Reklama

Jasna Góra

Unikatowa XVIII-wieczna harfa znowu w zbiorach jasnogórskich

Kolejny zabytkowy instrument muzyczny trafił po konserwacji do Muzeum 600-lecia na Jasnej Górze. To unikatowa, pochodząca z końca XVIII w. harfa zbudowana przez jednego z najważniejszych na świecie budowniczych tego typu instrumentów - Sebastiena Erarda.

[ TEMATY ]

Jasna Góra

muzea

Ania i Artur Nowaccy / photo on flickr

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Instrument został poddany gruntownej renowacji w Pracowni Konserwacji Instrumentów Muzycznych Muzeum Narodowego w Poznaniu. Prawie dwa lata jego odnową zajmował się Mirosław Baran. - To ogromna satysfakcja, bo to perfekcyjnie zachowana harfa Erarda – wyraził radość konserwator. – „Instrument jest w stanie zachowania idealnym, sadzę, że to jest najlepiej zachowany instrument w Polsce. Konserwacja przebiegała dwutorowo: cały mechanizm został oczyszczony – są to specjalne cięgna poruszane przez pedały, poprawione też zostały estetyczne walory, uzupełnione ubytki w rzeźbieniach, w ornamentyce a na koniec położona na nich nowa pozłota” – wyjaśniał Mirosław Baran.

Jasnogórska harfa wyszła z warsztatu Sebastiena Erarda (1752-1831), francuskiego budowniczego fortepianów i harf. Był on twórcą tzw. harfy pedałowej. Mechanizm pedałowy prostej akcji pozwalał na podwyższanie dźwięku strun harfy o pół tonu. Na takiej harfie można już praktycznie zagrać każdy utwór.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Reklama

Harfa Erarda trafiła na ekspozycję do Muzeum 600-lecia. Tym samym rozpoczęta w 2009 r. konserwacja historycznych instrumentów ze zbiorów Jasnej Góry dobiega końca. Zbiór ten jest największą w Polsce kolekcją instrumentów zachowanych po jednolitej kapeli (dawnej Kapeli Jasnogórskiej), której historia sięga przełomu XVI i XVII wieku. Okres największej świetności przeżywała w XVIII stuleciu. Działająca przy częstochowskim sanktuarium orkiestra należała wówczas do najznakomitszych nie tylko w Polsce, ale i w tej części Europy

Kapelę Jasnogórską tworzyli paulini, ale angażowano w niej także muzyków świeckich. Pod koniec XVIII stulecia w chórze pojawiły się nawet kobiety (sopranistki), co na owe czasy było ewenementem. W ciągu 300 lat kapela miała w sumie 588 członków. Stworzyli pewnego rodzaju szkołę muzyczną, zapraszali utalentowanych artystów z Polski i zagranicy. Od 2000 r. działa Stowarzyszenie Kapela Jasnogórska. Powstał projekt „Musica Claromontana”, na który składają się: nagrania płytowe jasnogórskiej muzyki dawnej oraz wydawnictwa nutowe czerpiące z klasztornych archiwów zawierających ok. 3 tys. dzieł m.in. takich kompozytorów, jak Gorczycki, Dankowski, Żebrowski, Elsner, Ivancić.

W 2008 r. natrafiono w nich na nieznane zapisy nutowe sygnowane nazwiskiem 'Mozart'. Dokładną analizą utworów i pracą nad stwierdzeniem ich oryginalności zajęli się specjaliści z kraju i z zagranicy przy udziale międzynarodowej komisji muzykologicznej z Salzburga. Zbiór instrumentów liczy natomiast ponad 200 egzemplarzy.

Kompleksową renowację całego zbioru historycznych instrumentów jasnogórskich prowadzą konserwatorzy z Pracowni Konserwacji Instrumentów Muzycznych Muzeum Narodowego w Poznaniu.

Reklama

Oprócz pozostałości po dawnej kapeli, niektóre instrumenty stanowiły wotum. I tak np. gdy zespół konserwatorski natrafił na zapis, w którym była mowa, że w 1736 roku skrzypce Baltazara Dankwarta zostały przekazane jako wotum dla Jasnej Góry, postanowiono wykonać kopię takiego instrumentu. Kopię skrzypiec Dankwarta w ciągu 2 lat wykonali Piotr Cieślak i Mirosław Baran, konserwatorzy Muzeum Instrumentów Muzycznych Oddziału Muzeum Narodowego w Poznaniu pod przewodnictwem prof. Remigiusza Pośpiecha i w 2013 r. jako… wotum instrument trafił do jasnogórskiego muzeum.

Część instrumentów po konserwacji nadaje się wyłącznie do celów ekspozycyjnych z zaleceniem, by były przechowywane w temperaturze 16-18 stopni C, w wilgotności względnej 50-60 proc. - Są i takie, które przy okazji jakiegoś koncertu, mogą zostać użyte - informuje o. Nikodem Kilar, prezes Stowarzyszenia Kapela Jasnogórska, krajowy duszpasterz muzyków kościelnych. – Np. smyczki, wszystkie, mogą być użyte, oczywiście trzeba je byłoby kilka dni przed koncertem przygotować, nastroić, żeby miały odpowiednia sprężystość. Myślę, że w przyszłości możliwy jest taki koncert, w którym zostałyby wykorzystane historyczne skrzypce, kotły czy inne instrumenty zwłaszcza z początku XX w” – wyjaśniał prezes Stowarzyszenia `Kapela Jasnogórska`.

