Podczas konferencji zorganizowanej przez Wyższe Seminarium Duchowne Archidiecezji Częstochowskiej i Wyższy Instytut Teologiczny w Częstochowie zaprezentowane zostały dwa tomy listów pasterskich abp. Stanisława Nowaka z lat 1984-2011. Ta pierwsza publikacja z serii „Ad Ecclesiae Częstochoviensis Memoriam” (Ku pamięci Kościoła Częstochowskiego) została przygotowana przez Wydawnictwo Naukowe Wyższego Instytutu Teologicznego w Częstochowie i wydana przez Częstochowskie Wydawnictwo Archidiecezjalne „Regina Poloniae”.

W konferencji i prezentacji listów pasterskich byłego metropolity częstochowskiego wzięli udział m. in. abp Wacław Depo metropolita częstochowski, abp senior Stanisław Nowak, Antoni Długosz biskup pomocniczy archidiecezji częstochowskiej, ks. inf. Marian Mikołajczyk, współpracownik abp. Stanisława Nowaka przez cały okres jego posługi w Kościele częstochowskim, ks. inf. Ireneusz Skubiś honorowy redaktor naczelny „Niedzieli”, ks. prał. Marian Duda dyrektor Wyższego Instytutu Teologicznego w Częstochowie, ks. prał. Andrzej Przybylski rektor Wyższego Seminarium Duchownego w Częstochowie, o. Zachariasz Jabłoński – paulin z Jasnej Góry. Obecni byli kapłani, osoby życia konsekrowanego na czele z s. Janiną Więcek służebniczką, wieloletnią sekretarką częstochowskich biskupów, klerycy, studenci Wyższego Instytutu Teologicznego, przedstawiciele świata polityki, na czele z posłem Szymonem Giżyńskim (PiS) i Arturem Warzochą radnym Sejmiku Województwa Śląskiego, przedstawiciele mediów na czele z Lidią Dudkiewicz redaktor naczelną „Niedzieli”, przedstawiciele wspólnot, ruchów i stowarzyszeń katolickich.

W seminaryjnej auli Jana Pawła II spotkaniu towarzyszył występ chóru „Basilica Cantans”.

Na początku konferencji ks. Andrzej Przybylski podkreślił, że abp senior Stanisław Nowak „to człowiek zakochany w Bogu, którego radością jest modlitwa” i dodał, że „publikacja zawierająca jego listy pasterskie to synteza nauczania pasterskiego pierwszego metropolity częstochowskiego”. Ks. Marian Duda prezentując publikację zaznaczył, że „abp Stanisław Nowak był przewodnikiem w czasach przełomu”. - Treści jego nauczania stają się pokarmem, którym karmimy nasze życie duchowe. Wszystko co mówił i pisał abp Nowak było konsekwencją istnienia dla nas – mówił ks. Duda. Prelegent podkreślił, że „w listach ujawnia się głęboka wiara Pasterza, którą pragnie podzielić się z wiernymi” i przypomniał słowa abp. Nowaka z jego pierwszego orędzia na rozpoczęcie posługi w diecezji częstochowskiej w 1984 r.: „Chcę pod krzyżem stać przy Tobie. W ten sposób chcę oddać dziełu Odkupienia wszystkie swoje siły, całe swoje życie, wszystko co posiadam...I ja, Wasz biskup pragnę istnieć dla Was. wam poświęcić cały czas, całe życie a nawet śmierć”.

Ks. Duda wskazał na doktrynalny, moralny, duchowościowy i pastoralny wymiar nauczania abp. Nowaka. Przybliżając doktrynalne aspekty nauczania pierwszego metropolity częstochowskiego ks. Duda przypomniał, że abp Nowak ukazywał m. in. Boga bogatego w miłosierdzie, tajemnicę Kościoła, także poprzez teologię diecezji. - Ważne miejsce w tym nauczaniu zajmowała katecheza sakramentalna- podkreślił ks. Duda. Dyrektor Wyższego Instytutu Teologicznego przypomniał, że ważne miejsce w nauczaniu abp Nowaka zajmował maryjny charyzmat, pobożność maryjna i maryjny charyzmat Kościoła Częstochowskiego. – Natomiast w nauczaniu moralnym abp Nowak wskazywał na człowieka jako istotę moralną, na kwestię sumienia, grzechu. Dużo miejsca poświęcał małżeństwu i rodzinie, obronie ludzkiego życia. Szczególnie dużo miejsca poświęcał zagadnieniu aborcji i eutanazji. – mówił ks. Duda i zaznaczył, że abp Nowak „przypominał chrześcijańską wizję rodziny”.

