W ten sposób upamiętniono historyczną Mszę św. z 30 sierpnia 1980 roku – z udziałem strajkujących górników, którą odprawił na terenie ówczesnej kopalni węgla kamiennego „Thorez” ks. Julian Źrałko z parafii św. Jerzego i Matki Bożej Różańcowej, który był pierwszym kapelanem wałbrzyskiej „Solidarności”, wspierającym górników we wszystkich trudnych chwilach, a który odszedł do wieczności 11 maja br.

Symboliczny krzyż

Drewniany krzyż stanął w tym samym historycznym miejscu, na placu przed dawną kopalnią, w pobliżu Ronda imienia Mieczysława Tarnowskiego – nieżyjącego zasłużonego działacza związkowego wałbrzyskiej „Solidarności”, górnika i senatora RP. W uroczystości poświęcenia uczestniczyła kompania honorowa Wojska Polskiego wystawiona przez Garnizon z Wrocławia. W wydarzeniu brali udział – górnicy – uczestnicy tych wydarzeń, członkowie „Solidarności” z Wałbrzycha i Wrocławia, politycy i duchowieństwo oraz inicjatorzy Mszy św. odprawionej przed 40 laty – a wśród nich Idzi Gagatek, Ryszard Mocek, Zbigniew Senkowski. Następnie w pomieszczeniu po byłej łaźni łańcuszkowej, została sprawowana Eucharystia, której przewodniczył i homilię wygłosił bp Marek Mendyk.

Wydarzenia sprzed 40 lat

– Dzisiaj – po kilkunastu latach – na tym samym miejscu stawiamy krzyż, jak wtedy z prostych drewnianych belek. To żywy znak, że pamiętamy o tym co się wydarzyło przed 40 laty. Dzięki rodzinom, które oblegały bramę wejściową, można było poczuć, że tu, na tym skrawku wałbrzyskiej ziemi, jest wolna Polska – mówił biskup ordynariusz. Wracając do historii przewodniczący liturgii przypomniał, że „Solidarność” narodziła się w Polsce po pierwszej wizycie Jana Pawła II do Polski w 1979 r. Papież wołał w Warszawie o zstąpienie Ducha i odnowę naszej polskiej ziemi. – Pierwsi działacze „Solidarności” w formułowaniu postulatów strajkowych odwoływali się do społecznej nauki Kościoła. Wiedzieli dobrze, że naprawę państwa należy oprzeć na zdrowych zasadach moralnych, przekazanych ludziom przez samego Boga i zapisanych w ludzkich prawych sumieniach – mówił.

Lata transformacji

Następnie biskup zwrócił uwagę, że „Solidarność”, jako potężna siła społeczna, stała się szybko obiektem zainteresowania różnych sił politycznych, w tym także antypolskich i antyreligijnych. – Wiemy, co się stało w następnych latach z „Solidarnością”, w jakim kierunku poprowadzili ją niektórzy przywódcy oraz ich doradcy. W latach tzw. transformacji ustrojowej nastąpiło w dużej mierze rozgrabienie za bezcen majątku narodowego, co doprowadziło do ogromnego bezrobocia i do emigracji młodego pokolenia z kraju. Wałbrzych odczuł to szczególnie boleśnie – relacjonował biskup.

– Wspominając to wielkie dzieło „Solidarności”, tu na wałbrzyskiej ziemi, módlmy się by ideały Solidarności żyły w naszych sercach i znalazły swój wyraz w życiu społecznym naszej małej Ojczyzny – apelował hierarcha. Strajk na terenie kopalni „Thorez” był pierwszym strajkiem w Wałbrzychu i pierwszym zorganizowanym przez górników w kopalniach w kraju. Poświęcony krzyż jest wierną kopią drewnianego krzyża zrobionego w kopalnianej stolarni w sierpniu 1980 roku.