W bożonarodzeniowym numerze "Niedzieli" ukazał się tekst poświęcony
różnym wizerunkom Dzieciątka Jezus. Wspomniano w nim m.in. o Praskim
Dzieciątku. Warto wrócić do tematu, bo mało kto wie, że kult Dzieciątka
znany był również w Krzeszowie, obecnie głównym sanktuarium maryjnym
diecezji legnickiej.
Jego niezwykle stara kopia, podarowana przez jednego
z biskupów praskich, znajduje się dotąd w Jaszkowej Dolnej w gminie
Kłodzko, a więc w województwie dolnośląskim. Figurka z kościoła w
Jaszkowej Dolnej określana jest mianem Małego Jezuska Praskiego,
zwanego z czeska Jezulatkiem. W okresie Adwentu ściąga się mu z głowy
koronę, rozbiera z pełnych przepychu królewskich szat i stawia na
stopniach, po których "schodzi" w dół do żłóbka. Gdy stanie na ostatnim
schodku, to znak, że nastało Boże Narodzenie. Na co dzień w Jaszkowej
Dolnej Jezulatko stoi w ozdobnej, przeszklonej szafce ołtarzowej
przy filarze obok ołtarza bocznego. Figurkę tę, powstałą najprawdopodobniej
na przełomie XIX i XX wieku, wzorowano na słynnej figurce praskiego
Dzieciątka Jezus, przywiezionej w XVII w. do Czech z Hiszpanii. Figurka
przechowywana w Pradze wykonana została z wosku na drewnianym rdzeniu,
pochodzi najprawdopodobniej z klasztoru znajdującego się pomiędzy
Cordobą a Sevillą. Wykonano ją na wzór czczonej tam drewnianej figurki.
To w tym klasztorze otrzymała ją Donna Izabela de Lara y Mendoza,
która podarowała figurkę swej córce jako prezent ślubny. Wyszła ona
za mąż za Czecha, Wratysława z Persztejna. Taką to drogą trafiło
Dzieciątko do Pragi, gdzie umieszczono je w kościele Karmelitów pw.
Najświętszej Maryi Panny Zwycięskiej na tzw. Małej Stranie (karmelici
otrzymali je w 1628 r. od Polyxyny von Lobkovic). W 1776 r. woskową
figurę, przedstawiającą czteroletniego Jezusa stojącego w koronie,
umieszczono w środkowej części kościoła na marmurowym ołtarzu. Jezus
w lewej rączce trzyma kulę ziemską, a prawą błogosławi światu. Niezwykle
piękną, w iście barokowym stylu oprawę ołtarza z figurami Matki Bożej
i św. Józefa wykonał Piotr Prachner. Figurka Milostne Jezulatko (
tak bowiem Praskie Dzieciątko nazywane jest przez Czechów) ubrana
jest zwykle w zabytkową brokatową sukienkę i bardzo ozdobny, królewski
płaszcz. Garderoba Dzieciątka jest jednak znacznie bogatsza. Siostry
Karmelitanki od Dzieciątka Jezus przebierają je ze specjalnym ceremoniałem
w różne szaty w zależności od okoliczności. Jedną z szat własnoręcznie
uszyła i wyhaftowała cesarzowa Maria Teresa. Podarowała ją Dzieciątku
w 1743 r. Kult Praskiego Dzieciątka przybrał szczególnie na sile
w okresie baroku i mimo różnych meandrów historii nigdy nie ustał.
Szaty, które otrzymuje w darze Dzieciątko z Pragi, napływają wciąż
z całego świata. Małego Jezusa czciły głównie kobiety oczekujące
dziecka. W Krzeszowie koło Kamiennej Góry w diecezji legnickiej,
gdzie rozwijał się głównie kult maryjny, nabożeństwa do Dzieciątka
Jezus przy jego XVIII-wiecznej figurce oraz przy figurze Matki Bożej
oczekującej Dzieciątka odprawiano już w XVIII w. Jak się bowiem okazuje,
Praga nie była jedynym miejscem, w którym rozwijał się kult Dzieciątka
Jezus. Wystarczy wymienić choćby bazylikę Santa Maria d´ Aracoeli
na sławnym Kapitolu w Rzymie, w której w jednej z bocznych kaplic
przechowywana jest XVI-wieczna figurka Bambino Gesu. Jest ona pochodzenia
hiszpańskiego, okrywa ją brokatowa, skrząca się wręcz od
licznych
wot, szata. Światowym centrum kultu Dzieciątka pozostaje jednak wciąż
Karmel francuski. Dzieciątko Jezus intronizowane jest w celi karmelitanki
w dniu jej obłóczyn. Dziecięctwo Jezusa jako wzór życia zakonnego
dawał św. Franciszek Salezy. Zalecał on rozważania o Dzieciątku jako
metodę rekolekcji. Dzieciątkiem zafascynowani byli także: św. Teresa
z Avila (zabierała jego figurkę nawet w podróże) oraz św. Franciszek
z Asyżu, który pragnął naśladować jego cnoty: prostotę, uniżenie
i ubóstwo. Św. Franciszek, kontemplując miłość do Małego Chrystusa,
ustawił w XIII w. szopkę w kościele. Jako pierwszy dał również początek
jasełkom - kolejnej formie propagowania kultu Dzieciątka, pozwalającej
poznać bliżej tajemnicę Wcielenia.
Kościołowi w Jaszkowej Dolnej figurkę Małego Dzieciątka
podarował jeden z biskupów praskich. Tereny te należały wówczas wprawdzie
do państwa niemieckiego, ale kanonicznie przynależały do biskupstwa
praskiego. W 1945 r. zaczął zarządzać nim arcybiskup wrocławski,
ale sprawę uregulowano definitywnie dopiero w 1972 r. Kościół w Jaszkowej
Dolnej konsekrował 7 października 1905 r. kard. Leon Skrbensky, arcybiskup
praski. Nowa świątynia powstała w iście ekspresowym tempie. Zbudowano
ją w latach 1902-05 - mówi ks. Karol Gardulski, proboszcz parafii
w Jaszkowej Dolnej. Obecny, neogotycki kościół jest bowiem drugim
z kolei, jaki służy mieszkańcom tej wsi. Z pierwszego - pw. Najświętszego
Sakramentu, stojącego na cmentarzu tuż obok obecnego kościoła, zachowało
się tylko prezbiterium. Resztę kościoła rozebrano po tym, jak ok.
1900 r. uderzył w niego piorun. Proboszcz i parafianie uznali wówczas,
że zbudują nowy kościół. Wybrali płaski teren pomiędzy cmentarzem
a plebanią. We wsi działały młyny, piekarnie, cegielnie, mieszkało
tutaj wielu bogatych gospodarzy, było więc za co budować.
W mur nowego, okazałego neogotyckiego kościoła wmurowano
ciekawe detale ceramiczne (przedstawiające Ewangelistów) i kamienną
renesansową płytę z pobliskiego, rozebranego częściowo kościoła (
pozostałe z niego prezbiterium służy obecnie jako kaplica cmentarna)
. Dbałość o szczegóły widoczna jest także wewnątrz kościoła parafialnego.
Tak bardzo starano się oddać w nim klimat świątyni gotyckiej, że
za chrzcielnicą wmurowano nawet sakramentarium wzorowane na gotyckim,
choć nie mogło już pełnić ono wtedy pierwotnej funkcji, gdyż Najświętszy
Sakrament przechowywano w tabernakulum w ołtarzu głównym. Po lewej
stronie chrzcielnicy postawiono neogotycki tryptyk, którego skrzydła
otwierane są podobnie jak te w słynnym ołtarzu Wita Stwosza w kościele
Mariackim w Krakowie. O ile obecny kościół parafialny warto obejrzeć
głównie wewnątrz, to w przypadku prezbiterium dawnego kościoła zachwyca
wiele elementów bryły zewnętrznej. Szczególnie ciekawy jest jego
barokowy portal z 1659 r. z kartuszem herbowym i datą. W mur dawnego
kościoła wbudowano pomnik mieszkańców Jaszkowej Dolnej, poległych
podczas I wojny światowej i kilka nagrobków - ciekawych przykładów
sztuki sepulkralnej. Na teren cmentarza prowadzi kamienny mur z bardzo
okazałym gotyckim budynkiem bramnym. Przed bramą stoi kamienna grupa
figuralna przedstawiająca ukrzyżowanie. Kapliczki i figury (m.in.
maryjna) stoją też w centrum wsi. W niektórych ścianach domów zachowały
się głębokie nisze, pełniące funkcje kapliczek.
Jaszkowa Dolna ma charakter wsi łańcuchowej, ciągnie
się ok. 4 km. Łączy się z zabudowaniami Jaszkowej Górnej. Leży na
wysokości 290-325 m n.p.m. Prowadzi tędy bardzo malownicza droga
z Kłodzka przez Jaszkową Górną, Przełęcz Droszkowską i Droszków w
kierunku Ołdrzychowic Kłodzkich.
Pomóż w rozwoju naszego portalu