„Ważne miejsce w nauczaniu abp Nowaka zajmowała duchowość. Był to szczególnie temat modlitwy, praktyk pobożnościowych i kierownictwa duchowego”. – kontynuował ks. Duda. Zdaniem prelegenta wymiar pastoralny listów abp. Nowaka „pokazuje jego główne strategie pastoralne m. in. tworzenie sieci parafii, troska o kult eucharystyczny i pasyjny w archidiecezji, nowa ewangelizacja poprzez środki społecznego przekazu, pielęgnowanie charyzmatu maryjnego, rozwój ruchów i stowarzyszeń katolickich, troska o formację kapłańską”.

Następnie ks. inf. Marian Mikołajczyk wskazał na znaczenie posługi słowu Bożemu w działalności pasterskiej i apostolskiej abp. Stanisława Nowaka i przypomniał, że czwarty biskup częstochowski pozostawił po sobie także 15 tomów rozważań radiowych na niedziele i święta oraz tom przemówień do parlamentarzystów polskich. - To co przekazuje abp Nowak jest przemodlone i przeżyte. To teologia na kolanach - podkreślił ks. Mikołajczyk.

Abp Wacław Depo przypomniał słowa Cypriana Kamila Norwida, że „przeszłość to teraźniejszość, tylko nieco dalej” - Żyjemy w kryzysie prawdy i w świecie różnych słów. Gdy dzisiaj proponuje się nam bezwyznaniowość i wiele słów traci swój głęboki sens, to nauczanie pasterskie abp. Stanisława Nowaka jest bardzo potrzebny świadectwem – mówił abp Depo i dodał, że „nauczanie abp. Nowaka to serdeczność umysłu i serca, to odpowiedzialna troska o przyszłość Kościoła na naszej ziemi”.

Na zakończenie pierwszej części spotkania abp senior Stanisław Nowak odnosząc się do swojej posługi w Kościele Częstochowskim podkreślił, że „życie to dzieło Boże”. - Życie jest tajemnicą, kapłaństwo jest tajemnicą. Wszystko jest łaską. – mówił abp Nowak i dodał, że „może ważniejszy jest nawet ten mój czas dzisiejszy, ten okres schyłku życia, cierpienia, bez zaszczytów, czas pełen pokory i wyciszenia”.

Następnie w kościele seminaryjnym pw. Jezusa Chrystusa Najwyższego i Wiecznego Kapłana abp Wacław Depo przewodniczył Mszy św. dziękczynnej za życie i dzieło abp. Stanisława Nowaka.

W homilii abp Depo nawiązał do zawołania pierwszego metropolity częstochowskiego „Iuxta crucem tecum stare” (Chcę pod Krzyżem stać przy Tobie). - To wybór do posługi będący równocześnie świadectwem.- mówił abp Depo.

Metropolita częstochowski przypomniał, że „trzeba być gotowym, aby rozpoznać Jezusa, wsłuchać się w Jego głos i iść za Nim z własnym krzyżem” i dodał jak ważny jest „ powrót do historii, która była naznaczona palcem Bożym”.

„Wdzięczna pamięć powinna prowadzić nas do wnętrza wydarzeń, których byliśmy świadkami lub współtwórcami” – podkreślił abp Depo. Metropolita częstochowski przypomniał ważniejsze wydarzenia z okresu posługi abp. Nowaka w archidiecezji częstochowskiej. Wskazał na pielgrzymki Jana Pawła II i Benedykta XVI do Częstochowy. - Wielkim dziełem abp. Nowaka był VI Światowy Dzień Młodzieży. To wspomnienie mobilizuje nas już dzisiaj do głębszego przygotowania kolejnej pielgrzymki papieskiej, tym razem papieża Franciszka- mówił Metropolita częstochowski.

Abp Depo przypomniał że posługa abp. Nowaka to było świadectwo zmagań o prawdę i miłość do Chrystusa ukrzyżowanego”. - Bardzo ważne było rozszerzanie kultu eucharystycznego i pasyjnego, peregrynacja Jezusa Miłosiernego i peregrynacja krzyża, beatyfikacja kapłanów męczenników Ludwika Gietyngiera i Maksymiliana Binkiewicza - podkreślił abp Depo i zauważył, że „ trzeba o tym pamiętać szczególnie dzisiaj kiedy w spocie telewizyjnym zagubiono krzyż na Giewoncie, w przekazach przy Grobie Nieznanego Żołnierza nie pokazuje się słowa Bóg, a w relacji z Dachau nie znajdziemy informacji o polskich kapłanach”.

Podsumowując metropolita częstochowski przypomniał, że ważnym dziełem abp. Nowaka jest dom seminaryjny u stóp i w świetle Jasnej Góry. Listy pasterskie abp. Stanisław Nowaka z lat 1984-2011 zebrane w dwóch tomach obejmują listy pisane na Adwent, Boże Narodzenie, Wielki Post, Wielkanoc. Abp. Nowak pisał również listy kolędowe, listy do kapłanów, dzieci, młodzieży, górników, hutników, włókniarek, kobiet, rodzin, rolników. Publikacja obejmuje m. in. listy pisane z racji różnych wydarzeń diecezjalnych i w Kościele takich jak: pielgrzymki papieskie, koronacje obrazów, kongresy eucharystyczne i maryjne, peregrynacje. Abp Nowak pisał m. in. listy o środkach społecznego przekazu, życiu konsekrowanym i dziełach miłosierdzia.

Abp senior Stanisław Nowak urodził się 11 lipca 1935 r. w Jeziorzanach. Maturę otrzymał w II Liceum Ogólnokształcącym im. Króla Jana III Sobieskiego w Krakowie. Następnie wstąpił do Wyższego Seminarium Duchownego Archidiecezji Krakowskiej i rozpoczął studia na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Święcenia kapłańskie otrzymał 22 czerwca 1958 r. z rąk abp. Eugeniusza Baziaka. Jako motto swojej posługi kapłańskiej obrał słowa św. Pawła Apostoła „Miłość Chrystusa przynagla nas”. Posługę duszpasterską rozpoczął w archidiecezji krakowskiej – jako wikariusz w Choczni k. Wadowic, w Ludźmierzu i Rogoźniku na Podhalu. W latach 1963- 79 był ojcem duchownym w Krakowskim Seminarium Duchownym, z przerwą na studia specjalistyczne z teologii w latach 1967-71 w Instytucie Katolickim w Paryżu, uwieńczone doktoratem. Od 1971 r. kierował katedrą teologii życia wewnętrznego Papieskiego Wydziału Teologicznego w Krakowie, a od 1981 r. – Do godności arcybiskupa metropolity częstochowskiego bp Stanisław Nowak został podniesiony 25 marca 1992 r., a paliusz metropolity przyjął 29 czerwca 1992 r. w Rzymie. Abp Stanisław Nowak uczestniczył w dwóch Synodach Powszechnych – na temat formacji kapłańskiej i życia konsekrowanego. Z nominacji Jana Pawła II był członkiem Stałego Sekretariatu Synodu Biskupów nt. życia konsekrowanego. 24 czerwca 2004 r. Jan Paweł II mianował arcybiskup częstochowskiego Stanisława Nowaka drugim wiceprzewodniczącym Papieskiej Akademii Maryi Niepokalanej. W okresie posługi abp. Stanisława Nowaka w Kościele częstochowskim miało miejsce bardzo wiele ważnych wydarzeń. Zakończone zostały prace II Synodu Diecezjalnego, rozpoczęte jeszcze przez bp. Stefana Barełę 8 stycznia 1976 r. Diecezja a potem archidiecezja częstochowska przeżywała pielgrzymki Jana Pawła II (1987 r., 1991 r. na VI Światowy Dzień Młodzieży, 1997 r., 1999 r.), a także pielgrzymkę Benedykta XVI (26 maja 2006 r.) 3 maja 1992 r. w sposób uroczysty zainaugurowało swoją działalność Katolickie Radio „Fiat”. Początki tego Radia sięgają VI Światowego Dnia Młodzieży, kiedy zaczęło funkcjonować jako radio służące sprawom tego Dnia. Była to pierwsza katolicka rozgłośnia radiowa w Polsce. Na przestrzeni tych lat prawdziwie multimedialną instytucją, z własnym studiem radiowym, telewizyjnym i internetowym, stał się również Tygodnik Katolicki „Niedziela”. W okresie pasterzowania abp. Stanisława Nowaka w archidiecezji częstochowskiej powołane zostały organizacje katolików świeckich m.in. Akcja Katolicka, Caritas, Stowarzyszenie Czcicieli Bożego Miłosierdzia, Unia Laikatu Katolickiego, Duszpasterskie Wspólnoty Świata Pracy „Nazaret”. W okresie pasterzowania abp. Stanisława Nowaka odbywały się Kongresy Eucharystyczne regionalne, diecezjalne, a potem także archidiecezjalne. Zainaugurowana została Nieustanna Adoracja Najświętszego Sakramentu w Diecezji Częstochowskiej (Doby Eucharystyczne), wprowadzona dekretem bp. Stanisława Nowaka z dnia 8 grudnia 1987 r. dla upamiętnienia II Krajowego Kongresu Eucharystycznego. Przy wielu kościołach w archidiecezji otwarte zostały kaplice Wieczystej Adoracji Najświętszego Sakramentu.

