Rodzina Bogiem silna staje się siłą człowieka i całego narodu
Jan Paweł II

W archidiecezji częstochowskiej pracuje 70 doradców życia rodzinnego. Są oni absolwentami Studium Życia Rodzinnego i studiów podyplomowych. Wśród nich są m.in. pedagodzy, nauczyciele, pielęgniarki, lekarze, inżynierowie. – Pracują wolontaryjnie, bez etatów i wynagrodzeń – mówi dr Halina Skuza, diecezjalny doradca życia rodzinnego. – Narzeczeni pokrywają jedynie koszty materiałów duszpasterskich wykorzystywanych w czasie kursów: filmów, książek, plakatów, ulotek – dodaje. Osoby zaangażowane w poradnictwo rodzinne przechodziły najczęściej formację w ruchach i stowarzyszeniach katolickich, dziś są zaangażowane w pracę na rzecz rodzin w swoich parafiach, dekanatach czy samorządzie. – Pracę na rzecz społeczności lokalnych mają we krwi. To pasjonaci, lubią służyć drugiemu człowiekowi – mówi dr Skuza. – Angażują się w parafialne i diecezjalne dni rodziny, marsze dla życia, festyny rodzinne...

Permanentna formacja doradców

Ukończenie Studium Życia Rodzinnego i studiów podyplomowych z zakresu tematyki rodzinnej to nie koniec kształcenia. Każdy doradca życia rodzinnego poddany jest permanentnej formacji i dokształcaniu prowadzonych przez diecezjalnego duszpasterza rodzin ks. dr. Dariusza Nowaka i diecezjalnego doradcę życia rodzinnego w poszczególnych regionach. – Dwa razy w roku odbywają się weekendowe spotkania w Świętej Puszczy dla wszystkich doradców, na które ks. Nowak zaprasza psychologów, pedagogów, specjalistów od komunikacji międzyludzkiej. Zajęcia prowadzone są albo w formie warsztatów, albo wykładów – mówi dr Skuza. Dwa lata temu doradcy odbyli szkolenie zakończone otrzymaniem dyplomu nauczyciela NPR-u według metody polskiej (ok. 50 proc. doradców), zaś w roku ubiegłym zdali egzamin i otrzymali certyfikaty potwierdzające znajomość podstawowych dokumentów Kościoła dotyczących małżeństwa i rodziny. Otrzymanie certyfikatu wymagało przeczytania wielu dokumentów i napisania obszernej pracy. Podołało temu zadaniu 40 osób.

W ostatnich latach duszpasterstwo rodzin organizowało dwa sympozja naukowe. Pierwsze – z okazji 40. rocznicy encykliki „Humanae vitae” i 25. rocznicy Karty Praw Rodziny – przebiegało pod hasłem: „Otoczmy troską życie” i zgromadziło m.in. takich wykładowców, jak: dr Wanda Półtawska, dr Maria Smereczyńska, ks. prof. Stanisław Włodarczyk, ks. dr Władysław Szewczyk, ks. dr Kazimierz Kurek SDB. Kolejne sympozjum miało miejsce w grudniu ubiegłego roku i było poświęcone problematyce zagrożeń cywilizacyjnych dla życia i miłości, jakie niesie ideologia gender. Z wykładami do Wyższego Seminarium Duchownego przybyli m.in. dr inż. Antoni Zięba, dr Maria Jankowska i ks. prof. Dariusz Oko.

Oprócz wiedzy i dyplomów niezbędne do pracy w poradnictwie rodzinnym jest uzyskanie misji kanonicznej od Księdza Arcybiskupa. O taką misję występuje albo dekanalny duszpasterz rodzin, albo ksiądz proboszcz z danej parafii. Misję można uzyskać pod warunkiem systematycznego uczestnictwa w szkoleniach, spotkaniach formacyjnych i pozytywnej ocenie pracy w poradni. Jej czas jest ograniczony. Po pięciu latach można się starać o nią ponownie. Praca doradców rodzinnych prowadzona jest według zasad ustalonych przez Dyrektorium Duszpasterstwa Rodzin Konferencji Episkopatu Polski.

Przygotowania do sakramentu małżeństwa

Poradnictwo rodzinne prowadzone jest w 31 dekanatach archidiecezji. Tam odbywają się przygotowania do sakramentu małżeństwa. Doradcy dysponują pomieszczeniem parafialnym wyposażonym w bibliotekę, telewizor, DVD, filmy, plansze i inne pomoce wykorzystywane w poradnictwie rodzinnym. Trzy miesiące przed ślubem młodzi zgłaszają się do kancelarii parafialnej ze stosownymi dokumentami. Po przeprowadzeniu rozmowy ksiądz kieruje młodych do dekanalnego ośrodka poradnictwa rodzinnego, gdzie uczestniczą w trzech plenarnych spotkaniach, na których ksiądz wykłada teologię małżeństwa i rodziny, sakrament małżeństwa i liturgię sakramentu małżeństwa. Doradca świecki przybliża zaś zagadnienia dotyczące psychologii mężczyzny i kobiety, miłości małżeńskiej, odpowiedzialnego rodzicielstwa, zagrożeń przeciwko poczęciu i poczętemu życiu oraz naturalnych metod planowania rodziny. Omawiane są także tematy związane z płodnością mężczyzny i kobiety. Młodzi zobligowani są również do trzykrotnego indywidualnego spotkania z doradcą, w czasie którego poznają biologiczny rytm płodności, zagrożenia dla dziecka w życiu płodowym, jakie niesie spożywanie alkoholu i innych używek, sposoby radzenia sobie z płodnością po porodzie.

Dla młodych, którzy z różnych ważnych przyczyn (praca, zamieszkanie) nie mogą wziąć udziału w trzymiesięcznym kursie przygotowania do małżeństwa, organizowane są weekendowe kursy wyjazdowe w Świętej Puszczy w Olsztynie k. Częstochowy. Prowadzą je małżeństwa pod kierunkiem Małgorzaty i Jana Wilków razem z kapłanem.

– Staramy się, by doradcy życia rodzinnego byli osobami kompetentnymi, rzetelnie wykształconymi, z umiejętnościami komunikacji międzyludzkiej. – mówi dr Halina Skuza. – W pracy muszą opierać się na dokumentach Kościoła i sami przestrzegać prawa Bożego. Muszą wprowadzać atmosferę zaufania w czasie spotkań z narzeczonymi. Przychodzą przecież do poradni różni ludzie, różne osobowości i charaktery. Często młodzi przychodzą tylko po to, by uzyskać podpis. Trzeba umieć się znaleźć w każdej sytuacji – podkreśla. Dlatego doradcy przechodzą permanentną formację, kształcą się i wymieniają doświadczeniami z innymi doradcami.

Kim są doradcy?

To ludzie różnych zawodów i zainteresowań. Łączy ich pasja wspierania działań służących rodzinie. I tak np. Anna Panasewicz, pielęgniarka, z parafii Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Zawierciu oprócz pracy w poradni rodzinnej prowadzi Katolicką Szkołę Rodzenia, organizuje razem z księdzem proboszczem festyny rodzinne, Dni Świętości Życia, Marsze Obrońców Życia. Irena Sikora-Mysłek i Dorota Korzonek – pielęgniarki, prowadzą poradnie w parafii św. Józefa Robotnika w Częstochowie i we Wręczycy w parafii św. Józefa Oblubieńca NMP. W obu tych miejscach organizują społeczności wokół wartości rodzinnych. Państwo Krystyna i Maciej Bujaczowie, nauczyciele działający także w Domowym Kościele, prowadzą poradnię w Kleszczowie (region radomszczański), gdzie rozwijają działalność na rzecz rodziny. W Myszkowie (region zawierciański) wokół problemów rodziny gromadzą społeczności doradczynie Elżbieta Doroszuk (także doradca metodyczny w WOM-ie w Częstochowie) i Jolanta Skorupa. W Radomsku poradnictwo rodzinne u św. Lamberta i u Ojców Franciszkanów prowadzi Maria Łęska, współorganizatorka znanych w archidiecezji Dni Rodziny. W Wieluniu pracę na rzecz rodziny prowadzi w parafii św. Józefa Oblubieńca doradczyni Anna Przybylska, dyrektor szkół katolickich SPSK. W Częstochowie u Księży Salezjanów angażuje się w promocję wartości rodzinnych doradczyni Genowefa Mszyca.

Studium Życia Rodzinnego

Archidiecezjalne Studium Życia Rodzinnego przy Instytucie Teologicznym (Częstochowa, ul. św. Barbary 41) rokrocznie kończy kilkanaście osób. Jego dyrektorem jest ks. dr Jacek Reczek. Studenci uczestniczą w wykładach m.in. z prawa kanonicznego, psychologii, pedagogiki małżeństwa i rodziny, zagadnień bioetycznych. Przez dwa i pół roku mają zajęcia plenarne w drugą sobotę miesiąca, a raz w miesiącu konsultacje. Seminarium z poradnictwa rodzinnego prowadzi Anna Mazurczak, seminarium z duszpasterstwa rodzin – dr Halina Skuza, która z dyrektorem Studium prowadzi również prace dyplomowe.

* * *

Służba rodzinom

Oprócz przygotowania do sakramentu małżeństwa w dekanatach, doradcy rodzinni prowadzą również w parafiach roczne przygotowanie do małżeństwa dla młodzieży po uzyskaniu przez nią sakramentu bierzmowania.

Poradnictwo rodzinne służy także małżeństwom, które nie mogą mieć dzieci. Od ubiegłego roku przy Caritas częstochowskiej (ul. Brzeźnicka 59) działa poradnia naprotechnologii prowadzona przez absolwentkę Studium Życia Rodzinnego i kursu doradcy naprotechnologii w Irlandii – Annę Dziuba-Marzec. Poradnia taka znajduje się również w Wieluniu (ul. Sybiraków 13) oraz przy archikatedrze Świętej Rodziny w Częstochowie. Spotkania prowadzi Ewa Słuszniak, tel. 600-046-684, ewa.sluszniak@onet.pl.

Od kilku lat w duszpasterstwie rodzin pracuje ks. Wojciech Gaura, który opiekuje się wspólnotą związków niesakramentalnych.

Przy duszpasterstwie rodzin (ul. św. Barbary 41) działa także Specjalistyczna Poradnia Rodzinna prowadzona przez Stowarzyszenie Psychologów i Pedagogów „Macierz”, które służy rodzinom poradami z zakresu prawa, psychologii, pedagogiki, pomocy duchowej (kapłan), prowadzi również warsztaty dla rodziców.

Twórcą poradnictwa rodzinnego archidiecezji częstochowskiej była pani Janina Orzech i ks. dr Jan Wilk. Jako wykładowcy przybywały do Częstochowy takie autorytety, jak prof. Włodzimierz Fijałkowski czy Teresa Kramarek – twórca polskiej metody NPR.