszystko, co czynię dla Kościoła, czynię dla niej". Dziedzictwo kardynała Wyszyńskiego jest drogowskazem na drogach naszej Ojczyzny. Czy dochowamy wierności temu dziedzictwu?