Lubaczów należał do archidiecezji lwowskiej od 1787 r. do 16 stycznia 1991 r. Od 15 sierpnia 1946 r. był stolicą, tej jej części, która po II wojnie światowej pozostała przy Polsce. Było to zaledwie 1810 km2, a na nich 21 parafii. Ta najmniejsza archidiecezja w Polsce zapewniła ciągłość istnienia Kościoła lwowskiego, kontynuowała jego chlebną historię i tradycję. Z myślą o ocaleniu od zapomnienia powstało Centrum Dziedzictwa Archidiecezji Lwowskiej z siedzibą w Lubaczowie. – Od przyjścia do Lubaczowa szukałem możliwości, aby stworzyć przy parafii muzeum, w którym mieściłyby się pamiątki związane z dziejami parafii, a szczególnie archidiecezji w Lubaczowie. Gromadziłem eksponaty już od 2009 r., by stworzyć z nich profesjonalne muzeum i to na dobrym poziomie. Dwa lata temu złożyłem wniosek do ministerstwa kultury o wsparcie tego przedsięwzięcia. W 2021 r. parafia konkatedralna otrzymała dofinansowanie. Zbiory, które parafia posiadała, gdyż jej kościół był prokatedrą, z woli kard. Mariana Jaworskiego, po jego śmierci, zostały nam przekazane i stanowią podstawę powstałego Centrum Dziedzictwa Archidiecezji Lwowskiej z siedzibą w Lubaczowie – wyjaśnił ks. kan. Andrzej Stopyra.

Świadkowie historii

Po II wojnie światowej, w wyniku ustanowienia nowej granicy Polski, Polacy zostali zmuszeni do opuszczenia rodzinnych stron i wyjazdu do „nowej Polski”, w różne jej części. Zabrali ze sobą cenne pamiątki ze swoich kościołów. Administratorzy apostolscy archidiecezji lwowskiej z siedzibą w Lubaczowie, a zwłaszcza bp Jan Nowicki i bp Marian Rechowicz, zwrócili się z prośbą o ich zwrot do archidiecezji. Trafiły do Lubaczowa. Niektóre obrazy przywrócone zostały do kultu, większość trafiło jako pamiątki do muzeum konkatedralnego.

Zebrane dziedzictwo

– Ważny dziś dzień dla Lubaczowa. Odsłaniamy piękną ekspozycję poświęconą wielkim postaciom, którzy spoczywają w krypcie tej konkatedry, jakimi byli i są: kard. Władysław Rubin, bp Jan Nowicki i bp Marian Rechowicz oraz tym, którzy spoczywają w innych miejscach, jak abp Eugeniusz Baziak w Krakowie – w katedrze na Wawelu, czy kard. Marian Jaworski w sanktuarium Maryjnym w Kalwarii Zebrzydowskiej. W naszej pamięci pozostali także wspaniali kapłani z rodowodem lwowskim, pracujący na ziemi lubaczowskiej i w archidiecezji w Lubaczowie. To wielkie historyczne dziedzictwo tu zebrane i pokazane będzie służyć przede wszystkim edukacji młodych ludzi. Mamy obowiązek mówienia naszym dzieciom i wnukom o wierze i kulturze ich przodków –mówiła poseł na Sejm RP Teresa Pamuła.

– Powstałe Centrum Dziedzictwa Archidiecezji Lwowskiej z siedzibą w Lubaczowie w przyszłości stanowić będzie ważny element składowy projektu pod nazwą „Portal Muzeum Dziedzictwa Kresów Dawnej Rzeczypospolitej realizowany przez Departamentem Kultury i Ochrony Dziedzictwa Narodowego Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podkarpackiego”. Założeniem tego projektu jest cyfrowe udostępnienie informacji publicznych dotyczących dziedzictwa Kresów Dawnej Rzeczpospolitej, w oparciu o rozproszone zbiory zgromadzone w wielu instytucjach i zbiorach prywatnych, w które włączone zostaną także zasoby lubaczowskiej parafii. Dzięki temu wdrożony zostanie nowy program kulturowo-edukacyjny, który udostępni potencjał tego dziedzictwa – poinformował marszałek woj. podkarpackiego Władysław Ortyl. Miłym akcentem otwarcia Centrum Dziedzictwa był występ zdolnego, młodego akordeonisty Stanisława Barana z Kijowa, który obecnie z rodzicami mieszka w Lubaczowie.