„Czego się nie zna, tego się nie kocha” - napisał we wstępie do książki Matka Boża Jasnogórska. Co wiemy o Cudownym Obrazie przeor Jasnej Góry - o. Marian Lubelski. Mogłoby się wydawać, że jest już wystarczająco dużo książek o Jasnogórskiej Bogarodzicy, po co więc jeszcze jedna? Ale, jak piszą jej autorzy: o. Jan Golonka i Jerzy Żmudziński, istnieje dzisiaj potrzeba, aby przybliżyć w możliwie przystępnej, popularnej formie to, co zawarte jest w publikacjach naukowych na temat Cudownego Obrazu Pani Jasnogórskiej. Dla specjalistów teksty te są dostępne i jasne, ale dla wiernych i pielgrzymów mogą wydawać się niezrozumiałe czy to z powodu bogatej literatury na ten temat, czy sprzecznych nieraz opinii, jakie różni naukowcy głoszą. Autorzy książki co prawda nie polemizują z nimi, ale starają się dokładnie opisać to wszystko, co dotyczy powstania i pochodzenia Obrazu, przywołując najbardziej aktualną, logiczną i najprostszą ich interpretację.
Piszą więc, co wiemy o Jasnogórskim Obrazie, tlumacząc np. dzieje powstania legendy o namalowaniu go przez św. Łukasza na deskach stołu, przy którym zasiadała Święta Rodzina, modliła się i spożywała posiłki.
W jaki sposób Obraz trafił na Jasną Górę? W tym miejscu faktycznie rozpoczyna się dopiero jego prawdziwa historia. Wiadomo, że Jasna Góra nie została ufundowana dla Cudownego Obrazu Matki Bożej, ponieważ klasztor już istniał, kiedy Obraz się pojawił. Skoro jednak od pierwszych chwil obecności Obrazu na Jasnej Górze otoczyła go aura cudowności, nic dziwnego, że pojawiły się przekazy, starające się opisać jego nadprzyrodzone pochodzenie.
Autorzy na podstawie dostępnych źródeł piszą o fundatorze Obrazu - księciu Władysławie Opolczyku, który w 1382 r. ufundował klasztor, a dopiero później, po kilku latach, ofiarował Paulinom Obraz cieszący się już wówczas sławą cudowności. Skąd go miał? Jak dotąd nikt z uczonych nie znalazł na to pełnej odpowiedzi. Sprawa nie jest jednak zamknięta, może jeszcze pojawią się jakieś dokumenty czy nowe hipotezy, oprócz tej, że Obraz został przez Opolczyka przywieziony z Rusi.
W omawianej książce mamy za to wyczerpująco przedstawione dalsze dzieje Obrazu, zwłaszcza jego uszkodzenie podczas napadu rabunkowego na Jasną Górę w 1430 r. i w następstwie tego - przemalowanie Obrazu w Krakowie. Ponadto autorzy w interesujący sposób przedstawiają zawartość materialną substancji Obrazu, jego formę artystyczną, technikę namalowania, przeprowadzone konserwacje...
Jest to pasjonująca lektura o „skarbie nad skarby”, jaki znajduje się na Jasnej Górze pod opieką Zakonu Paulinów.

Promocja książki odbyła się 31 maja br. na Jasnej Górze, z udziałem prof. Zofii Rozanow, historyka sztuki IS PAN, oraz autorów i wydawców książki.
C. R.

Jan Golonka OSPPE, Jerzy Żmudziński, Matka Boża Jasnogórska. Co wiemy o Cudownym Obrazie, Jasna Góra - Częstochowa 2004.