Reklama

Historia w dzwonach zapisana (1)

Niedziela przemyska 4/2001

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Ludwisarze twierdzą, że historię można podzielić na dwa przeplatające się wzajemnie okresy - czasy pokoju, kiedy armaty przetapia się w dzwony, i czasy wojny, kiedy dzwony przelewa się na powrót w armaty.

Dźwięk dzwonów zrósł się z naszą kulturą; towarzyszy chrześcijańskiej Europie od wczesnego średniowiecza, kiedy to za przykładem Paulina, biskupa Noli w Kampanii, papież Sabinian (604-606) wprowadził je do kościołów i nakazał, by ich bicie obwieszczało o mijających godzinach. Aleksander Bruackner w Encyklopedii Staropolskiej wspomina, że w Polsce "dzwonem kościelnym wzywano lud do nabożeństwa, w niedzielę przede mszą trzykrotnie; na Anioł Pański o wschodzie i zachodzie słońca; trzykrotnie dziennie na modlitwę o pokój; za umarłych (..) przez pół kwadransa; (...) gdzieniegdzie uderzano po dzwonieniu na Anioł Pański dziewięć razy w wielki dzwon za poległych na wojnie; dzwoniono w niedzielę na sumie przy podniesieniu, aby nieobecni w kościele wspomnieli o Najświętszym Sakramencie". I dalej: " dzwoniono dla rozpędzenia chmur gradowych, do gaszenia pożarów, do ratowania się w powódź czy napad nieprzyjacielski, ale temu celowi służyły i dzwony ratuszowe. (...) W trzy ostatnie dni Wielkiego Tygodnia ( ...) milkły dzwony po przedzwonieniu na Gloria w Wielki Czwartek, aż do Gloria w Wielką Sobotę, albo do procesji rezurekcyjnej...". Dzwony dzwonią w dniach żałoby, ale także obwieszczają wydarzenia radosne: pamiętamy pierwsze godziny po wyborze naszego Ojca Świętego i dziękczynny dźwięk dzwonów, który wyrażał najdobitniej to, co czuły wówczas polskie serca na całym świecie.

Podczas uroczystego poświęcenia dzwonom są nadawane imiona. Łączą się one często z patronem fundatora (np. dzwon "Zygmunt" fundowany w roku 1521 przez króla Zygmunta Starego), lub wezwaniem świątyni, do której są przeznaczone. Czasami noszą imiona papieży sprawujących swój urząd w czasie, gdy dzwon powstawał (np. dzwon "Urban" w kościele farnym w Krośnie na cześć Urbana VIII, czy "Jan Paweł II" z 1981 r. w kościele parafialnym pw. Trójcy Przenajświętszej w Babicach) . Nierzadko na dzwonach były i są nadal umieszczane różnorodne ornamenty i przedstawienia figuralne. Tworzą one nie tylko ciekawą artystycznie kompozycję, ale są nośnikami ważnych treści. Istotne są także napisy. Niejednokrotnie bywają one dla historyka cennym źródłem dopełniającym archiwalne dokumenty. Oto dla przykładu napisy z dwóch dzwonów wykonanych w ludwisarni Ludwika Felczyńskiego w Przemyślu dla parafii w Witkowicach: na dzwonie o wadze 435 kg, ton A: "Powołano mnie do życia w 610 rocznicę budowy kościoła, bym głosił chwałę Boga i Maryi Królowej niebios, wypraszał błogosławieństwo Boże dla parafian żyjących, łaskawy sąd dla umierających i wieczny odpoczynek dla umarłych. Rok 1314-1924", na dzwonie o wadze 106 kg ton E: "Ufundowali mnie księża rodacy: St. Domasik, proboszcz w Białej, ks. Maciej Warmuz proboszcz w Bulowicach, ks. Ignacy Chwirut sekretarz arcybiskupi we Lwowie, ks. Albin Mydlarz proboszcz Wojsk Polskich, ks. Stanisław Niziołek, proboszcz miejscowy" . A teraz inny napis z dzwonu, który z odlewni w Przemyślu powędrował aż do Baranowa w Wielkopolsce: "Sit nomen Domini benedictum - napis z dzwonu z 1862 r. w Wrocławiu wylanego, a 1918 r. przez Niemców zabranego. Dzwon ten wylany po wszechświatowej wojnie, w wolnej już Ojczyźnie dla kościoła w Baranowie w marcu roku Pańskiego 1926 w Przemyślu, z dobrowolnych składek parafian, ku czci Chrystusa Króla, za pontyfikatu Papieża Piusa XI, w miesiąc po śmierci śp. Arcybiskupa gnieźnieńskiego i poznańskiego, Kardynała Prymasa Polski ks. dr. Edmunda Dalbora, za proboszcza ks. Stanisława Hundta. Niech głos mój przenika do serca grzesznika".

Piękno dzwonu ocenia się głównie przez pryzmat dźwięku; ale jakże ważny wydaje się także kształt wizualny dzwonu jako przedmiotu, piękno jego ornamentów, przedstawień figuralnych, oraz krój liter i treść napisów. Owo piękno, najczęściej gdzieś wysoko ukryte, na co dzień niestety bywa niedostępne dla naszych oczu; niestety, bo w przedstawieniach na dzwonach zapisana jest nasza wielka i mała historia, cząstka historii Kościoła w Polsce i cząstka historii każdej parafialnej wspólnoty.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2001-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Pan wzywa do drogi Chrystusowej

2024-05-18 15:15

[ TEMATY ]

diakonat

Zielona Góra

święcenia diakonatu

Bp Adrian Put

Katarzyna Krawcewicz

Nowo wyświęceni diakoni z biskupem Adrianem Putem oraz księżmi formatorami

Nowo wyświęceni diakoni z biskupem Adrianem Putem oraz księżmi formatorami

18 maja w konkatedrze zielonogórskiej bp Adrian Put udzielił święceń diakonatu dwóm alumnom.

Diakon Jakub Błażyński pochodzi z parafii Podwyższenia Krzyża Świętego w Otyniu, a diakon Jakub Cieplak – z parafii św. Henryka w Sulęcinie.

CZYTAJ DALEJ

Papież jedności

2024-05-07 08:46

Niedziela Ogólnopolska 19/2024, str. 22

[ TEMATY ]

Św. Jan I

pl.wikipedia.org

Św. Jan I, papież

Św. Jan I, papież

Oparł się władzy świeckiej, by bronić autorytetu Kościoła.

CZYTAJ DALEJ

Boża inicjatywa

2024-05-18 23:28

Mateusz Góra

    W ogrodach Wyższego Seminarium Duchownego w Krakowie odbył się Piknik Rodzinny.

    Za otwartymi bramami krakowskiego seminarium na rodziny czekała moc atrakcji, w tym dla najmłodszych. Dzieci mogły wziąć udział w konkursie plastycznym, którego tematem było hasło „Moja rodzina w Kościele”. Zadaniem najmłodszych było stworzenie rysunku przedstawiającego ich z rodzicami w kościele. Ponadto dzieci mogły wziąć udział w miniturnieju piłkarskim, zwijaniu balonów, malowaniu twarzy. Dodatkowo atrakcjami dla najmłodszych była zjeżdżalnia i rowerki wodne.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję