Włodzimierz Rędzioch: - Kto wystąpił z inicjatywą wykonania nowej mapy Watykanu?
Ks. prał. Cesare Pasini: - Promotorem inicjatywy był kard. Raffaele Farina, ówczesny prefekt Apostolskiej Biblioteki Watykańskiej (obecnie jest on Bibliotekarzem i Archiwistą Świętego Kościoła Rzymskiego). Na Wielki Jubileusz Roku 2000 Biblioteka wykonała olbrzymią mapę Rzymu (oczywiście, był na niej również Watykan), a niejako w ślad za tym przedsięwzięciem postanowiono przygotować mapę samego Watykanu - okazją ku temu stały się obchody 80. rocznicy powstania Państwa Watykańskiego. Ja podjąłem pracę w Bibliotece Apostolskiej nieco później, gdy prace nad projektem były już w toku, ale całkowicie popierałem to ważne przedsięwzięcie. Uważam, że nasza Biblioteka nie może być jedynie miejscem, gdzie przechowywane są stare sztychy, lecz powinna kontynuować tradycje sztuki drukarskiej również dzisiaj. Kultywując starą tradycję, wykonaliśmy wspomnianą wcześniej jubileuszową mapę Rzymu, a teraz mapę „Civitas Vaticana” na 80. rocznię powstania Państwa Watykańskiego.
Prace nad przygotowaniem projektu mapy i jej drukiem śledziła z ramienia Biblioteki Barbara Jatta, odpowiedzialna za nasz gabinet sztychów, dlatego jest ona osobą najbardziej kompetentną, by opowiedzieć Panu historię „Civitas Vaticana”.
- Kto przygotował projekt mapy „Civitas Vaticana”?
Pomóż w rozwoju naszego portalu
Barbara Jatta: - Projekt mapy przygotował Pierluigi Isola, ceniony włoski pejzażysta. Architekt Roberto Pulitani był naszym doradcą naukowym, szczególnie w sprawach topograficznych. Rysunek został „przeniesiony” na miedzianą płytę techniką akwaforty przez rytowników Patrizio Di Sciullo i Giuseppe Greco, natomiast odbitki wykonał drukarz Antonio Sannino.
- Patrząc na mapę, odnosi się wrażenie, że szanuje ona tradycyjne kanony dawnych rycin Rzymu…
- To prawda. Chcieliśmy, aby dzieło to było tradycyjne i klasyczne, a jednocześnie uwzględniało współczesne gusty.
Reklama
- Mapę Watykanu, która zajmuje środek sztychu, otacza bogata „rama”. Czy mogłaby Pani wyjaśnić symbolikę tej dekoracji?
- Mapa ma formę rozwiniętego pergaminu trzymanego przez aniołka i przyciśniętego kamieniem, na którym widnieje herb Benedykta XVI. Sztych zamyka od góry panorama Ogrodów Watykańskich z kopułą Bazyliki św. Piotra oraz słynnymi sosnami śródziemnomorskimi. W tej scenerii artysta umieścił kamień nagrobny z herbem Piusa XI, za którego pontyfikatu powstało Państwo Watykańskie. Dolna dekoracja jest bardziej złożona. Za jej tło służy majolikowa posadzka, jak ta, którą Antonello da Messina namalował na obrazie „Św. Hieronim w pracowni” (dziś obraz ten wystawiony jest w londyńskiej National Gallery). Na podłodze znajdują się różnorodne elementy dekoracyjne o dużym znaczeniu symbolicznym: księgi, kamień filozoficzny, paw, muszla, szyszka, dwa owoce granatu oraz dwa aniołki.
- Artysta umieścił na rycinie wiele herbów. Czyje to herby i dlaczego znalazły się na mapie Watykanu?
- Mapa jest dedykowana obecnemu Ojcu Świętemu, dlatego w centrum sztychu znajduje się herb Benedykta XVI, o którym wspomniałam wcześniej; wykuty jest on w skale, co ma przypominać rolę papieża („Ty jesteś Piotr, czyli skała...”). Opócz herbu papieskiego na mapie umieszczono herby kard. Jeana-Louisa Taurana - dawnego kardynała Bibliotekarza, kard. Tarcisio Bertone - watykańskiego Sekretarza Stanu, kard. Raffaele Fariny - obecnego Bibliotekarza, przewodniczącego Papieskiej Komisji ds. Państwa Watykańskiego, kard. Giovanniego Lajolo oraz Piusa XI.
- Mapa wydrukowana na 80-lecie Państwa Watykańskiego na pewno nie jest pierwszą mapą państwa papieskiego…
- Pierwsza mapa Państwa Watykańskiego pochodzi z 1929 r. i jest zwykłym załącznikiem do Traktatu Laterańskiego. W poprzednich wiekach Watykan przedstawiany był z reguły na mapach Rzymu. Przykładem może być słynna mapa, którą w 1668 r. wykonał Giovanni Battista Falda. Natomiast pierwszą mapę nowego państwa wykonał Lorenzo Tealdy w 1931 r., następną wydrukowano kilka lat później - w 1934 r. - z okazji 5. rocznicy powstania państwa papieskiego.
- Jakie są różnice między nową mapą a mapą, którą wykonał Tealdy?
- Na terenie Watykanu dokonano wielu zmian, które zostały ukazane na nowej mapie. Wystarczy wspomnieć nowe drogi, Aulę Pawła VI, budynki dyrekcji technicznej Radia Watykańskiego i centrum transmisyjne z antenami, nowy budynek Domus Sanctae Marthae (dawne hospicjum św. Marty zamienione na hotel dla księży - przyp. W. R.).
- Ile jest egzemplarzy „Civitas Vaticana”?
- Wydrukowaliśmy jedynie 330 egzemplarzy „Civitas Vaticana”, a do każdej mapy dołączyliśmy broszurę informacyjną.
- Wiadomo, że Benedykt XVI podarował pierwszy egzemplarz nowej mapy Państwa Watykańskiego sekretarzowi ONZ w czasie swej wizyty w siedzibie Narodów Zjednoczonych w kwietniu 2008 r. Ciekaw jestem, dla kogo przeznaczona jest nowa mapa…
- Przede wszystkim podarowaliśmy mapy Ojcu Świętemu na prezenty. Ostatnio Benedykt XVI ofiarował mapę prezydentowi Włoch; był to szczególny egzamplarz, gdyż mistrz Isola, twórca mapy, naniósł na nią kolory. Kilka map przekazaliśmy niektórym kardynałom, inne będą w sprzedaży. Nasze mapy z reguły kupują biblioteki, uniwersytety, instytucje kulturalne, a czasami także osoby prywatne.
