Reklama

Rodzina

Szczęśliwa rodzina

Przemoc wobec seniora

Wśród różnych rodzajów przemocy w ostatnich latach coraz częściej mówi się o przemocy wobec osób starszych. Z danych Fundacji Projekt Starsi wynika, że aż co siódma osoba po 60. roku życia doświadcza przemocy ze strony bliskich lub opiekunów.

Niedziela Ogólnopolska 45/2023, str. 60-61

[ TEMATY ]

senior

Adobe Stock

Beata Górka-Winter

Beata Górka-Winter

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Z raportu Olgi Sitarz z Uniwersytetu Śląskiego „Prawna ochrona osób starszych przed przemocą w rodzinie i instytucjach opieki” (pełna treść dostępna na stronie: projektstarsi.pl) dowiadujemy się, że według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) przemoc wobec osób po 60. roku życia występuje zarówno w krajach rozwiniętych, jak i rozwijających się, a osoby stosujące agresję pochodzą zaś z różnych grup społecznych. Dane WHO dowodzą, że przemoc w rodzinie jest zjawiskiem częstszym niż ta, na jaką jesteśmy narażeni na ulicy, w barze lub miejscu pracy. W raporcie czytamy, że z badań zleconych przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej wynika, iż blisko połowa Polaków zna przypadki przemocy fizycznej, ekonomicznej i psychicznej w rodzinie wobec osób starszych. Z kolei badanie przeprowadzone w 2009 r. przez Instytut Psychologii PAN wykazało, że z przemocą seksualną wobec osób starszych zetknęło się blisko 23% respondentów. Inne statystyki instytutu zwracają uwagę na to, że aż kilkadziesiąt procent Polaków widzi przemoc wobec seniorów poza własną rodziną (izolowanie – 46,7%, przemoc ekonomiczna – 51,5%, przemoc psychiczna – 48,5%). Respondenci znacznie rzadziej mówią o przemocy wobec starszych we własnych rodzinach (izolowanie – 11,8%, zabieranie pieniędzy czy wytykanie niepełnosprawności – 13,2%).

Najczęstsze rodzaje przemocy wobec osób starszych

Reklama

Najczęściej mamy do czynienia z przemocą psychiczną i ekonomiczną. Do tego typu zachowań należą m.in. wspomniane już izolowanie, zabieranie pieniędzy czy wytykanie niepełnosprawności. Zielonogórska kampania społeczna „Stop przemocy wobec seniorów” wymienia też: szantażowanie, groźby lub wyzwiska, ograniczanie swobody decyzji, straszenie oddaniem do domu opieki, wmawianie choroby psychicznej, wymuszanie zmian w testamencie, obciążanie zawyżonymi kosztami czy skłanianie do przekazywania darowizn. Jeśli chodzi o przemoc fizyczną, to zaliczają się do niej m.in.: szarpanie, kopanie, popychanie, policzkowanie. Przemocą jest również opuszczenie przez opiekunów i pozostawienie bez opieki.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Przemoc to również: zła dieta (w tym głodzenie), brak higieny (brudna pościel i ubranie), zakazywanie wychodzenia z domu, bezzasadne umieszczanie w szpitalu, nieodebranie ze szpitala, naruszanie wolności religijnej (zakaz chodzenia do kościoła lub zmuszanie do tego, uniemożliwianie kontaktu z duchownym), zmuszanie do oglądania lub słuchania wystąpień politycznych bądź zakazywanie tego, uniemożliwianie udziału w wyborach, zmuszanie do głosowania w określony sposób, brak poszanowania intymności (czynności pielęgnacyjne wykonywane na oczach osób trzecich), niezapowiedziane wizyty, brak szacunku ze strony personelu opiekuńczego (np. zwracanie się per „babciu”, „dziadku”), podawanie leków uspokajających lub usypiających bez zgody seniora – i wiele innych działań oraz zachowań.

Prawdziwa skala tego zjawiska

Do przemocy wobec seniorów najczęściej dochodzi w domach rodzinnych lub placówkach opiekuńczych. Z tego powodu bardzo trudno oszacować rzeczywistą skalę tego zjawiska. Osoby starsze często nie chcą brać udziału w badaniach ankietowych, a jeśli godzą się odpowiedzieć na pytania o swoją sytuację, nie zawsze robią to zgodnie z prawdą. Nie można też oczekiwać szczerych wypowiedzi, gdy podczas badania ankietowego obecny jest opiekun seniora.

Reklama

Najczęstszą przyczyną ukrywania przemocy przez ofiarę jest więź ze sprawcą, zwłaszcza gdy jest to współmałżonek, dziecko lub wnuk. Podobnie może to wyglądać, gdy przemocy dopuszcza się opiekun instytucjonalny – osoba starsza, zależna od jego pomocy, przywiązuje się do niego i godzi się z wyrządzaną krzywdą. Ofiary nie chcą zgłaszać przemocy, ponieważ się boją, że zostaną same, że nie poradzą sobie bez opiekuna; boją się reakcji sprawcy, wstydzą się, że bliski człowiek tak je traktuje, mają poczucie winy (np. wmawiają sobie, iż same zdenerwowały sprawcę swoją nieporadnością); są nauczone, że sprawy rodzinne załatwia się w czterech ścianach, wychowywały się w środowisku przemocowym, więc są przekonane, iż „tak po prostu jest”. W wielu przypadkach nie wiedzą nawet, że pewne zachowania są przemocą (szczególnie jeśli przemoc kojarzy im się wyłącznie z krzywdą fizyczną). Wiele ofiar przemocy nie reaguje, bo nie wierzy w skuteczność działań systemowych (są przekonane, że i tak nikt nie udzieli im pomocy, a po interwencji sprawca jeszcze bardziej nasili swoją agresję). Nierzadko ofiara nie ma możliwości zgłoszenia przemocy, bo nie może opuszczać domu lub ośrodka albo nie może swobodnie telefonować.

Czy istnieje społeczne przyzwolenie na przemoc wobec seniorów?

Choć z pewnością większość z nas odpowiedziałaby na to pytanie przecząco, to jednak nie zdajemy sobie sprawy z tego, że bardzo często pewne utrwalone schematy myślenia sprawiają, iż niektórych zjawisk nie postrzegamy jako negatywne. Warto zwrócić uwagę na problem dyskryminacji ze względu na wiek, czyli ageizm. Piotr Szukalski w pracy Ageizm – dyskryminacja ze względu na wiek (pełny tekst można znaleźć on-line w Repozytorium Uniwersytetu Łódzkiego) wymienia wiele przejawów tego typu dyskryminacji, m.in.: lekceważenie opinii, wyznawanych wartości czy potrzeb osób starszych, ośmieszanie problemów seniorów lub sposobów ich rozwiązywania, protekcjonalność, która objawia się założeniem, że senior nie jest w stanie funkcjonować bez wsparcia konkretnej jednostki lub instytucji, albo segregację, czyli oddzielenie seniorów od reszty społeczeństwa i tworzenie im swoistego mikroświata. Jeśli zgadzamy się z takim sposobem myślenia, może się okazać, że nad wieloma formami przemocy przechodzimy do porządku dziennego, uważając je ewentualnie za „zło konieczne” i usprawiedliwiając je trudnościami w opiece nad starszą osobą.

Stop przemocy wobec seniorów

Zdaniem Lucyny Poźniak z Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Zielonej Górze, bardzo istotna jest edukacja, która może się przyczynić do wzrostu świadomości i choć częściowego zmniejszenia skali przemocy wobec starszych. – W listopadzie 2022 r. uruchomiliśmy w naszym mieście kampanię społeczną „Stop przemocy wobec seniorów”. Nasze spoty pojawiały się w internecie, na monitorach w autobusach, w radiu itd. Jako Biuro Profilaktyki i Przeciwdziałania Uzależnieniom zwracamy uwagę nie tylko na sam problem uzależnień, ale też na ich konsekwencje. Jedną z takich konsekwencji jest właśnie przemoc. Jeśli chodzi o przemoc wobec osób starszych, jest to na pewno temat istotny i ważny społecznie. Przez kampanię wskazujemy problem, skłaniamy do refleksji, a także do reakcji. Edukacja i uświadamianie to ważny krok. Pamiętajmy, że lepiej zapobiegać niż leczyć.

