Urodził się 10 stycznia 1892 r. w Kałużycach, nieopodal Mińska. Imię dostał po ojcu, powstańcu styczniowym, który zmarł w roku urodzenia syna. Matka, Maria ze Szwoynickich, zmarła 3 lata później.

„Szczenięce lata” na Kresach

Wańkowicz wychowywał się na Kowieńszczyźnie w majątku babki. Okres wczesnego dzieciństwa odtworzył w opowieści o schyłku ziemiańskiego życia pt. Szczenięce lata (1934). Książka wyrosła z miłości do Kresów, jest świadectwem umiłowania tradycji, ziemi rodzinnej; wyraża tęsknotę za aurą szczęśliwego dzieciństwa tak mocno związanego z naturą. „Ta książeczka już (...) kiedy się ukazała, była odległa o stulecie. A może i o dwa, bo na głębokich kresach konserwowały się obyczaje i język końca XVIII wieku” – napisał autor we wstępie.

Podjął studia prawnicze na Uniwersytecie Jagiellońskim. Po wybuchu I wojny światowej został zwolniony z wojska rosyjskiego na podstawie sfałszowanego świadectwa zdrowia. W czasie wojny (1916) Wańkowicz ożenił się z Zofią z Małagowskich. Niedługo po ślubie wstąpił do I Korpusu Polskiego gen. Józefa Dowbór-Muśnickiego, formowanego w rejonie Mohylewa. Za zasługi w walce z bolszewikami został odznaczony Krzyżem Walecznych.