"Wierzyli, że ich krew stanie się fundamentem niepodległej Polski. Za marzenia zapłacono im prześladowaniem i upokorzeniem".
5 kwietnia br. w Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej we
Włocławku miało miejsce otwarcie wystawy Biura Edukacji Publicznej
Instytutu Pamięci Narodowej, Oddział w Gdańsku, zatytułowanej: Za
Świętą Sprawę - żołnierze Łupaszki! Scenariusz wystawy przygotowali
Janusz Marszalec, Piotr Niwiński i Piotr Szubraczyk, a znalazły się
na niej fotografie i eksponaty pochodzące z różnych zbiorów, m.in.
ze zbioru Aresztu Śledczego w Gdańsku, Archiwum Akt Nowych w Warszawie,
Archiwum Państwowego w Gdańsku, Archiwum Sądu Okręgowego w Gdańsku
i Bydgoszczy, Centralnego Archiwum Wojskowego w Rembertowie, Muzeum
Okręgu Wileńskiego AK w Łodzi, Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie,
Ośrodka "Karta" i wielu osób prywatnych.
Wystawa przyciągnęła wielu gości. Zaszczycili ją biskup
włocławski Bronisław Dembowski i prezydent Włocławka Stanisław Wawrzonkoski.
Poproszony o zabranie głosu, Ksiądz Biskup wyraził radość z faktu
zorganizowania i udostępnienia wystawy, ukazującej prawdę historyczną.
W wystąpieniu nakreślił uwarunkowania polityczne, w jakich znaleźli
się w latach 40. ubiegłego wieku polscy patrioci, i zwrócił uwagę,
że spowodowały one wiele ludzkich dramatów, konfliktów postaw i sumień.
Z kolei prezydent Wawrzonkoski, zwracając się do zebranych, wśród
których była duża grupa młodzieży, powiedział, że dla ludzi młodych
prezentowane na wystawie eksponaty dotyczą spraw z dawnej historii.
Jednak nadal żyje wielu Polaków, którzy żywo mają w pamięci dramaty
tamtych lat i reprezentują różne postawy co do określonych wydarzeń
z przeszłości. Zdaniem Prezydenta, wystawa dobrze służy poznaniu
prawdy.
Mjr Zygmunt Szendzielarz, ps. "Łupaszka" (1910-51); oficer
4. Pułku Ułanów Zaniemeńskich. Dwukrotnie odznaczony orderem Virtuti
Militari. W latach 1943-44 dowódca 5. Brygady AK na Wileńszczyźnie.
W 1945 r. na Białostocczyźnie odtworzył 5., a rok później 6. Brygadę.
Działały one na Podlasiu i na Pomorzu jako część Okręgu Wileńskiego
AK. Mjr "Łupaszka" podjął zbrojną walkę z komunistycznymi siłami
bezpieczeństwa. Jednak w listopadzie 1946 r., po ustaleniu, że Zachód
nie będzie podejmował interwencji w sprawie suwerenności Polski,
aby nie narażać życia podległych mu żołnierzy, podjął decyzję o rozwiązaniu
szwadronów wchodzących w skład 5. Brygady.
Ukrywał się, jednak został aresztowany przez funkcjonariuszy
UB wczerwcu 1948 r. w Zakopanem. Przeżył brutalne śledztwo. 2 listopada
1950 r., wyrokiem Wojskowego Sądu Rejonowego w Warszawie został skazany
na karę śmierci. Wyrok wykonano 8 lutego 1951 r. w więzieniu przy
ul. Rakowieckiej w Warszawie.
10 grudnia 1993 r. Izba Wojskowa Sądu Najwyższego unieważniła
wyrok, uznając, iż działalność zbrojna mjr. "Łupaszki" służyła zachowaniu
niepodległego bytu Państwa Polskiego.
Pisał mjr "Łupaszka" w kwietniu 1946 r.: Nie jesteśmy
żadną bandą, jak nas nazywają zdrajcy i wyrodni synowie naszej Ojczyzny.
My jesteśmy z miast i wiosek polskich. Walczymy za Świętą Sprawę,
za wolną, niezależną, sprawiedliwą i prawdziwie demokratyczną Polskę!
Nie mamy ani prasy własnej, ani wolności słowa, ani wolności zebrań,
ani prawa wiązania się w stronnictwa polityczne - jesteśmy więc pozbawieni
wszystkich dobrodziejstw demokracji! (...) Mamyż poddać się gwałtowi
zadawanemu obcą, zbrodniczą ręką?! Mamyż pod groźbą obcych bagnetów
wyrzec się prawa stanowienia o sobie?! Mamyż wyrzec się ducha, serca
i zaprzeć się wiary?! Nigdy! Niech żyje wolna demokratyczna Polska!
Pomóż w rozwoju naszego portalu