Żyjemy w świecie rzeczy materialnych, a zarazem w świecie rzeczy
pełnych symboliki, takich jak: światło, ogień, woda... W życiu codziennym
mamy do czynienia z relacjami pomiędzy ludźmi, które wyrażają i symbolizują
rzeczy głębsze, na przykład: dzielenie się posiłkiem będące znakiem
przyjaźni, uczestnictwo w manifestacji, będące symbolem solidarności,
obchodzenie rocznicy narodowej, będące symbolem tożsamości.
Mówiąc o znakach i symbolach warto podkreślić, iż sam
Jezus Chrystus jest wielkim znakiem miłości Ojca. Ustanowił On Kościół
jako znak i narzędzie swojej zbawczej miłości. Posłużył się znakami
wody, chleba, wina..., abyśmy mogli przyjąć i dobrze zrozumieć rzeczywistość
wyższą, której nie widzimy. W sprawowaniu Eucharystii i innych sakramentów
symbole wody, oleju, chleba, wina, włożenia rąk, nałożenia obrączek
itp., wprowadzają nas w obecność i nadprzyrodzone działanie Boga.
Wiele znaków wpisanych jest w tradycję Kościoła, dlatego
też w tradycji i życiu Kościoła mocno ugruntowały się dwa znaki wyrażające
obecność i działanie Maryi w ekonomii zbawienia. Są nimi: różaniec
i szkaplerz.
Od siedmiu wieków w powszechnym użyciu jest Szkaplerz
Najświętszej Maryi Dziewicy z Góry Karmel. Jest to znak przyjęty
przez Zakon Karmelitański i zatwierdzony przez Kościół jako zewnętrzny
wyraz Macierzyńskiej Miłości Maryi do nas oraz naszego synowskiego
przyjęcia tej Miłości i jej odwzajemnienia. Świadczy o tym fakt objawienia
się Maryi Szymonowi Stockowi - generalnemu przełożonemu. To on w
trudnej sytuacji swego Zakonu zwrócił się z ufnością o ratunek do
Królowej i Matki Karmelu. Jego modlitwą były wówczas słowa hymnu
do dziś śpiewanego przez karmelitów - Flos Carmel. W przekładzie
brzmią one następująco: Kwiecie Karmelu, Płodna Winnico, Ozdobo niebios,
Matko - Dziewico, O najwybrańsza! Matko łagodna, Czysta i wierna,
Dzieciom Karmelu bądź miłosierna, O Gwiazdo morza.
Podczas tej modlitwy, pewnego dnia, Matka Boża objawiła
mu się i ukazując szkaplerz powiedziała: "Przyjmij, najmilszy synu,
szkaplerz twego Zakonu, jako znak Mego Braterstwa, przywilej dla
ciebie i wszystkich Karmelitów. Kto w nim umrze, nie zazna ognia
piekielnego. Oto Znak Zbawienia, ratunek w niebezpieczeństwach, Przymierze
Pokoju i wiecznego zobowiązania".
Miejsce i datę wizji szkaplerznej trudno ustalić na podstawie
istniejących źródeł. Bardzo stara tradycja wskazuje na klasztor w
Aylesford (Anglia), a czas objawienia ustala na 16 lipca 1251 r.
Do przywileju szkaplerza św. dodany został nieco później przywilej
sobotni, ogłoszony na polecenie Matki Bożej przez papieża Jana XXII
w Bulli Sobotniej, dnia 3 marca 1322 r. Przywilej ten polega na obietnicy
Matki Bożej wybawienia z czyśćca w sobotę po śmierci tych, którzy
nosili pobożnie szkaplerz, zachowywali czystość według stanu i odmawiali
modlitwę brewiarzową (oficjum) o Matce Bożej (jeśli nie umieli czytać,
to zachowywali post w środy i soboty).
Kościół wielokrotnie zatwierdzał przywilej szkaplerza
i popierał nabożeństwo szkaplerzne. Ustanowił święto Matki Bożej
Szkaplerznej jako wspomnienie Najświętszej Maryi Panny z Góry Karmel
w dniu 16 lipca. Papież Klemens VII bullą Ex clementi z dnia 12 sierpnia
1530 r. potwierdził wszystkie łaski i przywileje Zakonu Karmelitańskiego.
Na mocy apostolskiej władzy zatwierdził przywilej sobotni "a dla
pewności, gdyby nigdy nie był udzielony, przez tę bullę niech będzie
udzielony".
Jak wiadomo z historycznych zapisów Kościoła w wiekach
średnich wielu chrześcijan chciało przyłączyć się do Zakonów wówczas
powstałych: Franciszkanów, Dominikanów, Augustianów, Karmelitów.
Powstał także laikat stowarzyszony przez bractwa. Wszystkie Zakony
chciały dać osobom świeckim znak przynależności i uczestnictwa w
swojej duchowości i apostolacie. Często znakiem tym była jedna z
części habitu zakonnego: płaszcz, sznur, szkaplerz. Wielcy czciciele
Matki Bożej Szkaplerznej - Zakony Karmelitańskie rozpowszechniali
szkaplerz w zredukowanej formie jako znak przynależności i jako wyraz
uczestnictwa w swojej duchowości.
Słowo "szkaplerz" wywodzi się od łacińskiego scapulae (
plecy, barki) i oznacza szatę okrywającą plecy i piersi. Nazwy tej
używał już św. Benedykt, gdy mówił w Regule o ubiorze mnichów oraz
o wierzchniej szacie używanej w czasie pracy, która jest tuniką bez
rękawów sięgającą do pasa z przodu i z tyłu.
Z biegiem czasu nabrał on znaczenia symbolicznego: wyrażał
niesienie codziennego krzyża przez uczniów i naśladowanie Pana Jezusa.
W niektórych zakonach, tak stało się w Karmelu, szkaplerz stał się
znakiem własnej tożsamości i życia. Szkaplerz zaczął symbolizować
specjalną więź Karmelitów z Maryją, Matką Pana Jezusa i Patronką
Zakonu, do czego przyczyniła się wielowiekowa tradycja o maryjnym
objawieniu i nadaniu przywilejów tym, którzy ten szkaplerz noszą
i w nim umierają.
Szkaplerz karmelitański, o ile jest częścią habitu, składa
się z dwóch prostokątnych kawałków brązowego sukna z naszytymi wyobrażeniami
Matki Bożej Szkaplerznej (na jednej części) i Pana Jezusa (na drugiej
części), połączonych ze sobą tasiemkami. Nosi się go pod ubraniem
lub na ubraniu, w ten sposób, że jeden kawałek opada na piersi, a
drugi na plecy. Papież Pius X zezwolił na zastąpienie szkaplerza
św. medalikiem szkaplerznym.
Od strony czcicieli Maryi szkaplerz symbolizował ufność
pokładaną w Jej Macierzyńskiej Miłości, co prowadziło do skutecznego
wstawiennictwa przed Bogiem w kwestii wiecznego zbawienia, a przyjmując
Jej Opiekę w całym życiu, szkaplerz wyrażał pragnienie naśladowania
Jej stylu życia i cnót, szczególnie cnoty czystości przeżywanej według
własnego stanu. W ten sposób szkaplerz przeobraził się w znak maryjny.
Wychodząc z wielowiekowej tradycji Zakonu potwierdzonej
przez autorytet Kościoła szkaplerz wyraża komunię z Maryją zobowiązując
do naśladowania Pana Jezusa, jak to czyniła Maryja, doskonały wzór
wszystkich uczniów Chrystusa. Dziewica Maryja uczy nas żyć w otwartości
na Boga, przyjmując w życiu Jego wolę, słuchać Słowa Bożego przekazanego
w Piśmie Świętym i Tradycji Kościoła, odkrywać je w życiu, przyjmować
je i wprowadzać w czyn. Wpatrując się w Maryję każdy z nas powinien
nieustannie modlić się i każdego dnia na nowo szukać i odkrywać Boga
obecnego we wszystkich okolicznościach życia, być blisko naszych
sióstr i braci znajdujących się w potrzebie i solidaryzować się z
nimi.
Szkaplerz, będący znakiem maryjnym, zobowiązuje do chrześcijańskiego
życia, ze szczególnym ukierunkowaniem na nauczanie Najświętszej Maryi
Dziewicy potwierdzanym codzienną modlitwą: Pod Twoją obronę...
Pomóż w rozwoju naszego portalu