11 listopada 2017 r. mieszkańcy miasta spotkają się na Mszy św. w intencji ojczyzny w bazylice katedralnej pod przewodnictwem biskupa kieleckiego, będą też mogli uczestniczyć w części oficjalnej święta – przy pomniku marszałka Józefa Piłsudskiego i Czwórki Legionowej oraz skorzystać z bogatej oferty wydarzeń kulturalnych, artystycznych, rekonstrukcyjnych z udziałem formacji kawaleryjskich, wojskowych i in.

Przygotowania na dużą skalę

Do obchodów 100-lecia odzyskania niepodległości przez Polskę przygotowuje się cały kraj. Na święto 100. rocznicy tego wydarzenia przybędą w przyszłym roku na zaproszenie przewodniczącego KEP abp. Stanisława Gądeckiego biskupi z całej Europy – o tych planach poinformowało biuro prasowe Konferencji Episkopatu Polski. Minister edukacji Anna Zalewska ogłosiła rok szkolny 2017/18 „Rokiem dla Niepodległej”.

Rok 100-lecia odzyskania niepodległości minie także pod znakiem sporych zmian w polskich symbolach narodowych. Niedawno „Rzeczpospolita” donosiła o pracach Senatu nad przywróceniem chorągwi prezydenta RP, której tradycje sięgają II Rzeczpospolitej. Należy spodziewać się także zmian barw na fladze i poprawionego wizerunku orła w herbie. Resort kultury i Komisja Heraldyczna zapowiadają także poważne zmiany wyglądu korony orła.

Kielce, 99 lat temu

W Kielcach, podobnie jak w całym kraju, w początkach listopada 1918 r. powołana przez komendanta Józefa Piłsudskiego Polska Organizacja Wojskowa i kieleccy skauci rozbroili wojsko austriackie, a polscy oficerowie 56. Austriackiego Pułku Piechoty przyłączyli się do akcji… To początek historii sprzed 99 lat.

Można jej wciąż przyjrzeć się osobiście.

W historycznym dziale Muzeum Narodowego w Kielcach znajduje się bogaty zbiór muzealiów z I wojny światowej. Są to czasopisma, druki zwarte, fotografie, medale, odezwy, ulotki, duża kolekcja afiszy. I tak odezwa prezydenta Kielc Gustawa Bukowińskiego z dn. 18 października 1918 r. informuje o manifeście Rady Regencyjnej z 7 października 1918 r. ogłaszającym niepodległość Polski. Wzywa także do wzięcia udziału w okolicznościowym nabożeństwie w katedrze kieleckiej 11 października 1918 r.

„Kielce – 11. XI. 1918.

W chwili obecnej cały świat ma zwrócone oczy na Polskę…” – informuje inna odezwa. Józef Piłsudski pisze z Warszawy 14 listopada 1918 r.: „Polska zawiadamia świat o swym wskrzeszeniu. Do pana prezydenta Stanów Zjednoczonych; o królewskiego rządu angielskiego; do rządu Rzeczypospolitej francuskiej; do królewskiego rządu włoskiego; do cesarskiego rządu japońskiego; do rządu Rzeczypospolitej niemieckiej; i do rządów wszystkich państw wojujących i neutralnych. Jako wódz naczelny armii polskiej, pragnę notyfikować rządom i narodom wojującym i neutralnym istnienie państwa polskiego niepodległego, obejmującego ziemie zjednoczonej Polski”.

W Muzeum Narodowym istnieje mauzoleum marszałka o mało szczęśliwej nazwie: sanktuarium Józefa Piłsudskiego. To miejsce hołdu kielczan, ale nie przyciąga ono zwiedzających tak, jak mogłoby to robić muzeum z prawdziwego zdarzenia, eksponujące tak liczne przecież w naszym regionie pamiątki po marszałku i czynie legionowym. Prezydent Kielc zaproponował powołanie takiego muzeum, projekt spotkał się z akceptacją. W Kielcach powstał także niedawno pomnik komendanta Piłsudskiego na koniu – efekt w znacznym stopniu zbiórki społecznej, przy którym koncentrują się ważniejsze wydarzenia rocznicowe w Kielcach.

