Mimo dżdżystej pogody członkowie Klubu Inteligencji Katolickiej, wspomagani liczebnie klubem „Karpaty”, w godzinach rannych 25 maja wyjechali na autokarową pielgrzymkę szlakiem cystersów w Wielkopolsce. Nawiedzono kościoły pocysterskie w trzech miejscach - w Tarnowie Pałuckim, Łeknie i Wągrowcu. Prowadzeniem i prezentacją zabytkowych miejsc zajęła się Ewa Gąsiorowska z KIK. Powiedziała, że zakon cystersów na ziemiach polskich pojawił się w XII i XIII wieku. Ich zawołaniem były słowa: „Ora et labora”. Fundatorami opactw byli możni, duchowieństwo i książęta. Gospodarka cystersów opierała się przede wszystkim na rolnictwie, hodowli i rybołówstwie, mieli też rozwinięte przetwórstwo zbożowe. Za ich przyczyną następował intensywny rozwój okolicznej gospodarki i rzemiosła. Od XV wieku prawo patronatu nad tymi kościołami sprawowali cystersi łekneńsko-wągrowieccy.
Reklama
Pierwszym miejscem, które zobaczyliśmy, był malutki, drewniany kościół pw. św. Mikołaja we wsi Tarnowo Pałuckie, położonej ok. 8 km od Wągrowca. Pochodzi on z XIII wieku i pierwsza wzmianka o nim znajduje się w bulli papieża Honoriusza III. Kościół ten uznawany jest za najstarszy drewniany kościół w Polsce. Ze względu na chronologię oraz walory historyczne i artystyczne został w 1933 r. wpisany do rejestru zabytków i stanowi perłę architektury drewnianej w Polsce. Na przepiękne wyposażenie wnętrza składają się późnorenesansowy ołtarz główny i dwa boczne św. Małgorzaty i św. Mikołaja. Na szczególne wyróżnienie zasługuje polichromia renesansowa, która pokrywa niemal całą powierzchnię ścian i stropu. Powstała ona prawdopodobnie w latach 30. XVII wieku.
Pomóż w rozwoju naszego portalu
Następnie przejechaliśmy do kościoła w Łeknie. Klasztor był ufundowany w 1153 r. i według najnowszych badań był najstarszym opactwem lokowanym na ziemiach polskich. Od 1205 r. cystersi łekneńscy otrzymali w klasztorach prawo kultu św. Urszuli. Świętą tę czczono także w Wągrowcu, ale i w wielu innych kościołach. W historii swojego istnienia, szczególnie w XVII i XVIII wieku, opactwa były narażone na wojenne najazdy (Szwedzi i Moskale), pożary oraz kasatę. Dużą stratą był pożar klasztoru wągrowieckiego (jednego z najstarszych opactw cysterskich w Polsce), który 1945 r. uległ podpaleniu przez uciekających Niemców. Odbudowa miała miejsce w latach 1946-68. W wągrowieckim przyklasztornym kościele pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny oraz pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła nie zachowały się najstarsze freski romańskie i gotyckie. Ołtarz główny zrekonstruowano w 1960 r. Wyposażenie kościoła dopełniają stalle wykonane w 1713 r., a przywiezione z katedry gnieźnieńskiej w 1970 r. Późnogotycka rzeźba Madonny z Dzieciątkiem jest jedynym elementem pierwotnego wyposażenia kościoła.
Deszcz, który towarzyszył nam podczas całej pielgrzymki, nie popsuł pogodnego nastroju i radości ze zwiedzania tych przepięknych i historycznych miejsc.