Abp Stanisław Nowak wiele uczynił dla rozwoju życia parafialnego i duszpasterstwa. Utworzył 130 parafii, konsekrował 150 kościołów. W okresie swojej posługi w Kościele częstochowskim wyświęcił blisko 400 kapłanów dla diecezji i archidiecezji częstochowskiej, a także wyświęcił kapłanów ze zgromadzeń zakonnych. Ważną inicjatywą podjętą przez abp. Stanisława Nowaka stały się wielkopostne dni ascetyczne dla kapłanów. Do Częstochowy przeniesione zostało z Krakowa Wyższe Seminarium Duchowne. Poświęcenia nowego budynku seminarium dokonał Jan Paweł II w dniu 15 sierpnia 1991 r. Częstochowa i Jasna Góra były polską stacją światowej peregrynacji Figury Matki Bożej z Fatimy (15-28 października 1995 r.), a także Figury Dziewicy Maryi z Nazaretu (30 kwietnia – 8 maja 1999 r.). Ważnym wydarzeniem religijnym była peregrynacja Obrazu Jezusa Miłosiernego w archidiecezji częstochowskiej. Ojciec Święty Jan Paweł II podczas audiencji generalnej 13 listopada 2002 r., w obecności delegacji z archidiecezji częstochowskiej z arcybiskupem metropolitą Stanisławem Nowakiem na czele, poświęcił Obraz Nawiedzenia – Jezusa Miłosiernego. W Częstochowie odbywały się m.in. XIX Międzynarodowy Kongres Maryjny i XII Międzynarodowy Kongres Mariologiczny (1996 r.) W kilku sanktuariach archidiecezji częstochowskiej odnowiony został kult maryjny. Bardzo ważnymi wydarzeniami historycznymi i religijnymi były koronacje obrazów Matki Bożej koronami papieskimi: 25 sierpnia 1996 r. Matki Bożej Mrzygłodzkiej, 28 maja 2005 r. Matki Bożej Pajęczańskiej i 8 września 2007 r. Matki Bożej w Bęczkowicach, także koronacje diecezjalne: we Mstowie (30 lipca 2000 r.), Dankowie (25 maja 2002 r.), Kłobucku (31 maja 2004 r.), Rudzie (24 września 2006 r.), Rozprzy (14 listopada 2009 r.). Powstały również Kalwarie m. in. w Praszce, Bęczkowicach, Wąsoszu, na Przeprośnej Górce przy Sanktuarium św. Ojca Pio.

Abp Stanisław Nowak przewodniczył archidiecezjalnym pielgrzymkom do: Ziemi Świętej, Rzymu, sanktuariów maryjnych – Loreto, Syrakuz, Lourdes, Fatimy oraz Santiago de Compostela i pielgrzymce Śladami św. Pawła (w Roku św. Pawła).

Archidiecezja otrzymała dar w postaci pierwszych błogosławionych Kościoła częstochowskiego. 13 czerwca 1999 r. Jan Paweł II beatyfikował ks. Ludwika Roch Gietyngiera i ks. Maksymiliana Binkiewicza a 5 marca 2000 r. s. Kanutę Chrobot – nazaretankę W okresie swojego pasterzowania abp. Stanisław Nowak bardzo wiele uczynił w zakresie nauczania pasterskiego. Od połowy lat 90.abp Nowak komentuje czytania mszalne na antenie Radia Fiat i Radia Jasna Góra. Owocem tego jest piętnaście tomów rozważań radiowych, które ukazały się w pięciu seriach. Pierwsza ukazała się w 1996 r. i zawierała rozważania tekstów Ewangelii niedzielnych w cyklu A, B, i C oraz najważniejszych uroczystości i świąt kościelnych. Kolejna seria rozważań była poświęcona drugim czytaniom mszalnym, trzecia – pierwszym czytaniom, a czwarta – psalmom mszalnym. Piąta seria oparta została na doksologii „Chwała Ojcu i Synowi i Duchowi Świętemu”. Abp Stanisław Nowak ponadto opublikował swoje rozważania na temat Eucharystii i opracował modlitewniki m. in. : „Chcę pod Krzyżem stać przy Tobie”. Modlitewnik Kalwaryjski (2002 r.), „Będą patrzeć na Tego, Którego przebodli”. Modlitewnik Kalwarii Wąsowskiej (2006 r.) oraz „Z różańcem na drogi życia za Janem Pawłem II” (2009 r.)