Zakon sióstr bernardynek należy do wielkiej duchowej rodziny instytutów franciszkańskich. Oficjalna nazwa to Mniszki Trzeciego Zakonu Regularnego św. Franciszka z Asyżu zwane w Polsce bernardynkami. Ojcem zakonu i mistrzem życia duchowego jest św. Franciszek z Asyżu, a jego pierwszą duchową córką jest św. Klara, wzór życia kontemplacyjnego i świętości.

Zakon bernardynek jest pierwszym żeńskim kontemplacyjnym zakonem franciszkańskim o polskim rodowodzie i jedynym w Polsce zakonem kontemplacyjnym zachowującym regułę Trzeciego Zakonu Regularnego św. Franciszka. Początki zakonu związane są w Polsce z kaznodziejską działalnością w 1453 r. św. Jana Kapistrana, w wyniku której powstał na naszych ziemiach pierwszy klasztor Braci Mniejszych Ścisłej Obserwancji zwanych w Polsce bernardynami.

W owym czasie przy bernardynach zaczęły gromadzić się dziewczęta pragnące dążenia do doskonałości, życia modlitwą i pokutą, które za podstawę życia przyjęły regułę trzeciego zakonu świeckich. Pierwszy Zakon Sióstr Bernardynek powstał w 1454 r. w Krakowie. Dzisiaj na terenie Polski działa dziewięć domów, które są domami autonomicznymi, posiadającymi swój zarząd i własny nowicjat.

Charyzmat zakonu

Charyzmat mniszek bernardynek zawiera się w życiu apostolskim, które jest wyrażone przez kontemplację i przeżywanie w duchu ojca oraz mistrza zakonu św. Franciszka z Asyżu. – Nasze apostolstwo, życie wiary i posługa wypływa z tego samego źródła, z którego czerpał nasz ojciec św. Franciszek, czyli z Ewangelii i kontemplacji – powiedziała matka przełożona Lidia Antoniak.

Siostry poświęcają się życiu kontemplacyjnemu, aby za wzorem św. Franciszka: szczerym i czystym sercem stale uwielbiać Trójjedynego Boga Ojca Wszechmogącego w modlitwie liturgicznej i indywidualnej oraz w trudzie codziennej pracy; poznawać i rozważać tajemnicę Jezusa Chrystusa, a w sposób szczególny tajemnicę żłóbka, krzyża i Eucharystii, która jest centrum i szczytem duchowego życia i najcenniejszym skarbem ich duchowego dziedzictwa; oddawać się wielkodusznie praktyce pokuty w odosobnieniu i milczeniu; żyć w siostrzanej wspólnocie; pielęgnować jedność w wierze i miłości; błagać o łaski dla ludzi w świecie i prosić o ich zbawienie.

– Eucharystia zajmuje centralne miejsce w naszym życiu, jest ona dla nas wspólnym uwielbieniem Chrystusa i źródłem łaski do życia w miłości oraz podstawą dążenia do świętości. Wolę nawrócenia i pokuty wyrażamy w praktyce rachunku sumienia ogólnego oraz szczegółowego przeprowadzanego codziennie w południe i wieczorem w sakramencie pokuty oraz pojednania, aby oczyścić serce i odnowić miłość. Właściwy sens pokuty to powrót do Boga całego człowieka: ciała, duszy i ducha. Kontemplacja dla św. Franciszka była jego właściwym oddechem. Był on człowiekiem tak głęboko zjednoczonym z Bogiem, że cały stał się nie tylko modlącym, ale samą modlitwą – podkreśliła matka przełożona.

Siostry bernardynki odmawiają Liturgię Godzin, uczestnicząc w ten sposób w publicznej modlitwie Kościoła. Przeżywają i cenią życie kontemplacyjne jako szczególną tajemnicę łaski.

Zakon w Łodzi

Klasztor sióstr bernardynek w diecezji łódzkiej powstał 20 kwietnia 1946 r. Na zaproszenie ówczesnego ordynariusza bp. Włodzimierza Jasińskiego przybyła do Łodzi matka Franciszka Wierzbicka wraz z trzema siostrami z klasztoru w Wilnie. Siostry osiedliły się w Rudzie Pabianickiej przy ul. Piłsudskiego 55/57 (obecnie ul. Rudzka 55/57) w barakach przy poewangelickim kościele.

Początki były bardzo trudne. Wkrótce po założeniu klasztoru do zakonu zaczęły wstępować kandydatki. Warunki mieszkaniowe były bardzo złe. Aby temu zaradzić, zakupiono od wojska baraki budowane z gotowych drewnianych elementów. Mimo wielu starań siostry przez 25 lat nie mogły uzyskać od władz państwowych pozwolenia na budowę klasztoru. Dopiero 15 kwietnia 1970 r. uzyskano zezwolenie. Tego dnia nie doczekała matka Franciszka, która zmarła 1 lutego 1970 r. Budową zajęła się ówczesna przełożona matka Krystyna Farion. Poświęcenia nowego domu dokonał 8 grudnia 1972 r. bp Józef Rozwadowski, ordynariusz diecezji łódzkiej. W 1975 r. rozpoczęto remont kościoła i przebudowę jego wnętrza.

Prymas Polski, kard. Józef Glemp, przemianował świątynię św. Stanisława Kostki na kościół Matki Bożej Miłosierdzia. Uroczystość konsekracji odbyła się 24 października 1999 r. pod przewodnictwem abp. Władysława Ziółka. W 1986 r. wybudowano opłatkarnię, uruchomiono w niej wypiek komunikantów, hostii oraz opłatków wigilijnych. W 1996 r. w nowym obiekcie otworzono przedszkole im. św. Franciszka dla 75 dzieci, w którym nauczają siostry.

Podwójny jubileusz

21 listopada 1950 r. papież Pius XII ogłosił konstytucję apostolską Sponsa Christi (Oblubienica Chrystusa), w której zachęcił autonomiczne klasztory monastyczne o tym samym duchu i dyscyplinie prawnej do tworzenia między sobą federacji. – Ojciec Święty, widząc zmienne warunki życia sióstr zakonnych w różnych krajach, zauważył, że dla lepszego działania apostolskiego potrzeba współdziałania klasztorów mniszek wywodzących się z tej samej tradycji i ducha zakonu oraz połączenia ich w jeden organizm zwany federacją. Prymas Polski dekretem z 28 października 1959 r. powołał Federację Klasztorów Sióstr Bernardynek III Zakonu Regularnego św. Franciszka z Asyżu pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny w Polsce. Siostry bernardynki, mając na uwadze dobro duchowe i zakonne, wynikające z nowych przepisów kościelnych, przystąpiły do federacji 16 grudnia 1959 r. – powiedziała matka Lidia Antoniak.

Obecnie w skład federacji wchodzi 11 klasztorów w: Brzezinach, Świętej Katarzynie, Chęcinach, Łowiczu, Łodzi, Krakowie, Warcie, Wieluniu, Zakliczynie, Rudaminie k. Wilna (Litwa) oraz Słonimiu (Białoruś).

W 2019 r. federacja przeżywała jubileusz 60-lecia działalności. – Duchowym przygotowaniem do uroczystości jubileuszowych była rozpoczęta w styczniu, trwająca 9 miesięcy, nowenna. Każdego miesiąca jedna wspólnota federacji w dowolnie obrany przez siebie sposób modliła się za cały zakon sióstr bernardynek, dziękując za franciszkańskie powołanie i otrzymane łaski, prosząc o dar nowych powołań – zaznaczyła matka przełożona.

Najważniejszym punktem świętowania za 560 lat istnienia zakonu i 60 lat utworzenia federacji, poprzedzona adoracją Najświętszego sakramentu i aktem ofiarowania federacji Matce Bożej Niepokalanej, była jubileuszowa Eucharystia w Porszewicach k. Łodzi, której przewodniczył abp Grzegorz Ryś, metropolita łódzki, a koncelebrowali m.in.: abp senior Władysław Ziółek, o. Teofil Czerniak i o. Tytus Fułat.

W roku jubileuszowym siostry odbyły pielgrzymki śladami św. Faustyny, a także do Rzymu i Asyżu – miejsc naznaczonych obecnością św. Franciszka. Piękną pamiątką świętowania jest album jubileuszowy A źródło wciąż bije. Et fons semper salit.