Projekt dofinansowany ze środków budżetu państwa, przyznanych przez Ministra Edukacji i Nauki w ramach Programu „Społeczna odpowiedzialność nauki II – Popularyzacja nauki”.

2023-10-30 18:17

Oceń: +1 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Watykan: Pandemia szczególnie trudnym czasem dla osób starszych

[ TEMATY ]

Watykan

senior

pandemia

Adobe.Stock.pl

W czasie pandemii radykalnie zwiększyła się liczba nadużyć i oszustw, których ofiarą padły osoby w podeszłym wieku.

Jest to bezpośrednia konsekwencja osamotnienia, w którym żyją dziś najstarsi – uważa Vittorio Scelzo, ze Wspólnoty Sant' Egidio, który jest odpowiedzialny za duszpasterstwo seniorów w Dykasterii ds. Świeckich, Rodziny i Życia. Rozmawiając z Radiem Watykańskim zauważył, że pandemia oswoiła nas z samotnością, która jednak nie jest stanem normalnym, zwłaszcza dla ludzi starszych, bo im więcej jest samotności, tym więcej jest nadużyć – dodaje Scelzo.
CZYTAJ DALEJ

Filipiny stały się pierwszym krajem poświęconym Miłosierdziu Bożemu!

2025-04-28 21:39

[ TEMATY ]

Filipiny

Boże Miłosierdzie

Karol Porwich/Niedziela

W tegoroczną Niedzielę Miłosierdzia Bożego 27 kwietnia Filipiny stały się pierwszym krajem na świecie, który całkowicie poświęcił się Jezusowi dzięki Bożemu Miłosierdziu. W tym wyspiarskim dalekowschodnim państwie azjatyckim orędzie i nabożeństwo do Miłosierdzia Bożego, nazywane największym ruchem oddolnym w historii Kościoła katolickiego, jest szczególnie popularne. W archidiecezjalnym Sanktuarium Miłosierdzia Bożego w El Salvador koło Cagayan de Oro w prowincji Misamis Oriental w północnej części wyspy Mindanao odbywają się największe na świecie obchody tego święta, przyciągające ponad 57 tys. pielgrzymów z całej Azji.

„Jest to niezwykłe i bezprecedensowe wydarzenie. Nigdy wcześniej w historii świata nie zdarzyło się, aby cały kraj poświęcił się Miłosierdziu Bożemu. Wierzę, że biskupów natchnął Duch Święty, aby prowadzić nasz kraj [przez tę konsekrację] do świętości” - powiedział o. James Cervantes ze Zgromadzenia Marianów Niepokalanego Poczęcia (MIC), oddanego szerzeniu orędzia Miłosierdzia Bożego.
CZYTAJ DALEJ

Bodnar o zabójstwie lekarza: osobą zatrzymaną w tej sprawie jest funkcjonariusz Służby Więziennej

2025-04-30 07:20

[ TEMATY ]

szpital

Kraków

nożownik

PAP/Art Service

Szef MS, prokurator generalny Adam Bodnar oświadczył we wtorek wieczorem w Katowicach, że osobą, która została zatrzymana w sprawie zabójstwa lekarza Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie, okazał się funkcjonariusz Służby Więziennej.

We wtorek zamordowany został lekarz ortopeda krakowskiego Szpitala Uniwersyteckiego Tomasz Solecki. Do gabinetu, w którym badał pacjentkę, wtargnął 35-letni mężczyzna i zaatakował medyka nożem. Lekarz mimo wysiłków personelu medycznego zmarł. W sprawie zabójstwa śledztwo wszczęła Prokuratura Rejonowa Kraków Podgórze.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję