Borownica

Borownica to mała wieś w gminie Bircza, w powiecie przemyskim. Tu 12 września 1939 r. rozegrała się jedna z bitew kampanii wrześniowej. Do tej właśnie miejscowości dotarł 17. Pułk Piechoty Ziemi Rzeszowskiej pod dowództwem ppłk. dypl. Beniamina Kotarby, który zajął wieś, wypierając z niej niemieckich żołnierzy 2. Dywizji Górskiej. Niemcy jednak po otrzymaniu posiłków otoczyli grupę ppłk. Kotarby. Próby wydostania się z okrążenia niemieckiego nie powiodły się. Widząc trudną sytuację oddziałów polskich, dowódca podjął decyzję o rozformowaniu oddziału, licząc, że pod osłoną nocy uda się wyjść z okrążenia i dotrzeć dalej. Niestety przewaga wroga była znaczna, poszczególne oddziały ponosiły straty w ludziach. Pod przysiółkiem Czarny Potok poległ ppłk Kotarba, co pozwoliło Niemcom pokonać żołnierzy polskich. Ludzie z oddziału dowodzonego przez ppłk. Kotarbę zginęli, bądź też dostali się do niewoli. Ppłk. Beniamina Kotarbę pośmiertnie awansował do stopnia pułkownika marszałek Rydz-Śmigły.
W 70. rocznicę tych wydarzeń, przy obelisku, który je upamiętnia, odbyły się uroczystości, na które przybyły liczne delegacje szkół i różnych instytucji. Przybyła też delegacja z rodzinnej wsi płk. Kotarby, Świątnik Górnych, z przedstawicielem gminy, Witoldem Słomką. Nie brakło też członków bliższej i dalszej rodziny Pułkownika.
Na miejscu ostatniej bitwy wartę honorową zaciągnęli przedstawiciele 1. Batalionu Zmotoryzowanego Ziemi Rzeszowskiej, stacjonującego w Garnizonie Międzyrzec, wchodzącego w skład 17. Wielkopolskiej Brygady Zmechanizowanej, Harcerze z 69. DH, reprezentującej na uroczystościach Komendę Hufca Ziemi Przemyskiej ZHP im. Orląt Przemyskich.
Przy Obelisku przedstawione zostały wydarzenia z 12 września1939. Następnie delegacje złożyły kwiaty i zapaliły znicze. Dalsze uroczystości odbyły się pod pomnikiem zamordowanych 21 kwietnia 1945 r. mieszkańców wsi Borownica. Tu wręczone zostały odznaczenia państwowe i resortowe oraz nagrody dla uczniów szkół z Gminy Bircza, za udział w konkursie poświęconym Borownicy. Konkurs zorganizował Gminny Ośrodek Kultury w Birczy. Wartę honorową zaciągnęli, oprócz żołnierzy z Garnizonu Wielkopolskiego, m.in. harcerze ze szkoły w Birczy. Tu również zapalono znicze i złożono wiązanki kwiatów.
W miejscowym kościele odprawiona została Msza św. w intencji poległych żołnierzy i pomordowanych w czasie II wojny światowej mieszkańców wsi. Następnie wszyscy udali się na miejscowy cmentarz, gdzie znajduje się grób płk. Kotarby. Tu wartę honorową zaciągnęła młodzież z organizacji „Strzelec”. Odczytany został apel poległych, oddano salwę honorową oraz złożono kwiaty i zapalono znicze.
Po uroczystościach wszyscy chętni spotkali się na pikniku, gdzie przy grochówce mogli porozmawiać z uczestnikami walk w tych rejonach.