Edukacyjne projekty

Świętokrzyski wicekurator oświaty Tomasz Pleban zapowiada, że w naszym regionie szkoły na pewno aktywnie zaangażują się w uroczystości związane ze 100-leciem odzyskania przez Polskę niepodległości. – Z naszej strony oczywiście będzie wsparcie dla wszystkich chętnych, którzy planują stosowne uroczystości i wydarzenia – mówi Tomasz Pleban. Kuratorium zapowiada szereg konkursów, m.in. na najciekawszy scenariusz zajęć poświęconych tej ważnej rocznicy. Wicekurator wymienia najważniejsze założenia: możliwość skorzystania z mapy wydarzeń edukacyjnych związanych z rocznicą odzyskania niepodległości (na stronie KO w Kielcach); tematyczny konkurs fotograficzny dla uczniów pt. „Moja Niepodległa”, konkurs dla nauczycieli na najlepszy scenariusz lekcji patriotycznej oraz – w duchu sportowym – rajd rowerowy „Szlakiem niepodległości” i być może zawody strzeleckie dla klas mundurowych. Ponadto kuratorium zapewnia objęcie patronatem wydarzeń związanych z rocznicą, informowanie na stronie KO o ważnych wydarzeniach i konkursach, a także podjęcie współpracy z innymi instytucjami, np.: IPN, ŚUW, ŚCDN, OMPiO.

Szkoły w tych zadaniach będą mogły liczyć również na wsparcie Świętokrzyskiego Centrum Doskonalenia Nauczycieli. Dyrektor tej placówki Jacek Wołowiec zapowiada, że chętni nauczyciele będą mogli skorzystać ze szkoleń, podczas których poznają ciekawe pomysły na organizację uroczystości patriotycznych. Konferencja inaugurująca tzw. Akademię Obywatelską 1918 odbędzie się 17 listopada br. w WDK.

– Nauczyciele zdobytą wiedzę mogliby wykorzystać do integrowania społeczności lokalnej. Marzy nam się, by w całym województwie zorganizować 100 różnych wydarzeń na 100-lecie odzyskania niepodległości – tłumaczy dyrektor ŚCDN.

W ramach AO 1918 odbędą się konkursy plastyczne i warsztaty dla nauczycieli, będzie można również zgłaszać projekty obywatelskie, których ma być sto. Wsparcie szkoleniowe, zarówno dla nauczycieli, jak i uczniów, zostanie połączone z możliwością zaprezentowania podjętych inicjatyw związanych z odzyskaniem niepodległości na Wojewódzkim Kongresie Młodych „Niepodległość, Wolność, Samorządność”. – Uczniowie będą także zachęcani do podejmowania inicjatyw patriotycznych – dodaje Jacek Wołowiec. Podkreśla, że świętując odzyskanie niepodległości, szkoły nie powinny skupiać się na apelach i akademiach; chodzi o to, aby to wydarzenie nie tylko uczcić, ale aby rozwinąć postawy obywatelskie, cechy dobrej współpracy w tym obszarze i zrobić coś istotnego, co pozostanie w środowisku po zakończeniu obchodów. W tym kontekście trzeba wspomnieć m. in. projekt związany ze 100-leciem piłki ręcznej w Polsce, która narodziła się w obozie internowania w Szczypiornie (stąd szczypiorniści). Projekt pn. „Dziecięca Piłka Ręczna” powinien trafić do większości szkół, podobnie jak Świętokrzyska Szkoła Edukacji Szachowej.

Kadrówka i koalicje dla Niepodległej

Dla uczestników marszu szlakiem Kadrówki obchody 100-lecia rozpoczęły się w zasadzie już 3 lata temu – w 100. rocznicę wymarszu z Krakowa I Kompanii Kadrowej.

Szef Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych – Jan Józef Kasprzyk – zapowiedział w Kielcach, że jednym z najważniejszych wydarzeń w przyszłym roku będzie międzynarodowy zlot kombatantów i weteranów przy Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie. – Mam nadzieję, że wszyscy weterani oraz kombatanci walczący o niepodległą Polskę będą mogli świętować z władzami Rzeczpospolitej – mówił, uczestnicząc w pułkowym święcie Czwartaków na Bukówce w Kielcach. Minister wspiera te działania.

Dodajmy, że w ramach ogólnopolskich obchodów zaplanowano m.in. nagranie i wydanie partytur 100 najwybitniejszych utworów muzycznych z lat 1918 – 2018, projekty wystawiennicze związane ze Stuleciem Awangardy oraz budowę sieci muzeów – w tym Muzeum Historii Polski.

Narodowe Centrum Kultury poprowadzi program „Koalicje dla Niepodległej” – „organizację oddolnych obchodów 100-lecia odzyskania niepodległości przez grupy obywateli”, oraz program skierowany do samorządowych instytucji kultury i organizacji pozarządowych wspierający – jak zaznaczają organizatorzy, budowę pamięci o regionalnych i lokalnych wydarzeniach oraz bohaterach z okresu odzyskania niepodległości.