W 75. rocznicę bitwy pod Oleszycami 17 września br. na Horaju odbyła się religijno-patriotyczność uroczystość. Nazwę bitwy wprowadził dr Rudolf Geschopf, kronikarz niemieckiej 45. Dywizji Piechoty, która walczyła 14-16 września 1939 r. z wojskami 21. Dywizji Piechoty Górskiej, dowodzonej przez gen. bryg. Józefa Kustronia na terenie dzisiejszych gmin: Oleszyce i Stary Dzików. W tej nierównej walce poległ w boju na przysiółku Koziejówka k. Ułazowa ten bohaterski dowódca. Przy drodze z Oleszyc do Starego Dzikowa, na Horaju, gdzie 15 września 1939 r. stacjonował sztab 21 DPG, Nadleśnictwo Oleszyce w 1983 r. zrobiło zajazd turystyczny i postawiło dębowy pomnik poświęcony gen. J. Kustroniowi. Od tamtego czasu co roku odbywają się tu uroczystości patriotyczno-religijne organizowane przez Urząd Miasta i Gminy wraz z parafiami w Oleszycach i Starych Oleszycach. Od 2002 r. Szkoła Podstawowa w Starych Oleszycach nosi imię gen. Józefa Kustronia i aktywnie włącza się w organizację tej uroczystości. Tegoroczne obchody 75. rocznicy śmierci gen. Kustronia rozpoczęły się Mszą św. sprawowaną przez proboszcza parafii pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Oleszycach ks. kan. Józefa Dudka. W homilii ks. Dudek przypomniał, że potrzeba nam wartości nieprzemijających. Pragniemy, by zwyciężała miłość, prawda, dobro, piękno. – O tych wartościach za mało myślimy, wybierjąc zło, kłamstwo, nienawiść, brzydotę. Dając – otrzymujemy, wybaczając – zyskujemy przebaczenie, a umierając – rodzimy się do wiecznego życia. Tego uczy nas gen. Kustroń, syn ziemi lwowskiej, beskidzkiej, lubaczowskiej. Tragiczne jest, gdy żyjemy dla siebie. Gen. Kustroń żył dla Polski. Od 75 lat jest wzorem dla młodych ludzi – argumentował ks. J. Dudek.

– Patriotą dzisiaj jest ten, kto kultywuje pamięć o naszej historii, kulturze, tradycji, religii, dla którego Ojczyzna jest najważniejsza, dba o jej rozwój gospodarczy i kulturalny, ma dobrą opinię i prezentuje postawą obywatelską, dobrze jest odbierany przez innych ludzi – mówił burmistrz Oleszyc Andrzej Gryniewicz. O bitwach wrześniowych 1939 r. i napaści Sowietów na Polskę opowiadał prezes Koła Miejsko-Gminnego Związku Kombatantów RP i Więźniów Politycznych kpt. Józef Rokosz. Starosta lubaczowski Józef Michalik podziękował nauczycielom za dobrą pracę wychowawczą wokół patronów szkół. Zachęcał historyków do dalszych poszukiwań wiedzy o regionie. Kpt. Marek Włodarczyk odczytał apel poległych; jeszcze raz odżyły nazwiska i imiona, którzy walczyli na Ziemi Lubaczowskiej. Kompania honorowa, wystawiona przez 21. Brygadę Strzelców Podhalańskich w Rzeszowie, oddała salwy honorowe. Oprawę muzyczną uroczystości sprawowała orkiestra 21. Brygady Strzelców Podhalańskich im. gen. bryg. Mieczysława Spiechowicza pod dyrekcją mł. chor. Adriana Sadowskiego.

Kilka dni wcześniej rocznica śmierci gen. Józefa Kustronia była obchodzona w Zespole Szkół w Lubaczowie. Imię tego dowódcy 21. Dywizji Piechoty Górskiej szkoła nosi od 1968 r., kiedy była jeszcze Zasadniczą Szkołą Zawodową.

Uroczystej Eucharystii przewodniczył bp Mariusz Leszczyński. O patronie ks. Biskup mówił, że „jest wzorem prawdziwego Polaka, katolika, żołnierza i patrioty. Był nasz bohater indywidualnością nieprzeciętną, miał poczucie honoru i godności osobistej. Był człowiekiem szlachetnym, o silnym charakterze, niezłomnej woli, opanowany, obowiązkowy, pilny, dokładny, sumienny w każdej pracy, wymagający, sprawiedliwy, ambitny i towarzyski”. – Te przymioty jego osobowości i charakteru doceniali jego przełożeni – mówił. – Dziś niech mają te cnoty przed oczyma i w sercu uczniowie Zespołu Szkół w Lubaczowie, którego gen. Kustroń jest patronem oraz strzelców. Niech będą dla nich mocnym fundamentem, na którym będą budować swoje człowieczeństwo oraz teraźniejszość i przyszłość Ojczyzny. Niech ten szlachetny Polak uczy młodzież jak Ojczyźnie służyć, bronić jej, gdy zajdzie taka potrzeba. Niech o te piękne cnoty, którymi jaśniał nasz bohater stara się każdy z nas. Tacy bohaterowie mogą pomóc dzisiejszemu pokoleniu przywrócić równowagę ducha, głębię wiary i gorący patriotyzm. Dziś Polska potrzebuje czytelnego świadectwa wiary swoich synów i córek. Bo tylko w oparciu o ludzi wierzących w Jezusa Chrystusa, zdrowych ideowo, pracowitych, szanujących siebie i innych można budować teraźniejszość i przyszłość kraju.

Podczas Eucharystii bp Mariusz Leszczyński poświęcił sztandar Jednostki Strzeleckiej 2033 „Strzelec” im. gen. Józefa Kustronia, działającej przy ZS w Lubaczowie. Szczególnym gościem tegorocznych uroczystości była wnuczka Generała, Ewa Kustroń de Ramos. – Dla mnie to wielkie przeżycie być tutaj z wami w 75. rocznicę śmierci mojego dziadka. Wczoraj jechaliśmy wraz uczniami z Nowego Sącza szlakiem ostatniej walki Generała. To niesamowite wrażenie, w te dni wrześniowe być w tym lesie, w którym walczył mój dziadek, gdzie był ranny i zginął. Dla niego największym obowiązkiem była Ojczyzna. Jego śmierć daje owoce, jest drogowskazem dla innych. Jestem wzruszona, że mój dziadek jest dla nich przykładem, jak do końca stać przy ideale i wypełnić obowiązek. W tym miejscu, na tej ziemi lubaczowskiej, tak żywa jest pamięć o Generale. Za to bardzo dziękuję. Mieszkam w Wenezueli. Tam dużo cierpienia, młodzi są torturowani, giną za wolność. Chciałabym, by tutaj nie było takiego cierpienia, byście mogli uczyć się i pracować w wolnej Polsce – powiedziała wzruszona wnuczka gen. J. Kustronia.

Przed wejściem do budynku szkoły bp Mariusz Leszczyński poświęcił obelisk upamiętniający 75. rocznicę śmierci gen. J. Kustronia. Strzelcy przeprowadzili apel poległych. Delegacje złożyły przy obelisku kwiaty. Uroczystość zakończyła defilada pododdziałów jednostek „Strzelca” szkoły i z Podkarpacia.