Reklama

Zarys historii parafii pw. św. Stanisława Biskupa i Męczennika w Niemirowie

Niedziela podlaska 31/2005

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Pierwotna nazwa wsi Niwice (Niwicze) pojawia się w dokumentach pisanych w 1496 r. Wówczas jej właścicielem został Jan (Iwaszko) Litawor Chreptowicz h. Odrowąż (zm. 1513), syn Bohdana, podskarbi dworny litewski (1482-1493), marszałek hospodarski (1492-1499; 1509-1513) i starosta (namiestnik) drohicki (1509-1513). Wcześniej Niwice były w posiadaniu niejakiego Nizskiego. Pierwotnie osada ta należała do parafii mielnickiej. W 1548 r. król Zygmunt II August (1548-1572) nadał wieś Stanisławowi Niemirze (Niemierze) h. Gozdawa (zm. ok. 1580), dziedzicowi Ostromęczyna i Kamionki (od 1539), stolnikowi podlaskiemu (1576), który rozpoczął intensywną kolonizację w swoich dobrach. Jego wnuk - Stanisław Niemira (zm. 1648), dziedzic Niwic (od 1609), chorąży mielnicki (1613-1617) i kasztelan podlaski (1617-1634), w 1616 r. uzyskał u króla Zygmunta III Wazy (1587-1632) przywilej lokacyjny oraz prawo miejskie, nazywając nowe miasto - Niemirów (Niemierów). On też 29 września 1620 r., razem z pierwszą żoną Ewą z Mogielnickich, ufundował i uposażył pierwszy, drewniany kościół pw. Narodzenia Najświetszej Maryi Panny i św. Stanisława Biskupa. Uposażenie kościoła składało się z 6 mórg pod zabudowania, 5 włók z lasem, polami i łąkami w uroczysku Mokry Las. Dokładna data erekcji parafii nie jest znana. W wykazie parafii dekanatu drohickiego diecezji łuckiej z 1630 r. widnieje już parafia Niemirów, ale dokument erekcyjny jest znany tylko z odpisu pochodzącego z 17 listopada 1677 r. W ponowionym akcie fundacyjnym z 1623 r. wspomniany Stanisław Niemira poszerzył nadania i pragnął założyć klasztor Karmelitów, ale fundacja nie doszła do skutku. Kolejne jego uposażenia miały miejsce w 1643 i 1645 r. Pierwszym proboszczem niemirowskim został ks. Wojciech Olędzki. W okresie potopu szwedzkiego kościół został ograbiony (1657).
Pierwszy drewniany kościół spłonął 15 maja 1775 r. Przez 15 lat ks. Stanisław Piotrkowski odprawiał nabożeństwa w prowizorycznej kaplicy. Obecny, murowany kościół został zbudowany w latach 1780-1791, kosztem Fryderyka Michała księcia Czartoryskiego (1696-1775), kanclerza Wielkiego Księstwa Litewskiego (1752-1775), przypuszczalnie według projektu arch. Jana Samuela Beckera. Po śmierci księcia Fryderyka Michała prace kontynuowała jego żona Eleonora Monika z Waldsteinów Czartoryska (1712-1795) i bratanek Adam Kazimierz książe Czartoryski (1734-1823), generał ziem podolskich (od 1758), marszałek sejmu konwokacyjnego (1764).
W ramach represji popowstaniowych - z rozkazu (nr 12420/1866) Konstantego von Kaufmana (1818-1882), generał-gubernatora grodzieńskiego i wileńskiego (1865-1866), w dniu 17 września 1866 r. kościół został zamknięty na 40 lat. Dobra kościelne przejęła cerkiew prawosławna, a wierni musieli uczęszczać do Wysokiego Litewskiego. Dopiero po wyjściu carskiego ukazu tolerancyjnego z 30 kwietnia 1905 r., na rozkaz cara z dnia 11 listopada 1905 r., kościół został zwrócony katolikom 13 grudnia 1905 r. Jego restauracją zajął się z wielkim zaangażowaniem ks. Bolesław Teżyk (1880 - ok. 1928), ówczesny proboszcz niemirowski (1907-1911). Po wstępnym odnowieniu świątyni pierwszą Mszę św. odprawił dnia 27 grudnia 1905 r. ks. Antoni Kaczyński (1871-1947), proboszcz z Wysokiego Litewskiego i dziekan brzeski (od 1904). Dalsze prace budowlane były prowadzone w latach 1907-1911 pod kierunkiem wspomnianego ks. Bolesława Teżyka.
W czasie przechodzenia frontu podczas I wojny światowej kościół zamieniono na prowizoryczny lazaret. Natomiast w czasie II wojny światowej, po utworzeniu przez sowietów strefy nadgranicznej (połosy) kościół został zamknięty dla kultu od 10 kwietnia 1940 r. do 22 czerwca 1941 r. i mocno zdewastowany. W czasie cofania się frontu niemieckiego, 28 lipca 1944 r. kościół został podminowany. Od wysadzenia uratował go Stanisław Szymański, który 30 lipca poprzecinał kable (był zatrudniony przy zaminowywaniu). W 1944 r. Niemirów stracił prawa miejskie.
Dzwonnica znajduje się w bramie wejściowej i została zbudowana w 1823 r., staraniem ówczesnego proboszcza ks. Marcina Niemyjskiego (ur. 1764), ówczesnego proboszcza (od 1800).
Po drugiej stronie drogi stoi murowana plebania zbudowana w latach 1962-63 przez ks. Tadeusza Białego (1926-1988), proboszcza niemirowskiego (1957-1980).

Reklama

Bibliografia
M. Dolistowska, Niemirów. Kościół parafialny pw. św. Stanisława Biskupa, Białystok 1987 (mps);
M. Kałamajska-Saeed (red.), Województwo Białostockie. Siemiatycze. Drohiczyn i okolice (Katalog Zabytków w Polsce, t. XII z. 1), Warszawa 1996; D. Michaluk, Ziemia mielnicka województwa podlaskiego w XVI-XVII wieku, Toruń 2002; A. Olendzka, Dzieje miejscowości i parafii Niemirów w XX wieku, Drohiczyn 1994 (mps); M. Olszewski, Parafie pogranicza. Niemirów nad Bugiem, Kościół na Podlasiu 39 (1996) 21/74, s. 12; tenże, Parafie pogranicza. Niemirów nad Bugiem, Niedziela. Kościół na Podlasiu, 39 (1996) 22/75, s. 12; tenże, Parafie pogranicza - Niemirów. Na przełomie stuleci, Niedziela. Kościół na Podlasiu, 39 (1996) 23/76, s. 12; tenże, Parafie pogranicza - Niemirów nad Bugiem. Ślady wojny, Niedziela. Kościół na Podlasiu, 39 (1996) 24/77, s. 13; tenże, Parafie pogranicza - Niemirów nad Bugiem. Budowa świątyni, Niedziela. Kościół na Podlasiu, 39 (1996) 25-26/78-79, s. 13; Spis kościołów i duchowieństwa Diecezji Pińskiej w R. P. 1933 i 1934, Pińsk 1933; T. Tararuj (oprac.), Spis kościołów, parafii oraz duchowieństwa Diecezji w Drohiczynie n. Bugiem, Drohiczyn 1976; S. Ulaczyk (oprac.), Rocznik Diecezji Drohiczyńskiej. Spis parafii i duchowieństwa 1999, Drohiczyn 1999.

Kaplice:
Sutno - w przeszłości istniała tutaj kaplica dworska. W 1951 r. - w 10. rocznicę pacyfikacji wsi - mieszkańcy zbudowali małą kapliczkę. W latach 1982-83 została ona rozbudowana, według projektu inż. Stanisława Smacznego, staraniem ks. Kazimierza Wasilewskiego (proboszcz w latach 1980-85). Jej poświęcenia dokonał 14 listopada 1992 r. ks. Władysław Jędruszuk (1918-94), biskup drohiczyński (1992-94), nadając wezwanie Ostrobramskiej Matki Miłosierdzia i udzielając pozwolenia na przechowywanie Najświętszego Sakramentu.
Adamowo - na placu ofiarowanym przez Józefę Ciepłą - z racji na utrudnienia władz komunistycznych - został zbudowany w latach 1982-84 „budynek gospodarczy”, staraniem ks. Kazimierza Wasilewskiego. W latach 1985-95 staraniem ks. Michała Olszewskiego (1935-96), ówczesnego proboszcza (1985-95), budynek ten został rozbudowany na kaplicę - według projektu inż. Zdzisława Kazimierczuka z Białegostoku.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Reklama

Porządek Mszy św.:
- niedziele i święta:
- kościół parafialny: 12.00
- kaplica w Sutnie: 8.45
- kaplica w Adamowie: 10.15
- święta niebędące dniami wolnymi od pracy:
- kościół parafialny: 12.00
- kaplica w Sutnie: 15.30
- kaplica w Adamowie: 17.00

Odpust w parafii: św. Stanisława Biskupa i Męczennika; rocznica odzyskania kościoła - 27 grudnia
Nabożeństwo adoracyjne: piątek - niedziela po wspomnieniu św. Augustyna

Księgi metrykalne:
Księgi chrztów: od 1921 r. (brak 1934-41)
Księgi małżeństw: od 1921 r. (brak 1934-41)
Księgi zmarłych: od 1921 r. (brak 1934-41)

2005-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

#NiezbędnikMaryjny: Litania Loretańska - wezwania

[ TEMATY ]

litania loretańska

Adobe Stock

Litania Loretańska to jeden z symboli miesiąca Maja. Jest ona także nazywana „modlitwą szturmową”. Klamrą kończąca litanię są wezwania rozpoczynające się od słowa ,,Królowo”. Czy to nie powinno nam przypominać kim dla nas jest Matka Boża, jaką ważną rolę odgrywa w naszym życiu?

KRÓLOWO ANIOŁÓW

CZYTAJ DALEJ

Bp Andrzej Przybylski: my zrodziliśmy się z Boga, który jest Miłością

2024-05-03 19:56

[ TEMATY ]

rozważania

bp Andrzej Przybylski

Karol Porwich/Niedziela

Każda niedziela, każda niedzielna Eucharystia niesie ze sobą przygotowany przez Kościół do rozważań fragment Pisma Świętego – odpowiednio dobrane czytania ze Starego i Nowego Testamentu. Teksty czytań na kolejne niedziele w rozmowie z Aleksandrą Mieczyńską rozważa bp Andrzej Przybylski.

CZYTAJ DALEJ

#PodcastUmajony (odcinek 5.): Ile słodzisz?

2024-05-04 22:24

[ TEMATY ]

Ks. Tomasz Podlewski

#PodcastUmajony

Mat. prasowy

W czym właściwie Maryja pomogła Jezusowi, skoro i tak nie mogła zmienić Jego losu? Dlaczego warto się Jej trzymać, mimo że trudności wcale nie ustępują? Zapraszamy na piąty odcinek „Podcastu umajonego”, w którym ks. Tomasz Podlewski opowiada o tym, że czasem Maryja przynosi po prostu coś innego niż zmianę losu.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję