„Widzieliśmy w Mertonie jednego z guru pokolenia «dzieci kwiatów», pomost pomiędzy Zachodem a Wschodem. On też przeżywał rozdarcie wewnętrzne w różnych okresach swego życia - a
jednak umiał znaleźć harmonię, której poszukiwaliśmy. Łączył zaangażowanie społeczne z kontemplacją. Podejmując dialog ze światem - wchodził w rzeczywistość transcendentną. Taki guru - rozumiejący
Wschód i Zachód - był nam potrzebny” - pisze w przedmowie do wydania polskiego dr Maciej Stanisław Zięba, wykładowca filozofii indyjskiej w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim i konsultant
naukowy książki. Dr Zięba stwierdza, że „nikt, kto w drugiej połowie XX czy na początku XXI w. interesuje się myślą Wschodu, nie może przejść obojętnie obok postaci Thomasa Mertona”, ponieważ
on „nie staje przed dylematem: albo Wschód, albo Zachód. Nie musi odrzucać niczego, wyrzekać się niczego; dopiero, afirmując własną tożsamość jako chrześcijanina i człowieka Zachodu, jest w stanie
podjąć dialog ze Wschodem. Dopiero akceptując Wschód może w pełni być człowiekiem Zachodu. W poczuciu jedności z innymi”. Pisząc o podejściu Mertona do tradycji wschodnich stwierdza, że „w
doświadczeniu kontemplacyjnym człowieka Wschodu szukał potwierdzenia drogi zakonnika chrześcijańskiego czy świeckiego chrześcijanina. Chciał zachować i uwypuklić wartość każdego elementu cywilizacji Zachodu,
swojej i naszej kultury, poprzez ubogacenie go o elementy myśli wschodniej”.
Choć teksty składające się na zbiór dotyczą taoizmu, zen, hinduizmu, sufizmu i odmian buddyzmu, proponowana pozycja nie jest zbiorem tekstów źródłowych. Merton, zajmujący się bardziej religiami niż
filozofiami, choć wykroczył poza najczęściej cytowane teksty, nie dotarł do wieloaspektowej, zaawansowanej myśli filozoficznej Wschodu. Nie umniejsza to jednak wartości książki, w której możemy znaleźć
wydobyte przez niego z tekstów „podstawowe intuicje ludzkie dotyczące relacji z sakrum, z Absolutem, z Bogiem, z drugim człowiekiem, ze światem, z pełnią i z pustką”. Ponadto w Myślach o Wschodzie
znajdziemy przekłady Mertona ze wschodnich tekstów religijnych i zapisy rozmów z Dalajlamą. Natomiast umieszczony w każdym rozdziale wstęp oraz przypisy i noty naukowe ułatwiają czytelnikowi poruszanie
się w podejmowanych przez autora zagadnieniach.
Thomas Merton, pisarz, mnich, mistyk, żył w latach 1915-1968. Pełen wielkiej ciekawości świata, patron dialogu i otwartej myśli zawsze starał się być „zwróconym twarzą” w stronę Boga, świata, ludzi, własnej przeszłości i samego siebie. Mówił o sobie najpierw jako o poecie, potem pisarzu i mnichu. Odziedziczył zdolności plastyczne i zmysł artystyczny po rodzicach - artystach. Już w gimnazjum prowadził pierwsze prace redakcyjne i miał problemy z cenzurą. W tym czasie czytał lektury socjalno-polityczne, zapoznał się z myślą Ghandiego i Manifestem Komunistycznym. Studiował literaturę w Cambridge, a następnie na Columbia University, gdzie zainteresował się Wschodem. Pod wpływem lektur, m.in. Gilsona, Tomasza a Kempis i św. Augustyna, swoich przemyśleń i wewnętrznego głosu, postanowił przyjąć chrzest. Próbował bezskutecznie wstąpić do jezuitów i franciszkanów, ale ostatecznie wstąpił do trapistów, zakonu o surowej regule i warunkach życia, gdzie w 1947 r. jako ojciec Ludwik złożył śluby wieczyste. Początkowo walczył ze swoim pisarskim powołaniem, ale zrozumiał, że pisanie to dla niego sposób bycia. W 1948 r. ukazało się pierwsze wydanie Siedmiopiętrowej góry i zdobyło wielkie powodzenie. W tym okresie Merton próbował zmienić zgromadzenie, myślał o kartuzach i kamedułach. Rozpoczął spotkania ekumeniczne w Gethsemani, a w 1960 r. zamieszkał w pustelni. To czas konfliktów z władzami zakonnymi na tle ingerencji cenzury, kwestii posłuszeństwa i wolności sumienia. Zaangażowany w ruch pacyfistyczny, stał się rzecznikiem zbliżenia Wschodu i Zachodu. Pozostawił bogaty dorobek pisarski - poezje, eseje, pisma duchowe, krytyki literackie, teksty na tematy społeczne. Napisał m. in.: W natarciu na niewypowidalne, Znak Jonasza, Nikt nie jest samotną wyspą, Zapiski współwinnego widza, Posiew kontemplacji, Ślub konwersacji, Szukanie Boga, Źródła kontemplacji, Zen i ptaki żądzy, Eseje literackie.
Pomóż w rozwoju naszego portalu