Reklama

Sesja na Jasnej Górze

Na 400-lecie urodzin przeora Kordeckiego

13 grudnia 2003 r. na Jasnej Górze odbyła się, zorganizowana przez Ojców Paulinów, sesja naukowa na temat „Przemiany religijno-społeczne w dobie kontrreformacji do połowy XVII wieku”. W ten sposób uczczono 400-lecie urodzin o. Augustyna Kordeckiego (1603-73). Znaczna część sesji poświęcona była kultowi maryjnemu w okresie kontrreformacji.

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Sesja zainaugurowana została Mszą św. w Kaplicy Cudownego Obrazu Matki Bożej, którą odprawił o. Tomasz Ciołek - wikariusz generalny Zakonu Paulinów. W programie sesji były wykłady, dyskusje oraz promocja książki Czesława Ryszki Przeor Kordecki. Zaprezentowano następujące wykłady: s. prof. dr hab. Aleksandra Witkowska (KUL, Lublin) - Przeobrażenia w kulcie maryjnym po Soborze Trydenckim; prof. dr hab. Antoni Jackowski (UJ, Kraków) - Życie religijne społeczeństwa polskiego w Małopolsce na przełomie XVI i XVII wieku - temat opracowany wraz z dr Izabelą Sołjan (UJ, Kraków); prof. dr hab. Marceli Kosman (UAM, Poznań) - Kult maryjny na Litwie i jego implikacje w Koronie; prof. dr hab. Jan Dzięgielewski (UW, Warszawa) - O ustrojowo politycznych aspektach orderu Niepokalanego Poczęcia i uznaniu Najświętszej Maryi Panny Królową Korony Polskiej; ks. prof. dr hab. Ryszard Knapiński (KUL, Lublin) - Ikonografia maryjna w okresie kontrreformacji; dr Zofia Rozanow i dr Ewa Smulikowska (IS PAN, Warszawa) - Korony Obrazu Matki Bożej Częstochowskiej jako plastyczny przekaz historii kultu Królowej Korony Polskiej; o. Janusz Zbudniewek (UKSW, Warszawa) - Paulini przełomu XVI i XVII wieku i ich rola w propagowaniu kultu maryjnego; mgr Grzegorz Prus - Piśmiennictwo o. Andrzeja Gołdonowskiego w dziedzinie propagowania kultu maryjnego; o. prof. dr hab. Zachariasz Jabłoński (UKSW, Radom) - O. Augustyn Kordecki - przeor Jasnej Góry, obrońca praw człowieka i narodu; dr Barbara Skowron - O. Kordecki w sztukach plastycznych; prof. dr płk Ryszard Bochenek (Warszawa) - Rola twierdzy jasnogórskiej u jej genezy i w rzeczywistości połowy XVII wieku.
Żywiołowy rozwój mariologii i bogactwo form czci Bogarodzicy zahamowała myśl reformacji. Marcin Luter zatrzymał tytuł „Bogarodzica” i wychwalał Ją jako „Niewiastę ponad wszystkie niewiasty”, ale odrzucił pozabiblijne źródła mariologii i same formy tego kultu. Reformacja we wszystkich swoich nurtach i odmianach była wyrazem kryzysu Kościoła jako instytucji. Przyczyniła się do rozbicia jedności uniwersalnej kultury średniowiecznego chrześcijaństwa, a tym samym do uformowania się w Europie kultur narodowych. Badania nad elitarnymi i ludowymi treściami oraz formami czci Bogarodzicy w katolickiej społeczności polskiej XVI i XVII wieku, o których mówili prelegenci, ukazują problem obrony czci Najświętszej Maryi Panny przed zarzutami polemistów reformacyjnych oraz Jej miejsce w ówczesnej religijności polskiej.
W obrazie religijności polskiej kontrreformacji pobożność maryjna zajmowała wyjątkowo ważne miejsce. Jak podkreślono w wykładach, przeobrażenia, jakie dokonały się w kulcie Bogarodzicy po Soborze Trydenckim (1545-64), pozostawały w ścisłym związku z całokształtem ogólnych zmian zachodzących wówczas w polskiej kulturze religijnej. W naszym rodzimym katolicyzmie dominował nurt narodowy. Rozumiano potrzebę przystosowania pojęć i symboli religijnych do mentalności polskiej - nie tylko szlacheckiej, ale i plebejskiej. Obserwujemy dwa sprzężone ze sobą zjawiska: złotemu wiekowi kultury polskiej Kościół odpowiedział sarmatyzacją kultury religijnej. Broniono wówczas czci Maryi, należnej z tytułu Bożego Macierzyństwa, oraz współudziału w zbawczym dziele Chrystusa. Twórczość takich teologów, jak: Jan z Szamotuł, Stanisław Hozjusz, Stanisław z Łowicza, Piotr Skarga, Hieronim Powodowski, Szymon Starowolski, poświęcona głównie zagadnieniom Niepokalanego Poczęcia i Wniebowzięcia Maryi, nie pomijała problematyki Jej pośrednictwa i współodkupicielstwa, królewskości i duchowego macierzyństwa.
Zasadnicze znaczenie w kształtowaniu się nowych treści kultu maryjnego miała ogólna atmosfera napięć społecznych i religijnych. Rozszerzył się zakres orędownictwa Maryi. Prosi się Ją o pomoc nie tylko w potrzebach indywidualnych, lecz i społecznych, prosi się Ją o zwycięstwo w walkach z niewiernymi, o ratunek w niebezpieczeństwach klęsk żywiołowych, zwłaszcza często nawiedzających kraj epidemii. Jako Różańcowa i Szkaplerzna (oba święta powstały w drugiej połowie XVI wieku) - jest Pośredniczką, Wspomożeniem Wiernych, Zwycięską Matką Pocieszenia i Miłosierdzia. Następuje „rozbicie” jednego teologicznego i dogmatycznego obrazu Maryi; czci się Tę z Jasnej Góry, Gidel, Kalwarii, Sokala, a każdej przypisuje się specjalne misje i obdarowywanie specjalnymi łaskami.
Od połowy XVI wieku rozwija się powszechnie kult cudownych obrazów, współtworzących ok. 250 miejsc pątniczych na ziemiach Polski. I tak na przykład na mapie pielgrzymkowej zachodniej Małopolski wyróżniał się zwłaszcza Kraków, który posiadał wówczas zaszczytne miano „drugiego Rzymu” czy „Miasta świętego”. Przewodnik z 1603 r. opisuje 45 kościołów i kaplic na terenie ówczesnego Krakowa posiadających czczone święte wizerunki (jak się przypuszcza, 11 z nich w świadomości wiernych uchodziło za łaskami słynące). Do innych ośrodków zaliczyć można np.: Tuchów, Myślenice, Bochnię, Jasło, Gaj oraz Stary Sącz. Te ostatnie informacje podał prof. Jackowski, który znacznie rozszerzył wstępnie zapowiedziany temat wykładu.
Po zaprezentowaniu referatów charakteryzujących życie religijne społeczeństwa polskiego (a szczególnie maryjnego kultu) w okresie kontrreformacji, dokładniej ukazano rolę Obrazu Matki Bożej Częstochowskiej, paulinów oraz Jasnej Góry. Osobę o. Augustyna Kordeckiego - przeora tego sanktuarium (wybieranego na ten urząd 6-krotnie), którego 400-lecie urodzin uczczono tą naukową sesją - przedstawiono jako obrońcę praw człowieka i narodu. Ukazano go jako tego, który podjął się obrony Jasnej Góry przed zalewem wojsk nie tylko szwedzkich, ale również protestanckich, wyraził sprzeciw wobec szargania świętością.
Na przykładach omówionych dzieł malarskich i rzeźbiarskich przedstawiających osobę o. Augustyna uczestnicy sesji zrozumieli, że wszystkie one służyły podkreśleniu roli Jasnej Góry i jej przeora w trudnych dziejowych wydarzeniach „potopu” szwedzkiego. Dzieła te powstawały najczęściej w związku z rocznicami urodzin lub śmierci autora Nowej Gigantomachii, by zawsze w czasach niewoli narodowej budziły wśród Polaków ducha patriotyzmu. Od o. Kordeckiego każdy może i powinien uczyć się męstwa, które zadecydowało o podjęciu obrony Jasnej Góry. Uczyć się wiary i nadziei, które piszą dzieje Kościoła i Polski. Zasługa o. Augustyna polegała na tym, że bezgranicznie zawierzył mocy Najświętszej Maryi Panny. Prawdę tę głosi napis umieszczony na pomniku wielkiego Przeora Na Skałce w Krakowie: „Gdy większość narodu zwątpiła i omdlała, On wierzył, kochał, walczył i zwyciężył”.
Podobną myśl zawarła w swoim wystąpieniu jedna z prelegentek. Przytoczyła cytat z tekstu, jaki powstał przed 100 laty, a więc w 300. rocznicę urodzin wielkiego Przeora. Wiersz Kordecki Jana Kasprowicza to rozważania nad urną z prochami bohatera:

Prochem - li jesteś, prochem, więcej niczem,
Kamienna urno! A jednak przed twojem,
Żałobą wieków okrytem obliczem
Staje ma dusza z dziwnym niepokojem,
Albowiem czuje, że w twem tajemniczem
Wnętrzu odnajdzie coś, co nie jest rojem
Zmarłych - li wspomnień, ale życia treścią,
Uwitą z wielkich tęsknic, karmionych boleścią...

Na zakończenie sesji zarówno organizatorzy, prelegenci, jak i słuchający wyrazili radość, że to naukowe spotkanie doszło do skutku. Pokazało, że także dzisiaj mają miejsce ataki na pobożność maryjną, która wywiera wpływ na współczesny Kościół, sprawy narodowe i kształtowanie patriotyzmu oraz wyróżnia naród polski od innych narodów. Obecni wyrazili nadzieję, że wymiana doświadczeń na polu historycznych badań nad kultem maryjnym oraz przywołanie bohatera naszych dziejów w osobie o. Kordeckiego pozwoli także dzisiaj zapewnić zwycięstwo duchowi wolności - wolności sumienia i wyznawania wiary. Pozwoli również skupić większą uwagę na autentyczności i prawdziwości współczesnego przekazu ikonograficznego.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2004-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Przerażające dane: 1937 osób między 15. a 17. rokiem życia skorzystało w ub.r. z tabletki "dzień po"

2024-03-27 09:25

[ TEMATY ]

Pigułka „dzień po”

Adobe Stock

Minister zdrowia Izabela Leszczyna poinformowała, że w ubiegłym roku 15-latki stanowiły 2 proc. osób korzystających z tabletki "dzień po". Dodała, że w tym czasie 1937 osób między 15. a 17. rokiem życia skorzystało z tabletki "dzień po".

W połowie marca Andrzej Duda zapowiedział, że nie podpisze ustawy, "która wprowadza niezdrowe, chore i niebezpieczne dla dzieci zasady". Jego zdaniem tabletka "dzień po" dostępna bez recepty dla osób niepełnoletnich jest "daleko idącą przesadą". Według prezydenta tabletka nadal powinna być wydawana na receptę, a w przypadku dziewczynek jej zażycie powinno być "decyzją rodzica".

CZYTAJ DALEJ

Abp Galbas w Sosnowcu przeprosił wiernych za każde zgorszenie, które kiedykolwiek spowodowali księża

2024-03-28 23:35

[ TEMATY ]

Abp Adrian Galbas

flickr.com/episkopatnews

Abp Adrian Galbas

Abp Adrian Galbas

- Kościelne postępowanie w bulwersującej sprawie sprzed miesięcy dobiega końca - powiedział abp Adrian Galbas SAC, administrator apostolski diecezji sosnowieckiej sede vacante. W czasie Mszy Wieczerzy Pańskiej, którą odprawił w sosnowieckiej bazylice katedralnej, przeprosił wiernych za każde zgorszenie, które kiedykolwiek spowodowali księża.

- Po podjęciu ostatecznych decyzji, zostanie o nich poinformowana opinia publiczna. Także w sprawie, która w ostatnich dniach spowodowała, że diecezja sosnowiecka znalazła się na czołówkach gazet, jestem zdeterminowany, by wszystko wyjaśnić i adekwatnie zareagować. Proszę przyjąć moje zapewnienie, że nic w tej, jak i w żadnej innej gorszącej sprawie, nie jest i nie będzie zbagatelizowane - powiedział.

CZYTAJ DALEJ

Zatęsknij za Eucharystią

2024-03-28 23:37

Marzena Cyfert

Mszy Wieczerzy Pańskiej przewodniczył bp Maciej Małyga

Mszy Wieczerzy Pańskiej przewodniczył bp Maciej Małyga

Tęsknimy za różnymi rzeczami (…) Czy kiedyś jednak tęskniłem za przyjęciem Komunii świętej? To jest chleb pielgrzymów przez świat do królestwa nie z tego świata – mówił bp Maciej Małyga w katedrze wrocławskiej.

Ksiądz biskup przewodniczył Mszy Wieczerzy Pańskiej. Eucharystię koncelebrowali abp Józef Kupny, bp Jacek Kiciński oraz kapłani z diecezji.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję