Nauczanie w szkole ma mieć ścisły związek z wychowaniem. Podmiotem tegoż wychowania jest człowiek traktowany jako jedność fizyczna, psychiczna i duchowa. Zadaniem szkoły winno być stwarzanie warunków i wspieranie rozwoju dziecka, które odkrywając swoje możliwości i talenty, staje się coraz bardziej człowiekiem świadomym sensu własnego życia, odpowiedzialnym, samodzielnym, rozumnym.
W procesie wychowania szczególną wagę należy przywiązywać do rozwijania wrażliwości na dobro, ukazywania dobra i piękna, poszukiwania prawdy, budzenia świadomości moralnej i przyczyniania się do kształtowania sumienia. Realizacja tych zamierzeń wymaga wielu różnorodnych zabiegów wychowawczych.
Jedną z form oddziaływań wychowawczych szkoły są rekolekcje - czas szczególnego spotkania z Bogiem i człowiekiem. Ogromne zadanie stoi przed tymi, którzy "malują" przed dzieckiem obraz Stwórcy i Jego stworzenia.
Szkoła to miejsce, w którym uczeń patrzy na swojego nauczyciela. Nauczyciel wychowawca, który jest przewodnikiem, mistrzem i przyjacielem, osobą autentyczną i wiarygodną, może w naturalny sposób pokazać młodemu człowiekowi wartość i kierunek swojego życia oraz relację z Bogiem osoby świeckiej. Przykład życia, świadectwo wiary stanowi dla młodego człowieka najlepszą katechezę. Dlatego ważne jest, aby wychowawca klasy jak i inni nauczyciele towarzyszyli uczniom w ich spotkaniach rekolekcyjnych. Ta obecność daje okazję do wspólnych przemyśleń, dyskusji, świadectw, rozwiązywania problemów.
To czy rekolekcje będą owocne, zależy między innymi od ich organizacji.
W Zespole Szkół Społecznych nr 1 w Rzeszowie od 13 lat - czyli od początku istnienia szkoły - rekolekcje stanowią istotny element w formacji duchowej uczniów i na uczycieli. Są wpisane w program wychowawczy jako jedna z form realizacji zadań szkoły.
Odbywają się one dwa razy w roku - w Adwencie i Wielkim Poście. Są 3-dniowym spotkaniem z zaproszonym rekolekcjonistą. Uczniowie w 3 grupach wiekowych (klasy 0-III, IV-VI i gimnazjum) uczestniczą w katechezach, a następnie podczas zajęć z wychowawcami kontynuują tematykę rekolekcji poprzez różne formy aktywności.
W klasach młodszych są to najczęściej prace plastyczne, przedstawienia teatralne, w klasach starszych - prace literackie, dyskusje, rozmowy, pantomima. Wszyscy aktywnie uczestniczą w przygotowaniu uroczystej Mszy św., ćwicząc śpiew, przygotowując oprawę liturgiczną. Wieczorem na swoje katechezy przychodzą nauczyciele i rodzice. Szkoła zmienia wówczas swój wystrój. Sala gimnastyczna, w której odbywają się spotkania rekolekcyjne zmienia się w zaciszne miejsce modlitwy. Nauczyciele przygotowujący dekorację dbają, aby współgrała ona z myślą przewodnią rekolekcji i ułatwiła jej odczytanie i zapamiętanie.
Trzeciego dnia rekolekcji cała społeczność szkolna spotyka się w pobliskim kościele parafialnym na uroczystej Mszy św. Jest ona radosnym dziękczynieniem za dary łaski i wszelkie otrzymane dobro.
Taka organizacja wymaga współpracy nauczycieli wychowawców z rekolekcjonistą, dlatego Dyrektor Szkoły wcześniej organizuje spotkanie, na którym wychowawcy informowani są o temacie rekolekcji oraz wspólnie z księdzem rekolekcjonistą zastanawiają się nad sposobami pracy, które pozwolą uczniom głębiej i efektywniej przeżyć nadchodzący czas.
Wychowawcy zatem muszą więc być ludźmi o odpowiedniej formacji zawodowej i duchowej, dużej świadomości swojej misji wychowawczej, wobec której czują autentyczne powołanie, a swoje zadania wychowawcze traktują jako jeden ze środków osobistego uświęcenia. Uczeń obserwujący swojego nauczyciela klęczącego u kratek konfesjonału i przyjmującego Komunię św. na długo zachowa w pamięci ten obrazek. Być może kiedyś w przyszłości będzie to jednym z wymiarów jego człowieczeństwa.
Wychowanie wymaga przede wszystkim praktycznej nauki realizowania podstawowych zasad życia moralnego, nauki przekazywanej głównie przez rodziców, którzy powinni być dla dziecka w tym względzie autorytetem. Oni niewątpliwie mają pierwszeństwo przed wszelkimi instytucjami wychowującymi do kształtowania charakteru i postaw swoich dzieci. Niestety, tryb życia dzisiejszych rodzin sprawia, że ograniczony zostaje do minimum czas, w którym rodzice przebywają ze swoimi dziećmi, a nawet sami ze sobą.
Tym większa i trudniejsza jest rola nauczycieli wychowawców. W wielu wypadkach to oni muszą stać się autorytetem moralnym. Jest on znacznie trudniejszy niż autorytet znawstwa czy umiejętności, które i tak z racji wykonywanego zawodu są od nauczyciela wymagane. W dziedzinie wychowania nie wystarczy mieć autorytet - trzeba nim być.
Tak więc rola nauczyciela wychowawcy nie ogranicza się do świadczenia o prawdzie jedynie w sytuacjach wyjątkowych, świątecznych. Pełnienie tej funkcji wymaga od niego świadectwa życia we wszystkich dziedzinach codzienności, a zwłaszcza tych, w których bezpośrednio wpływa na rozwój swojego wychowanka.
Realizacja ogromnego zadania, jakim jest wychowywanie młodego człowieka wymaga umiejętności, wiedzy, doświadczenia. Wymaga też wsparcia i siły duchowej, którą można czerpać jedynie od Tego, który jest najlepszym Nauczycielem, Przewodnikiem i Mistrzem - Jezusa Chrystusa naszego Pana.
W obecnym roku rekolekcje wspaniale prowadził ks. Andrzej Sroka. Ukazał dzieciom poprzez śpiew, pantomimę, żywe, pełne ekspresji opowiadania drogę do nieba. Za wszelkie dobro składamy serdeczne Bóg zapłać.

Anna Czyrek - Dyrektor Zespołu Szkół Społecznych nr 1 w Rzeszowie