20 października, w niedzielę po odprawieniu Mszy św. wyruszamy z miejscowości Makrygialos spod hotelu "Panorama" autokarem greckiej firmy "Zorpidis" do Salonik.
Saloniki - to stolica północnej Grecji. Zajmuje wysoką (drugą po Atenach) pozycję w kraju. Ostatnie lata przyspieszyły rozwój ekonomiczny i przemysłowy miasta. Prócz tego jest ważnym kulturalnym centrum. Mieści się tu jeden z największych uniwersytetów na Bałkanach.
Saloniki były założone przez Kasandra, króla Macedonii (w 315 r. przed Chrystusem), który nazwał miasto imieniem swojej żony Saloniki, siostry Aleksandra Wielkiego. Miasto cieszyło się łaską królów macedońskich, a jego popularność trwała nawet w czasie, gdy Macedonia w 148 r. przed Chrystusem została prowincją rzymską. Dużo później, w okresie Bizancjum swoją świetnością ustępowało jedynie Konstantynopolowi.
Bizantyjscy kronikarze przedstawiają je jako "najznakomitsze i najdumniejsze" oraz "najbardziej zaludnione" miasto. Saloniki były nie tylko politycznym i kulturalnym centrum Imperium Bizantyjskiego; pozostały przez wieki niezdobytą twierdzą, skutecznie odpierającą ataki barbarzyńskich hord. Zachowane do dzisiaj pomniki przeszłości są świadkami minionej wielkości.
Zwiedzamy kościół św. Demetriusa (patrona miasta); pięcionawową bazylikę ustawioną na grobach świętych. Jest ona jednym z najpiękniejszych pomników ortodoksyjnej tradycji greckiej. Jej architektura z bogactwem rzeźbień i mozaik obejmujących okres od VI do IX w. przykuwa naszą uwagę. Zwracamy również uwagę na wzniesioną w 306 r. rotundę. Za Theodossiusa Wielkiego zamieniono ją na chrześcijański kościół. Z późniejszego okresu pochodzą mozaiki zdobiące sklepienia i imponująca kopuła.
Nie możemy pominąć także Aiji Sofii - wczesnej kopułowej bazyliki (VI w.) ze znakomitymi mozaikami. Przechodzimy także obok średniowiecznych miejskich murów z łukiem tryumfalnym cesarza Galeriusa na via Egnatia, wzniesionych w 303 r. Naszym oczom ukazuje się także słynny salonicki punkt orientacyjny, wenecka Biała Wieża, która pochodzi z XV w.
Tutaj znajdujemy kolejne ślady św. Pawła. Powszechnie przyjmuje się, że Pierwszy List do Tesaloniczan stanowi najstarszy pomnik literacki twórczości św. Pawła i pierwsze pismo Nowego Testamentu. Datę jego powstania wyznacza się na okres drugiej podróży apostolskiej, czyli rok 50/51 po Chrystusie. List ten skierowany jest do wiernych mieszkających w Tesalonice (później: Saloniki), w stolicy rzymskiej prowincji Macedonii i siedzibie prokonsula.
Święty Paweł przybył do Salonik ok. roku 50, rozpoczynając swe nauczanie w synagogach. Na owoce pracy apostolskiej nie potrzeba było długo czekać, gdyż nie tylko Żydzi, ale i znaczna liczba pogan przyjęła głoszoną przez niego Ewangelię. Wywołane z podpuszczenia miejscowych przeciwników rozruchy zmuszają jednak Pawła do opuszczenia miasta. Gdy weźmiemy pod uwagę treść oraz rozległą tematykę I i II Listu do Tesaloniczan, przyjąć należy, że działalność ta trwać musiała 2-3 miesiące. Trudno bowiem przypuścić, by na założenie gminy, rekrutującej się w większości z pogan, oraz doprowadzenie do rozkwitu i względnej stabilizacji wystarczyło tylko kilka tygodni owocnej działalności Apostoła.
Jakkolwiek życie religijne i społeczne wiernych tego Kościoła było na ogół zadowalające, to jednak nie zabrakło również cieni. Tym brakom w wierze chce Apostoł zaradzić za pośrednictwem listu. Niedociągnięcia te były następujące: 1) Nawróceni na chrześcijaństwo poganie przekonani byli o rychłym nadejściu końca świata, wobec czego ogarnęła ich apatia w stosunku do wszelkich przejawów życia codziennego, a w szczególności ekonomiczno-etycznego. 2) Z niewłaściwą interpretacją zapowiedzi eschatologicznych łączyli niepokój o los umarłych oraz obawy związane z osobistym uczestnictwem w powtórnym przyjściu Chrystusa na Sąd Ostateczny - paruzji. 3) Judeochrześcijanie nie mogli pojąć faktu ustania przepisów obrzędowych Starego Testamentu.
W tym zatem kierunku idą rozwiązania trudności i pouczenia apostolskie tego listu.
Św. Paweł pisze także Drugi List do Tesaloniczan, prawdopodobnie w niedługim czasie po liście pierwszym (rok 51 po Chrystusie).
Apostoł nawiązuje w nim do treści pierwszego listu i zdecydowanie nakazuje wiernym oddającym się życiu bezczynnemu zerwać z marzycielstwem. Zachęca ich do pracy i czujności w łączności z Bogiem. Szerzej aniżeli w pierwszym liście rozwija naukę o paruzji, podając poprzedzające ją znaki (apostazja, pojawienie się człowieka grzechu - Antychrysta). Kieruje jednak równocześnie pod adresem wiernych słowa pochwały i radości, iż wiara coraz bardziej wśród nich wzrasta, a miłość coraz więcej zespala ich z Chrystusem.
Przyjście do Tesalonik nie okazało się daremne. Niektórzy z Żydów, a także pokaźna liczba pobożnych Greków i niemało znamienitych kobiet uwierzyło i przyłączyło się do Pawła i do Sylasa. Stało się tak, ponieważ nie posługiwali się pochlebstwem w mowie, ani nie kierowali się ukrytą chciwością. Nie szukali też dla siebie chwały. Stanęli pośród nich pełni skromności. Pracowali dniem i nocą, aby nikomu nie być ciężarem. Zachęcali, aby wszyscy postępowali w sposób godny Boga, który wzywa do swego Królestwa i chwały. Żydzi, którzy zabili Jezusa, ich także prześladowali. W szczególności zabraniali im przemawiać do pogan, aby czasami nie zostali zbawieni zamiast nich.
Dlatego zazdrośni Żydzi zabrali ze sobą z rynków jakieś szumowiny, wywołali tłumne zbiegowisko, podburzyli miasto, poszli do Jazona i szukali Pawła i Sylasa, aby stawić przed ludem.
Paweł musi opuścić Tesaloniki. Tym z Tesaloniczan, którzy uwierzyli, daje pewne nakazy. Zachęcał ich, aby coraz bardziej się doskonalili i starali zachować spokój, spełniać własne obowiązki i pracować własnymi rękami, jak tego przykład dawał sam. Nakazał także, aby wobec niechrześcijan zachowywali się szlachetnie.
Po pobycie i zwiedzeniu Salonik udajemy się w stronę granicy grecko-tureckiej (Kipi - Grecja; Upsali - Turcja). Odprawa wbrew naszym przypuszczeniom trwa stosunkowo krótko. Zapada już zmrok, kiedy wjeżdżamy na prom, aby przepłynąć na stronę azjatycką Turcji. Mija ok. 50 minut i jesteśmy już na drugim brzegu. Późnym wieczorem docieramy do miejscowości Ayvalik, gdzie w hotelu "Iris" czeka nas kolacja i odpoczynek.
(cdn.)