"historia jest mistrzynią życia" - zwłaszcza dla polityków; poucza, jak podobne przyczyny wywołują podobne skutki, mimo różnicy epok, mimo zmieniających się okoliczności i warunków.

Podczas niedawnej wizyty w Niemczech prezydent Rosji nawiązał w swym przemówieniu wprost otwartymi słowami do układu, zawartego w 1922 r. między Niemcami a Rosją w Rapallo. Układ w Rapallo oznaczał przełamanie powojennej wrogości między Niemcami a Rosją i nawiązanie na nowo bliskich, coraz bliższych stosunków. Niemcy przyznawały Rosji tzw. klauzulę najwyższego uprzywilejowania w handlu. Układ ten przełamywał międzynarodową izolację bolszewickiej Rosji, a Niemcy uznawały komunistyczne władze w Rosji i w stworzonych bolszewickim terrorem sowieckich republikach.

Od układu w Rapallo stosunki niemiecko-rosyjskie stawały się coraz lepsze, potwierdzały je kolejne układy w latach 1926, 1931 i 1934, aż wreszcie nastąpił słynny układ Ribbentrop-Mołotow z 1939 r., którego tajna klauzula przewidywała czwarty, rosyjsko-niemiecki rozbiór Polski, do którego doszło 17 września 1939 r.

Dlatego w polskiej historiografii układ w Rapallo ma sens złowieszczy: oznacza niepokojące zbliżenie niemiecko-rosyjskie kosztem istotnych interesów polskich.

W odpowiedzi na entuzjastyczną wypowiedź Putina o Rapallo kanclerz Schroeder zachował wprawdzie dyplomatyczne milczenie - ale po tej wizycie Niemcy umorzyły olbrzymi dług rosyjski, sięgający ponad 7 miliardów marek...

Tymczasem w łonie i na forum Unii Europejskiej Niemcy targują się o każdą markę, wpłacaną do wspólnego budżetu, naciskają też najmocniej spośród wszystkich członków UE, aby Polska - w przypadku akcesu do UE - już od początku płaciła składkę unijną w pełnej wysokości, czyli 2,5 miliarda dolarów rocznie.

Nietrudno więc zauważyć, że Niemcy - po zjednoczeniu - mają jakby dwie polityki: jedna na forum Unii Europejskiej, nieskłonna wydać pochopnie choćby feniga, druga - wobec Rosji, wyjątkowo szczodra, by nie powiedzieć: wręcz rozrzutna...

Przystąpienie Polski do Unii Europejskiej podda politykę polską silnym wpływom niemieckim, gdyż właśnie Niemcy są najsilniejszym politycznym i ekonomicznym filarem UE. Przyczyni się do tego także formalnoprawna rezygnacja Polski z części suwerenności, co jest warunkiem przystąpienia do UE. Z kolei postępujące zbliżenie niemiecko-rosyjskie ( i to aż tak serdeczne, że już dziś przypominające o Rapallo) rodzić musi pytanie, jak daleko zaprowadzić mogą te dwa wektory dwóch niemieckich polityk?

Polscy historycy są na ogół zgodni co do pewnej reguły, ciągle obowiązującej w polityce europejskiej: im bliższe są stosunki niemiecko-rosyjskie, tym mniejsza jest rola Polski.