Michał Anioł Palloni (1637-1719) - malarz pochodzenia włoskiego, wykształcony we Florencji i w Rzymie. W 1674 r. sprowadzony do Polski przez rodzinę Paców, od 1684 r. pracował dla J. D. Krasińskiego. Od 1688 r. był nadwornym malarzem króla Jana III Sobieskiego. Malował też dla Leszczyńskich w Rydzynie.
Zasłynął jako wybitny twórca barokowych polichromii, wzorował się na malarstwie P. da Cortona. Główne cechy jego fresków to dynamizm kompozycyjny, specyficzna gama kolorystyczna (jasny błękit z wiśniowym), ekspresyjna faktura i niezwykłe ujęcie światła z umiarkowanym iluzjonizmem.
Jego prace w Polsce to dekoracja kościoła kamedułów w Pożajściu, dekoracja pałacu Krasińskich w Warszawie, polichromia kościoła Świętych Piotra i Pawła w Wilnie, kaplica dla prymasa Michała Radziejowskiego w Łowiczu, polichromia zakrystii w kościele kamedułów na podwarszawskich Bielanach czy kościół reformatorów w Węgrowcu. Oprócz dużych fresków namalował kilka portretów i obrazów olejnych o tematyce pasyjnej.
Malarz Pallonii nie podpisywał swoich dzieł, dlatego jego prace można klasyfikować na podstawie analizy formalnej lub zachowanych notatek historycznych.
Obraz Chrystus w Cierniowej Koronie znajdujący się w Muzeum Archidiecezjalnym w Częstochowie jest niezwykłym odkryciem. Został rozpoznany w ubiegłym roku na podstawie opracowań o dorobku Palloniego w Polsce przez Magdalenę Górską w Instytucie Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk. Pochodzi ze zbiorów pierwszego biskupa częstochowskiego Teodora Kubiny (1925-1951). Niestety bp Kubina nie zapisał skąd pochodzi obraz, być może z ziemi wieluńskiej lub samego Wielunia. Obraz musiał być dość zniszczony, ponieważ poddano go konserwacji, o czym świadczą dokonane zmiany. Pierwotnie musiał być większych rozmiarów, na co wskazuje przycięcie taśm inskrypcyjnych i zmiana krosna, czyli ramy trzymającej płótno. Na odwrocie widoczne są plamy po zawilgoceniu płótna na skutek wilgoci w pomieszczeniu (kościele), w którym się znajdował.
Obraz przedstawia popiersie umierającego Chrystusa na ciemnogranatowym, wpadającym w czerń tle. Widać fragmenty belki krzyża i taśmy inskrypcyjne, część dolnej tablicy z napisem INRI u góry obrazu i taśmę biegnącą ukośnie, przykrywającą częściowo klatkę piersiową Chrystusa z napisem łacińskim Pater ignosce illis quia nesciunt quid faciunt - Ojcze, przebacz im, bo nie wiedzą, co czynią (Łk 23, 34).
Malowidło przypomina zachowane w Polsce pozostałe wizerunki Ukrzyżowanego Chrystusa. Podobnie malowana korona cierniowa, nasunięta na wąskie czoło, długie kasztanowe włosy i lekki zarost, okalający twarz Zbawiciela. Głęboki światłocień, szczególnie wokół oczu, upodabnia głowę do nagiej czaszki. Na naszym obrazie światło pada z górnego, lewego rogu kompozycji i wzmacnia siłę wyrazu. Wymowę męki Zbawiciela podkreślają przekrwione oczy, krwawe łzy, cienie czerwone u nasady nosa, strużki krwi wypływające spod cierniowej korony. Dramatyzm chwili umierania podkreślają też otwarte usta Chrystusa, ściągnięte bólem brwi i oczy wzniesione w górę. Typowy jest dla włoskiego artysty sposób malowania karnacji ciała. Ostro oddzielone partie światła i cienia oraz staranność w oddaniu krągłości muskularnych ramion prezentują podobnie obrazy na freskach fary w Węgrowie (mazowieckie) i kaplicy pomisjonarskiej w Łowiczu. Podobne cechy można odnaleźć na obrazach Chrystusa Umęczonego w kościele Najświętszej Maryi Panny w Toruniu i Piekoszowie.
Obraz częstochowski ma wymiary 60x50 cm, co znaczy, że namalowane na nim popiersie umęczonego Chrystusa na krzyżu ma naturalne wymiary. Umożliwia to oglądanie obrazu z bliska i ułatwia kontemplację tego dramatycznego, lecz mistrzowsko namalowanego Wizerunku Chrystusa. Zachęcamy do zobaczenia tego niezwykłego obrazu Michelangelo Palloniego w naszym Muzeum.
Muzeum Archidiecezji Częstochowskiej czynne jest od wtorku do soboty w godz. 9.00-13.00.
Pomóż w rozwoju naszego portalu