Naukowe wspomnienie w roku jubileuszowym

Dr Zbigniew Stanuch

Pierwsze tego typu spotkanie naukowców zajmujących się tą tematyką miało miejsce w wigilię odprawienia przez ks. Floriana Berlika TChr pierwszej po wojnie Mszy św. w Szczecinie. Wówczas konferencja uświetniła 70. rocznicę tamtego wydarzenia, które miało miejsce 6 maja 1945 r. Ponad rok temu dyskutowano o trudnym okresie lat 1945-56. Omawiano powstanie struktur kościelnych na Ziemiach Zachodnich po 1945 r. i rozmaite trudności w pracy duszpasterskiej, z którymi borykali się duchowni i wierni świeccy, szczególnie w czasach stalinowskich. Owocem tamtego dyskursu będzie pierwszy tom studiów nad Kościołem na Pomorzu Zachodnim, który ukaże się do końca bieżącego roku. W tym roku powodów dla kontynuowania tematu dziejów Kościoła na tzw. Ziemiach Odzyskanych było kilka. Przede wszystkim rocznicowe. W skali ogólnokrajowej jest to 1050. rocznica Chrztu Polski, 50. rocznica obchodów Millennium, 60. rocznica Jasnogórskich Ślubów Narodu oraz 60. rocznica zwolnienia z internowania prymasa Polski kard. Stefana Wyszyńskiego. W te wydarzenia ogólnopolskie wpisują się wspomnienia o charakterze regionalnym. Uroczystości milenijne w Gorzowie Wlkp., ówczesnym centrum życia religijnego na Pomorzu i ziemi lubuskiej, miały miejsce 6 listopada 1966 r. Natomiast uroczyste „Te Deum” w kościele św. Jana Ewangelisty w Szczecinie odśpiewano 5 listopada. Organizatorom konferencji przyświecały również cele naukowe. Chodziło przede wszystkim o to, aby podsumować dotychczasowy stan badań i poruszyć tematy dotychczas mniej znane. Dolną datę konferencji wyznaczają zmiany polityczne, do jakich doszło w 1956 r. W ich wyniku I sekretarzem KC PZPR został Władysław Gomułka, a w relacjach państwo-Kościół nastał dwuletni okres normalizacji. Końcową datę wyznacza podział dużej administracji apostolskiej w Gorzowie Wlkp. na trzy mniejsze diecezje: gorzowską, szczecińsko-kamieńską i koszalińsko-kołobrzeską, który w 1972 r. został dokonany bullą „Episcoporum Poloniae coetus”.