Powrotowi instrumentów do Muzeum 600-lecia z radością przyglądał się Jan Golonka, kustosz Zbiorów Sztuki Wotywnej na Jasnej Górze. „Ja tym żyję, tym się cieszę, i wiem, jaką to ma wartość dla Jasnej Góry, dla dziejów, dla historii życia muzycznego na Jasnej Górze”. Wyraził wdzięczność za zaangażowanie Pracowni Konserwacji Instrumentów Muzycznych Muzeum Narodowego w Poznaniu i o. Nikodemowi Kilarowi, prezesowi Stowarzyszenia Kapela Jasnogórska.

Zabytkowe instrumenty znajdują się w Muzeum 600-lecia. Wśród nich obejrzeć można kotły z XV w. oraz wyjątkową trąbkę clarino wykonaną w 1693 roku przez Heronymusa Starcka. Trąbka Starcka to jedyny zachowany egzemplarz w Polsce. Choć instrument pozostawał na Jasnej Górze od bardzo dawna, dopiero podczas badań w 2007 r. okazało się, jak bardzo jest cenny. Wartość trąbki Heronymusa Starcka dla trębaczy jest tym, czym dla skrzypków skrzypce Stradivariusa. Hieronimus Starck pracował w Norymberdze, która od XVI do połowy XVIII wieku była najważniejszym ośrodkiem budowy instrumentów dętych blaszanych w Europie. Ten muzyczny skarb na Jasnej Górze wypatrzył Tomasz Ślusarczyk, muzyk, zajmujący się też rekonstrukcją starych instrumentów. To jeden z zaledwie pięciu takich instrumentów zachowanych na świecie. Oprócz jasnogórskiej są to dwa instrumenty pozostające w zbiorach Museum für Regionalgeschichte und Volkskunde in Gotha w Niemczech oraz dwie trąbki znajdujące się w Historisches Museum Basel w Szwajcarii.

Ponieważ muzyka na Jasnej Górze, jak i w innych paulińskich klasztorach zawsze była pielęgnowana z największą troską i nigdy nie zamilkła, należy się spodziewać dalszych odkryć.

2015-08-18 15:28

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Prezydent Duda w Markowej: to wielkie miejsce dla Rzeczypospolitej Polskiej

[ TEMATY ]

prezydent

muzea

Andrzej Duda

Artur Stelmasiak

To wielkie miejsce dla Rzeczypospolitej Polskiej – powiedział prezydent Andrzej Duda podczas otwarcia Muzeum Polaków Ratujących Żydów im. Rodziny Ulmów w Markowej na Podkarpaciu. W uroczystości wziął udział przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski abp Stanisław Gądecki i metropolita przemyski abp Józef Michalik oraz naczelny rabin Polski Michael Schudrich.

- To wielkie miejsce dla Rzeczypospolitej Polskiej, bo tu jak w soczewce skupia się to, o czym możemy powiedzieć, że jest jednym, że my jako Polacy możemy się czuć godnie, że byli wśród nas tacy, którzy nie bali się nawet za cenę życia. Że byli wśród nas ludzie więcej niż przyzwoici, którzy byli bohaterami. Bohaterami, których trzeba postawić na równi z tymi, którzy z bronią w ręku walczyli o wolność Polski. Nie ma różnicy, jedni i drudzy oddali życie za drugiego człowieka i za wolność, bo wolność to godność – mówił prezydent Polski.
CZYTAJ DALEJ

Polska na Skale. Wielka Nowenna w intencji Ojczyzny

2025-02-07 21:27

[ TEMATY ]

nowenna

Nowenna za Ojczyznę

Mat.prasowy

Od 11 lutego do 15 kwietnia br. trwać będzie Wielka Nowenna za Polskę i nasz naród. Zapraszamy do wspólnej modlitwy wszystkich, którym leży na sercu przyszłość naszej Ojczyzny.

W czasie dziewięciotygodniowej Nowenny, która zatytułowana została Polska na Skale, będziemy się modlić o Boże Miłosierdzie i i Boską interwencję dla Polski.
CZYTAJ DALEJ

Papież Franciszek dziękuje za bliskość i duchowe wsparcie

2025-02-16 12:45

[ TEMATY ]

Watykan

Vatican Media

W przygotowanym rozważaniu przed modlitwą Anioł Pański, Ojciec Święty wyraził wdzięczność za wszelkie wyrazy serdeczności.

„Chciałbym podziękować lekarzom i personelowi medycznemu tego szpitala za opiekę: wykonują cenną i bardzo ciężką pracę, wspierajmy ich modlitwą!” - czytamy w papieskim rozmyślaniu. W piątek, 14 lutego Franciszek został przyjęty do szpitalu w celu przeprowadzenia niezbędnych badań i podjęcia leczenia infekcji dróg oddechowych.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję