Opisując ten tygodniowy pobyt w połowie kwietnia, można było skupić się na mówieniu o miejscach, które odwiedzaliśmy, zapierających dech w piersiach widokach, różnorodności w kulturze i życiu Gruzinów, łaźniach siarkowych, ubraniach wieszanych nad ulicą na linach rozciągniętych między blokami, przeszklonych wieżowcach w Batumi i niespotykanych większości z nas dotąd toaletach.

Nieziemskie widoki

Można byłoby wiele napisać o Tamadzie wznoszącym toasty na gruzińskich suprach, przysmakach lokalnej kuchni, wyjaśniając różnicę między chaczapuri a chakapuli czy zachwycać się smakiem wina z winorośli uprawianych na dziesiątkach tysięcy hektarów w rejonie Kachetia.

W tym miejscu jednak chciałbym skupić się na przeżyciach duchowych, przemyśleniach dotyczących wiary, które dotykały każdego z nas i stawały się tematem do rozmów i wymiany doświadczeń.

Pierwsi apostołowie

Gruzja jest drugim krajem na świecie (po Armenii), który przyjął chrześcijaństwo jako swoją religię państwową. Dwadzieścia lat przed Cesarstwem Rzymskim i ponad sześćset lat przed chrztem Polski. Odwiedzaliśmy świątynie świadczące o ciągle żywym kulcie tych świętych, którzy przyczynili się do rozwoju religii chrześcijańskiej na gruzińskiej ziemi. Święta Nino – ta, która przyniosła Gruzji wiarę w Chrystusa, a związując swoimi włosami gałązki winorośli, stworzyła krzyż, który do dziś jest najważniejszym symbolem kraju. Święty Jerzy – patron Gruzji, którego krzyż jest motywem gruzińskiej flagi. Silny jest tu również kult św. Andrzeja, głoszącego Dobrą Nowinę na tych terenach już w I wieku naszej ery.

Już samo wejście do świątyni mogło skłaniać do refleksji. Tym, co na samym początku zwróciło naszą uwagę, był ubiór. Tu żadna z pań nie weszła do środka, nie mając chusty na głowie i długiej spódnicy. I chociaż za pierwszym razem wydało to się nam rzadko spotykane, to już z każdą kolejną świątynią chusta na głowę stała się nieodłącznym elementem ubioru. I nie chodziło tylko o szacunek do kultury kraju, w którym się znaleźliśmy. Czy przez stosowny ubiór nie oddajemy też szacunku samemu Jezusowi? Można mieć wrażenie, że w naszym kraju o tym zapomnieliśmy i nie przywiązujemy wagi do tego, że strój, który wybieramy, idąc do kościoła, powinien być godny i pokazywać nasz szacunek do miejsca naszego spotkania z Bogiem.

Odczytywanie znaków

Każda świątynia prawosławna to ikony. Złocone, wysadzane kamieniami, bogate w symbole opisujące historie świętych na nich umieszczone, pisane na specjalnie oszlifowanej desce. Wchodziliśmy do świątyń, robiliśmy zdjęcia, zachwycając się ich pięknem. Myślę, że wielu turystów odwiedzających świątynie nie zwróciło uwagi chociażby na to, że ikonostas w każdej z nich ma elementy, które zawsze się pojawiają. Wyjaśnił nam to podczas homilii ks. Leszek, duchowy opiekun: – Zawsze po prawej stronie od wrót jest ikona z Chrystusem, obok ikona świątynna, a po lewej ikona z Matką Bożą, a tuż za nią ta, która przedstawia świętego czczonego w danym regionie. Patrzyliśmy, lecz nie widzieliśmy. Przechodziliśmy z podziwem, lecz wcześniej nie zwracaliśmy na to uwagi. Czy nie mamy czasem tak w życiu, że nie zauważamy obecności Boga, mimo że jest tuż obok nas? Wydaje nam się, że przychodzimy do Jezusa, a tak naprawdę jesteśmy daleko od Niego?

Otwartość serca

Obecność w miejscach z początków chrześcijaństwa i chodzenie śladami wielkich świętych, dzięki którym wiara w Chrystusa dotarła na te tereny, była dla nas nie lada przeżyciem, ale również powodem do refleksji na temat aktualnego stanu naszej wiary. Święta Nino za uzdrowienie żony króla nie chciała nic dla siebie. Poprosiła o wybudowanie kościoła i sprowadzenie chrześcijańskich kapłanów. Żydówka Sydonia tak mocno wierzyła w niewinność Jezusa, że poprosiła swojego brata, by pojechał do Jerozolimy i uratował Go przed śmiercią. Ten niestety nie zdążył, ale odkupił od żołnierzy szatę Chrystusa i podarował ją swojej siostrze, która umarła w szatach Zbawiciela, a na miejscu jej grobu postawiono świątynię, odwiedzaną przez turystów z całego świata. Modlitwy wielu z nas to głównie prośby kierowane do Pana Boga. Prosimy o zdrowie dla siebie i swoich rodzin, o powodzenie w pracy, o pomyślność. I oczywiście nie ma w tym nic złego, jeżeli pamiętamy, żeby dziękować za to co mamy, za każdy kolejny dzień życia w pokoju i miłości. Warto iść za przykładem gruzińskich świętych i dać coś od siebie, z potrzeby serca, poświęcić coś, nie oczekując niczego w zamian.

Siła wspólnoty

Przykład św. Andrzeja w Gruzji pokazuje nam jak ważna jest wspólnota, jak bez modlitwy wspólnotowej ciężko jest w pojedynkę funkcjonować. To on przecież uratował św. Macieja z rąk ludożerców. I choć wydawało nam się to niemożliwe, to odwiedzając skalne miasto Uplisciche, dowiedzieliśmy się, że odbywały się tam obrzędy składania ofiar z mężczyzn. Świadomość, że mamy na kogo liczyć, również dziś daje nam poczucie bezpieczeństwa.

Katolicy w Gruzji to niespełna jeden procent populacji. Mają 3 świątynie na terenie całego kraju. Żyją w opozycji do prawosławnych i do muzułmanów, którzy coraz liczniej zamieszkują na tych terenach. Muszą się wiele natrudzić, by móc uczestniczyć w niedzielnej Eucharystii, dopasować swoje plany do jednej wyznaczonej godziny. Mamy tyle możliwości, a nie zawsze z tego korzystamy, bo w parafii za wcześnie są Msze św., bo nie chce się wsiadać w samochód i przejechać kilku kilometrów na popołudniową Liturgię w sąsiedniej parafii, bo kapłan sprawujący Eucharystię nam nie odpowiada. Szukamy wymówek zamiast szukać Jezusa. Pamiętajmy, że On jest naszą drogą i celem, a pielgrzymowanie do takich miejsc jak Gruzja jeszcze bardziej pokazuje, jak bardzo potrzebujemy Go w naszym życiu.