Miejsce to jest również szczególne pod względem historycznym – pomiędzy Morawicą a Chrosną rozbił się samolot kapitana Mieczysława Medweckiego, dowódcy III eskadry 2. Pułku Lotniczego. 21 sierpnia 1939 r., zgodnie z planem mobilizacyjnym, został on przeniesiony z dwoma eskadrami myśliwskimi z lotniska w Rakowcach do Balic k. Krakowa, gdzie mieściło się tajne, polowe lotnisko operacyjne. Maszyny zamaskowano pod drzewami.

1 września 1939 r. we wczesnych godzinach rannych (ok. 5.15) kpt. Medwecki wystartował z lotniska w Balicach do walki z nadlatującą na bombardowanie Krakowa formacją niemieckich bombowców. Został zestrzelony przez nieprzyjacielski samolot. Zginął na miejscu. Tego samego dnia wieczorem, ok. godz. 21, bez asysty i honorów wojskowych (jednostki musiały opuścić Balice) został pochowany na cmentarzu parafialnym w Morawicy. Miał 35 lat. Był pierwszym polskim pilotem poległym podczas II wojny światowej. Tuż obok pochowano postrzelonego przez Niemców cywila.

By szybować blisko nieba

Fragment śmigła rozbitego samolotu przytwierdzono do grobu Kapitana. Tuż za jego mogiłą 30 sierpnia, w przededniu 75. rocznicy wybuchu II wojny światowej, odsłonięto pomnik „Polskie Orły”, upamiętniający nie tylko jego ofiarę z życia, ale i ponad 500 polskich pilotów wojskowych, cywilnych oraz sportowych, poległych od 1918 r. Ich nazwiska wygrawerowano na monumencie, ale ta lista nie jest zamknięta – będzie ją można uzupełniać. Na pomniku wyryto także tekst: „Miłość żąda ofiary” (motto ze sztandaru wojsk powietrznych na Zachodzie) oraz słowa św. Pawła wypisane na pomniku lotników w Anglii: „Walczyłem o dobrą sprawę, w biegu dotrwałem do końca, dochowałem wiary”.

Podniosłą uroczystość w Morawicy honorowym patronatem objął bp polowy Wojska Polskiego Józef Guzdek. Jego delegat – kanclerz kurii polowej ks. dr Jan Dohnalik – odczytał przesłany przez hierarchę list. Charakteryzując pilotów, którzy zginęli w służbie Ojczyźnie, Ksiądz Biskup zaznacza: „Poprzez pełną pasji, systematyczną pracę rozwijali swoje talenty i zasłużyli na miano asów polskiego lotnictwa. Jednocześnie nie bali się położyć na szali swoich umiejętności, a nawet swojego życia w obronie wolności Ojczyzny. W ten sposób okazali się dobrymi i wiernymi sługami Rzeczpospolitej (...). Są świadectwem, że warto rozwijać swoje talenty i szybować wysoko, blisko nieba. Pokazują także, że trzeba poświęcić swoje umiejętności, a nawet zaryzykować swoje życie dla najważniejszych wartości, jakie zapisane są na wojskowych sztandarach: «Bóg, Honor, Ojczyzna»”.

Nasz motor i zapalnik

Bp Józef Guzdek sprawił też parafianom z Morawicy niemałą niespodziankę. Odznaczył ich proboszcza, ks. Władysława Palmowskiego, medalem bł. ks. Jerzego Popiełuszki. – Księże Władysławie, proszę przyjąć wyrazy wdzięczności i uznania za owocną pracę duszpasterską, kształtowanie prawych sumień, chrześcijańskich postaw wiernych – uzasadnił Biskup Polowy WP, przyznając to wyjątkowe odznaczenie.

– Powiedziałabym, że Ksiądz Proboszcz jest naszym motorem, zapalnikiem. Gdy tu przyszedł, wszystkich zachęcił do działania. Poddał nam pomysł, powiedział: „Róbcie”, a następnie zostawiał wolną rękę – mówi Bogusława Krawiec, autorka tekstu, który towarzyszył koncertowi pieśni patriotycznej, tuż przed Eucharystią. Parafianka dodaje: – Wielu ludzi się wtedy otworzyło, ja również. Cieszyło nas to wspólne tworzenie. Zaczęło się od remontów, później uroczystości patriotycznych, szkolnych, okolicznościowych. Tutaj mamy pole do popisu. Wyławiane są talenty – ktoś umie śpiewać, ktoś napisać, zrobić coś z drzewa, inny ugotuje. Tak jak nasz wielopokoleniowy chór, powstały w 2007 r., nazywa się „Wspólnota”, tak i my jesteśmy właśnie taką wspólnotą. Gdy się kończy jedno wydarzenie, już planujemy następne, szczególnie takie, które nas zjednoczy. Nie lubimy bierności. Musimy coś budować. Ale to wszystko zapoczątkował nasz Ksiądz. Wielu ludzi przy nim rozwinęło skrzydła.

Dzięki nim jesteśmy wolni

– Uroczystość bardzo mi się podobała – mówi płk pil. Ludwik Krempa, jeden z ostatnich żyjących polskich lotników z czasów II wojny światowej. – To jest senior seniorów, przeleciał 500 godzin w warunkach bojowych, zwalczał podwodne okręty niemieckie, które blokowały Wielką Brytanię. Za to dostał Order Virtuti Militari – mówi o goszczącym dziś w Morawicy 98-latku mjr pilot Stefan Glądys, wiceprezes Krakowskiego Oddziału Stowarzyszenia Seniorów Lotnictwa Wojskowego RP. Dopowiada, że dziś koło historii zostało zamknięte. Jego żona zwraca się natomiast do Ludwika Krempy: – Czy pan wie, że w momencie, gdy pan odsłaniał tablicę pomnika, przelatywał samolot? Dawał znak...

Podsumowując znaczenie uroczystości ku czci „Polskich Orłów”, lotnicy seniorzy stwierdzają: – Tym ludziom jesteśmy to winni. To nasi starsi koledzy. Dzięki nim jesteśmy wolni!