Kontakt z ludzkim cierpieniem onieśmiela. Jesteśmy bezsilni wobec dramatu choroby, zwłaszcza dziecka, a także wobec różnych przejawów niesprawiedliwości dotykającej poszczególne osoby i całe społeczeństwa. W tej bezradności rodzą się niepokojące pytania o przyczyny, odpowiedzialność i sens cierpienia. Przybierają one niekiedy formę oskarżenia, a innym razem są wołaniem o nadzieję.

Miejsce odpowiedzi

Nie każde miejsce jest stosowne do udzielania odpowiedzi na pytania o ludzkie dramaty. Chrystus wybrał w tym celu Golgotę i śmierć na krzyżu, przez którą ukazał najgłębszą solidarność z człowiekiem. Jako najbardziej sprawiedliwy z ludzi, przyjął niesprawiedliwy wyrok. On, sam Bóg. Ciężar odrzucenia przez człowieka wziął na swoje ramiona. Miłosierdziem wypełnił wołanie o sprawiedliwość i ją przekroczył. Zwycięstwo Jezusa Chrystusa nad śmiercią jest zatem triumfem Bożej sprawiedliwości nad ludzką niesprawiedliwością. Ostatnim słowem na temat losu człowieka doświadczającego zła nie może być zatem nic innego, jak jego przezwyciężenie dobrem. W ten sposób śmierć i zmartwychwstanie Chrystusa przywracają człowiekowi nadzieję przekraczającą ramy ziemskiego życia, w którym nie znajdujemy zadowalających odpowiedzi.

Perspektywa wieczności

Oddanie każdemu tego, co mu się słusznie należy, jest sprawą niełatwą, a w naszej relacji do Boga – nawet niemożliwą. Wiara poszerza perspektywę widzenia sprawiedliwości. Zrozumienie jej polega na przyjęciu spojrzenia Chrystusa. A On widzi nasze życie, w odróżnieniu od nas, nie tylko we fragmentach, ale w całości. Bez tej wizji historia człowieka jest obciążona niesprawiedliwością, której nie można udźwignąć. Ponieważ szukanie sprawiedliwości tylko według ziemskich kryteriów kończy się eskalacją jeszcze większej niesprawiedliwości, jej bilans nie może być ograniczony tylko do doczesności.

Sprawiedliwość w praktyce

Założycielka Zgromadzenia Sióstr Benedyktynek Samarytanek Krzyża Chrystusowego, sługa Boża matka Wincenta Jadwiga Jaroszewska pisała: „W umiłowaniu Krzyża znajdziemy treść naszego życia. Największe uwielbienie sprawiedliwości Bożej dokonało się na Krzyżu”. Główną misję swoich duchowych córek, mniej więcej w tym samym czasie, gdy powstawał „Dzienniczek” św. Faustyny Kowalskiej, określiła w ten sposób: „Myślą przewodnią naszego Zgromadzenia jest apoteozowanie sprawiedliwości Bożej, podkreślanie, że obok innych przymiotów Bożych równe miejsce zajmuje przymiot: sprawiedliwość Boża”. W tym kontekście zwracała także uwagę na problem aktualny w naszych czasach: „Nawet przy rozważaniu przymiotów Bożych – sprawiedliwość dziwnie się pomija! O sprawiedliwości mówi się przyciszonym głosem”. Istotnie, temat sprawiedliwości jest mało popularny w przepowiadaniu i samym myśleniu chrześcijańskim. Wiąże się to być może z tendencją do przeakcentowania jednego z Bożych przymiotów. A przecież: „Trzeba ludziom pokazać, że sprawiedliwość Boża równa jest innym przymiotom Bożym, jak dobroć, wszechmoc itd. Przede wszystkim same musimy tę sprawiedliwość Bożą jako przymiot Boży doskonale ukochać, nosić w sercu i prosić Boga o zrozumienie w duchu Bożym”.

Praktycznym sposobem realizacji tych wskazań była i jest opieka nad najbardziej niewinnymi. Siostry, opiekując się niepełnosprawnymi dziećmi, są na ziemi realizatorkami Bożej sprawiedliwości. Zagwarantowanie przestrzegania prawa do życia od poczęcia do naturalnej śmierci nie jest bowiem aktem miłosierdzia. Jest oddaniem człowiekowi tego, co mu się słusznie należy. Benedyktynki samarytanki, służąc Chrystusowi w cierpiącym człowieku, potwierdzają godność ludzi cierpiących. „My nawet nie rozumiemy, jak wielką rolę one odgrywają w całym wszechświecie, a nawet ich rola rozciąga się na całą wieczność”. Tak pisała Założycielka o niepełnosprawnych dzieciach.

Wymagać od siebie

W życiu społeczno-politycznym wielu wręcz żąda dla siebie miłosierdzia, podczas gdy w tym samym czasie odmawia innym prawa do sprawiedliwości. A to raczej siebie należałoby rozliczać ze sprawiedliwości, a innym okazywać miłosierdzie. Czyli trzeba akcent położyć na to, co innym należy się od nas, a nie nam od innych. O tej prawidłowości pisała Matka Wincenta: „Upadki nasze powinny uczyć nas wyrozumiałości dla innych sióstr. I czym więcej będziemy dla innych wyrozumialsze, a dla siebie stanowcze, tym bardziej będziemy stawać się sprawiedliwymi na ziemi i w niebie”.

Gdy w Wielkim Poście pochylamy się nad tajemnicą ofiary Chrystusa, warto – poza miłosierdziem – rozważyć także temat sprawiedliwości: „Sprawiedliwość Boża ma prawo, żeby o niej myśleć z miłością, bo szczytem jej zaparcia była śmierć krzyżowa. Lecz wiele trzeba czasu u stóp Krzyża spędzić, żeby zrozumieć szczyt sprawiedliwości. Musi być Sprawiedliwość uwielbiona, aby osiągnąć ład i szczęśliwość”.