Reklama

Turystyka

Wakacyjne wędrówki

Cystersi i słoneczne zegary

W Jędrzejowie (k. Kielc) spoczywa jeden z najbardziej znanych dziejopisarzy polskich – mistrz Wincenty Kadłubek. Błogosławiony ostatnie 5 lat życia spędził w klasztorze Cystersów

Niedziela legnicka 31/2014, str. 7

[ TEMATY ]

zakony

ANDRZEJ NIEDŹWIECKI

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Cystersi przybyli do Brzeźnicy (dawna nazwa Jędrzejowa) w 1140 r., zaledwie 42 lata po powstaniu zakonu. Tu założyli pierwszy na ziemiach polskich klasztor (filię burgundzkiego klasztoru Morimond), a w 1152 r. – najstarszy w Polsce szpital klasztorny.

Trójnawowa bazylika i opactwo znajduje się 2 km na zachód od centrum miasta. Jej wieże przypominają te z krzeszowskiej bazyliki. Początkowo romańska, w wyniku kolejnych przebudów zyskiwała cechy gotyckie i barokowe. Do dziś zachowały się trzy z czterech skrzydeł klasztoru, z resztkami wieży z XII wieku.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Mistrz Wincenty i dziejopisarstwo

W wystroju kościoła dominuje barok; zachowało się też kilka elementów wcześniejszych. Na przykład znajdująca się w przejściu do zakrystii wczesnogotycka kamienna płyta nagrobna kasztelana krakowskiego – Pakosława z Mstyczowa, którą uznaje się za najstarszy zachowany nagrobek rycerski w Polsce (1319 r.).

Opactwo pełni funkcję sanktuarium bł. Wincentego Kadłubka (1160-1223), beatyfikowanego w 1764 r. Mistrz Wincenty jest znany przede wszystkim jako autor opracowania dziejów Polski. Podobnie jak dzieło Galla Anonima, należy ono do rodzaju dziejopisarstwa wieków średnich określanych jako „gesta”, czyli swobodnego typu opracowania historycznego. Nie było w nim istotne dokładne opisanie faktów (jak w dziejopisarstwie nowożytnym), lecz ukazanie czynów i postaw szczególnie godnych upamiętnienia, tak aby z nich inni mogli się uczyć dobrego życia.

Organy na miarę Europy

Reklama

Wincenty Kadłubek należał w ówczesnych czasach do osób bardzo wykształconych. Nauki pobierał w Bolonii lub Paryżu. Za panowania króla Kazimierza Sprawiedliwego został biskupem krakowskim. Jego nominację zatwierdził papież Innocenty III bullą z 28 marca1208 r., czyniąc go tym samym drugim dostojnikiem Kościoła w Polsce, po arcybiskupie gnieźnieńskim. Bp Wincenty zaprzestał pełnienia funkcji w 1218 r. i wstąpił do klasztoru Cystersów w Jędrzejowie. Dziś szczątki Wincentego Kadłubka znajdują się w katedrze na Wawelu, a w Jędrzejowie w kaplicy pod jego wezwaniem przechowywane są jego relikwie w mosiężnym relikwiarzu w kształcie trumienki. W zabudowaniach klasztornych nad pozostałościami kapitularza zachowała się cela błogosławionego.

Autorzy przewodników zwracają także uwagę, że w bazylice jęrzejowskiej znajdują się organy (1745-54), jedne z najbardziej interesujących w Europie. Wykonał je polski organmistrz Józef Sitarski. Późnobarokowe i bogato zdobione, o dużych walorach koncertowych, przetrwały do dzisiejszych czasów niemal bez uszczerbku. W lipcu i sierpniu można ich posłuchać podczas festiwali międzynarodowych muzyki organowej.

Obecnie w klasztorze mieszka ok. 20 mnichów.

Zegarowe dziedzictwo

W Rynku Jędrzejowa, w Państwowym Muzeum im. Przypkowskich z niecodziennymi eksponatami znajduje się m.in. ponad 600 zegarów słonecznych oraz astronomicznych przyrządów pomiarowych. Kolekcja należała do Feliksa Przypkowskiego (1872 – 1951), lekarza medycyny i kolekcjonera, który na swoim domu w Jędrzejowie miał obserwatorium astronomiczne. Jego syn Tadeusz (1905-77) wykonał zegary słoneczne dla Zamku Królewskiego w Warszawie, kościoła Mariackiego w Krakowie i zespół zegarów na obserwatorium w Greenwich.

Obrońcy polskości

Reklama

Mieszkańcy Jędrzejowa szczególnie wyróżnili się w historii. Warto wiedzieć, że jędrzejowianie od początku brali udział w powstaniu listopadowym. Stąd pochodził ppor. Ludwik Borkiewicz, jeden z członków sprzysiężenia podchorążych, w którego mieszkaniu odbyła się narada dotycząca zamachu na wielkiego księcia Konstantego. Poseł jędrzejowski i sędzia pokoju w Jędrzejowie Jan Ledóchowski, poparty przez galerię Sejmu, doprowadził do detronizacji cara. Żołnierze z ziemi jędrzejowskiej walczyli podczas powstania listopadowego w 10. pułku pod dowództwem ppłk. Piotra Wysockiego, biorąc udział w obronie Woli i jako 3. szwadron jędrzejowski w 1. pułku krakusów.

W styczniu 1863 r. udało się tu nie dopuścić do „branki” (poboru do wojska rosyjskiego), odbijając spisowych. Tutejsi księża prowadzili propolską agitację, sprzyjali powstańcom i prowadzili ich pogrzeby, przekształcające się w manifestacje. Byli za to karani przez władze carskie, m.in. grzywnami. W okolicach Jędrzejowa podczas powstania styczniowego doszło do ok. 30 potyczek pod dowództwem Langiewicza.

W czasie II wojny światowej prężnie działająca w okolicy grupa bojowa AK – Jędrusie, dokonała tu udanego zamachu na gestapowca Helmuta Kappa (1943 r.). Kappa zajmował się werbowaniem konfidentów, przeprowadzał aresztowania oraz osobiście mordował więźniów (w ciągu 2,5 lat zabił 87 Polaków i 365 Żydów) i opowiadał o tym publicznie.

Warto więc w czasie wakacyjnych wędrówek zajrzeć i do tego miejsca.

2014-07-31 09:04

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Bernardyński charyzmat franciszkański

Niedziela przemyska 5/2015, str. 1, 6

[ TEMATY ]

zakony

Archiwum Ojców Bernardynów

W poniedziałek 2 lutego, w liturgiczne święto Ofiarowania Pańskiego, przypada Światowy Dzień Życia Konsekrowanego. W tym dniu otaczamy modlitwą i wdzięcznością wszystkie osoby życia konsekrowanego, szczególnie te, które realizują swoje powołanie zakonne na terenie archidiecezji przemyskiej. Archidiecezjalna modlitwa za powołanych i o nowe powołania do życia zakonnego będzie miała miejsce w klasztorze Ojców Jezuitów w Starej Wsi. Centralnym punktem spotkania będzie uroczysta Msza św. o godz. 11, pod przewodnictwem abp. Józefa Michalika, metropolity przemyskiego.

Pośród kościołów archidiecezji przemyskiej, w których w Roku Życia Konsekrowanego można uzyskać odpust zupełny, jest sanktuarium pw. Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny w Leżajsku. Od ponad czterystu lat posługują w nim zakonnicy zwani potocznie Bernardynami. Drugim głośnym sanktuarium, a zarazem miejscem modlitwy i charyzmatu bernardyńskiego, jest Dukla (od 1741 r.), która w ubiegłym roku przeżywała prawdziwy „najazd” pielgrzymów, z racji Roku św. Jana z Dukli. Ale pierwszym miejscem posługi Bernardynów na terenie naszej diecezji jest Przeworsk, do którego 550 lat temu, w 1465 r., przybyli nasi zakonnicy.
CZYTAJ DALEJ

Franciszek: ekumenizm nie jest opcjonalny

Papież Franciszek po raz kolejny podkreślił znaczenie jedności chrześcijan. W najnowszym poście na swoim koncie w dziewięciu językach @Pontifex na Platformie X napisał: „Również w tym roku jesteśmy wezwani do modlitwy, aby wszyscy chrześcijanie ponownie stali się jedną rodziną zgodnie z wolą Boga, `aby wszyscy stanowili jedno` (J 17:21). Ekumenizm nie jest opcjonalny”. Post, oznaczony hashtagami #prayer i #unityofChristians, upamiętnia coroczny Tydzień Modlitw o Jedność Chrześcijan, który w duchu ekumenizmu jest obchodzony na całym świecie. W tym roku w dniach 18-25 stycznia.

Ekumenizm jest bliski sercu papieża
CZYTAJ DALEJ

Od surowej, publicznej pokuty do symbolicznego pacierza - jak zmieniała się spowiedź

2025-01-19 07:44

Karol Porwich/Niedziela

Od spowiedzi raz w życiu i surowej, trwającej latami publicznej pokuty, do powtarzalnej spowiedzi indywidualnej z coraz bardziej symbolicznymi pokutami - tak na przestrzeni wieków zmieniały się zewnętrzne formy sakramentu pokuty w Kościele katolickim.

Ojciec Dariusz Kowalczyk z Papieskiego Uniwersytetu Gregoriańskiego w Rzymie powiedział PAP, że Kościół otrzymał od Chrystusa władzę odpuszczania grzechów, ale nie konkretną formę sprawowania tej władzy.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję