Ps 118 [117], 1-2. 19-20. 22. 24 - z Jutrzni na niedzielę II tygodnia

1. Gdy chrześcijanin, w zjednoczeniu z modlitwą Izraela, recytuje Psalm 118 [117], którego przed chwilą wysłuchaliśmy, doświadcza szczególnego wzruszenia. Znajduje on w tym hymnie dwa zdania o mocnym zabarwieniu liturgicznym, których echo słychać w Nowym Testamencie, choć w trochę zmienionym znaczeniu. Pierwsze zdanie to wiersz 22: "Kamień odrzucony przez budujących stał się kamieniem węgielnym". Zdanie to cytowane jest przez Jezusa, który dostosowuje je do swojej misji śmierci i chwały, po opowiedzeniu przypowieści o przewrotnych pracownikach winnicy (por. Mt 21, 42). Zdanie to przywołane jest również przez Piotra w Dziejach Apostolskich: "On [Jezus] jest kamieniem, odrzuconym przez was budujących, tym, który stał się głowicą węgła. I nie ma w żadnym innym zbawienia, gdyż nie dano ludziom pod niebem żadnego innego imienia, w którym moglibyśmy być zbawieni" (Dz 4, 11-12).
Św. Cyryl Jerozolimski komentuje: "Głosimy jedynego Pana, Jezusa Chrystusa, aby synostwo było jedyne; głosimy tylko jednego, abyś nie myślał, że istnieje jeszcze ktoś inny. (...) On bowiem jest skałą nie ożywioną ani nie wyciosaną ludzką ręką, kamieniem węgielnym, aby ten, kto w Niego wierzy, nie został zawiedziony" (Katechezy, Rzym, 1993, ss. 312-313).
Drugie zdanie, które Nowy Testament bierze z Psalmu 118 [ 117], wygłaszane jest przez tłum podczas uroczystego wjazdu mesjańskiego Chrystusa do Jerozolimy: "Błogosławiony, który przybywa w imię Pańskie!" ( Mt 21, 9; por. Ps 118 [117], 26). Wołaniu temu towarzyszy uroczyste " Hosanna", które odwołuje się do hebrajskiego hoshia´na, - zbaw nas!
2. Ten wspaniały hymn biblijny znajduje się w zbiorze Psalmów, od 111 [110] do 118 [117], nazwanym Hallelem paschalnym, które były psalmicznym uwielbieniem stosowanym w obrzędowości hebrajskiej w czasie Paschy oraz podczas głównych uroczystości roku liturgicznego. Za myśl przewodnią Psalmu 118 [117] może być uznany obrzęd procesji, w którym na przemian w przestrzeni świętego miasta i jego świątyni rozbrzmiewał głos solisty i chóru. Wspaniała antyfona otwiera i zamyka jego tekst: "Dziękujcie Panu, bo jest dobry, bo łaska Jego trwa na wieki" (Ps 118 [117], 1. 29).
Słowo "łaska" jest tłumaczeniem hebrajskiego słowa hesed, które oznacza wielkoduszną wierność Boga wobec swego ludu, sprzymierzonego i przyjacielskiego. W wyśpiewanie tej wierności zaangażowane są trzy kategorie osób: cały Izrael, "dom Aarona", to znaczy kapłani, oraz ten, "kto boi się Boga", co oznacza wiernych, a z kolei również prozelitów, którzy należeli do innych narodów i pragnęli przylgnąć do prawa Pańskiego ( por. Ps 118 [117], 2-4).
3. Procesja zdaje się wędrować ulicami Jeruzalem, gdyż mówi się o "namiotach ludzi sprawiedliwych" (por. Ps 118 [117], 15) . Wznosi się więc hymn dziękczynienia (por. Ps 118 [117], 5-18), którego przesłanie jest fundamentalne: nawet wtedy, gdy przeżywamy trwogę, należy nieść wysoko zapaloną żagiew nadziei, gdyż potężna ręka Pana prowadzi swego wiernego do zwycięstwa nad złem oraz do zbawienia. Święty poeta używa obrazów mocnych i żywych: okrutni przeciwnicy porównani są do roju pszczół oraz do ognia, który wszystko zamienia w popiół (por. Ps 118 [117], 12). Reakcja sprawiedliwego, wspieranego przez Pana, jest stanowcza; trzy razy powtarza: "Starłem je w imię Pańskie", zaś słowo hebrajskie mówi o niszczącej interwencji wobec zła (por. Ps 118 [117], 10. 11. 12). U podstaw znajduje się potężna prawica Boga, to znaczy Jego skuteczne działanie, nie zaś słaba i niepewna ręka człowieka. Dlatego też radość ze zwycięstwa nad złem staje się bardzo sugestywnym wyznaniem wiary: "Pan, moja moc i pieśń, stał się moim Zbawcą" (Ps 118 [117], 14).
4. Procesja zdaje się dochodzić do świątyni, do "bram sprawiedliwości", to znaczy do świętej bramy na Syjonie. Rozpoczyna się tutaj druga pieśń dziękczynna, która otwarta jest na dialog między zgromadzeniem a kapłanami, którzy posługują przy kulcie. "Otwórzcie mi bramy sprawiedliwości: chcę wejść i złożyć dzięki Panu" (Ps 118, [ 117], 19), mówi solista w imieniu zgromadzenia. "Oto jest brama Pana, przez nią wejdą sprawiedliwi" (Ps 118 [117], 20), odpowiadają inni, prawdopodobnie kapłani.
Po wejściu do świątyni można zaśpiewać hymn wdzięczności na cześć Pana, który w świątyni ofiaruje się jako stabilna i pewna " skała", na której można wznieść dom życia (por. Mt 7, 24-25). Błogosławieństwo kapłańskie zstępuje na wierzących, którzy weszli do świątyni, aby dać wyraz swojej wiary oraz wznosić modlitwy i sprawować obrzędy.
5. Ostatnia scena, która otwiera się przed naszymi oczami, to radosny święty taniec, któremu towarzyszy obrzęd wymachiwania gałęziami w rękach: "Ścieśnijcie szeregi, z gałęziami w rękach, aż do rogów ołtarza" (Ps 118 [117], 27). Liturgia jest radosna, jest świątecznym spotkaniem, wyrazem całej egzystencji człowieka, który wielbi Pana. Obrzęd wymachiwania gałęziami kieruje myśl na hebrajskie Święto Namiotów, które jest pamiątką wędrówki Izraela przez pustynię, świętem, podczas którego odbywała się procesja z gałęziami palm, mirtu i wierzby.
Ten sam rytm, przypomniany przez Psalm, na nowo pojawia się przed chrześcijaninem przy wjeździe Jezusa do Jerozolimy, który celebrujemy w liturgii Niedzieli Palmowej. Chrystus okrzyknięty jest " synem Dawida" (por. Mt 21, 9) przez tłum, który "przybył na święto, ( ...) wziął gałązki palmowe i wybiegł Mu naprzeciw. Wołali: ´Hosanna! Błogosławiony, który przychodzi w imię Pańskie!´, oraz: ´Król izraelski! ´" (J 12, 12-13). W tych świątecznych obrzędach, poprzedzających godzinę męki i śmierci Jezusa, urzeczywistnia się i staje się w pełni zrozumiały przytoczony na początku symbol kamienia węgielnego, nabierając wartości radosnej i paschalnej.
Psalm 118 [117] zachęca chrześcijan do uznania w wydarzeniu paschalnym Jezusa "dnia, który Pan uczynił", w którym "kamień odrzucony przez budujących stał się kamieniem węgielnym". Posługując się tym Psalmem, mogą oni śpiewać pełni wdzięczności: "Pan, moja moc i pieśń, stał się moim Zbawcą" oraz "Oto dzień, który Pan uczynił: radujmy się zeń i weselmy" (Ps 118 [117], 14. 24).

Z oryginału włoskiego tłumaczył o. Jan Pach - paulin