Mottem książki uczynił prof. słowa księdza Janusza Stanisława Pasierba: „ Zbliżać to, co nasze i małe, / ku temu, co wielkie, /nie pozwalając temu, / co małe, bezkształtnie/ się rozpłynąć. We wstępie zaś dodał: „ Kultura i dziedzictwo jest najtrwalszym spoiwem narodowej i regionalnej więzi. Przenika ona wszelkie dziedziny naszego życia, w wielkim stopniu wpływa, a nawet rozstrzyga losy naszych małych ojczyzn. Z tego powodu u schyłku swej naukowej twórczości, w dużej mierze związanej z królewskim miastem Wieluniem i historyczną ziemią wieluńską, postanowiłem podzielić się z Czytelnikami swymi ustaleniami dotyczącymi tego niezmiernie ważnego przejawu życia społecznego…”.

Książka podzielona na 5 rozdziałów: Dziedzictwo i tradycje kulturalne Wielunia w okresie I Rzeczypospolitej, Pod zaborami-realizacja polityki rusyfikacji i „odpolaczania”, W Polsce odrodzonej, Dziedzictwo utracone ( 1939-1945), Życie kulturalne Wielunia w okresie PRL, pokazując całokształt dorobku umysłowego, duchowego, artystycznego i materialnego minionych pokoleń, ma na celu przekazanie obecnym i przyszłym pokoleniom informacji o tym, ile do skarbca narodowej kultury wnieśli mieszkańcy Wielunia i historycznej ziemi wieluńskiej, stąd przywołanie nazwisk wychowanków szkoły kolegiackiej takich jak: ks. Jan Długosz, Michał z Wielunia, Hieronim z Wielunia ( później nazywany H. Spiczyński, luminarz polskiego Odrodzenia, zmarły w Krakowie w 1550 r.), Augustyn Rotundus Mieleski ( zajmował się historią Litwy, zmarł w Wilnie w 1582 r.), Jan Czele ( od 1430 rektor Akademii Krakowskiej), Maciej z Wielunia( prof. Akademii Krakowskiej).

Wiele uwagi poświęcił też autor kolegium pijarskiemu, wieluńskiej namiastce Collegium Nobilium, dzięki któremu napływali do Wielunia czołowi luminarze polskiej nauki i kultury, szerzący nowe prądy umysłowe, upowszechniający postępy wiedzy, powstałemu dzięki przybyłym do Wielunia w 1684 roku ojcom pijarom ( od 1774 roku szkoła podwydziałowa) oraz Wieluńskiej Szkole Obwodowej, następnie powiatowej ( powstała z przekształcenia kolegium pijarskiego w 1832 r.) i jej wychowankom, szczególną uwagę poświęcając Józefowi Grajnertowi, zasłużonemu dla kultury polskiej synowi ziemi wieluńskiej, badaczowi folkloru, tłumaczowi, pisarzowi, poecie i publicyście, pionierowi oświaty ludowej, redaktorowi czasopisma „Zorza”.

Kres społecznemu rozwojowi narodu, także społeczności wieluńskiej, pisze profesor, zadały represje po powstaniu styczniowym. Musiało upłynąć kilkadziesiąt lat by nastąpiło ożywienie życia kulturalnego. Tu wspomnienie o Wieluńskim Towarzystwie Muzycznym „Lutnia”, które powstało, jako czwarte po Kaliszu, Warszawie, Radomiu, o Polskiej Macierzy Szkolnej i powołanym z jej inicjatywy w 1926 roku Muzeum Ziemi Wieluńskiej…

Wiele uwagi poświęcił profesor II wojnie światowej. Przywołując słowa z memoriału E. Wetzela i G. Hechta: „(…) musi być bezwzględnie/ wykluczone utrzymanie/jakiegokolwiek polskiego życia/ narodowego i kulturalnego/ ukazał niepowetowane straty w dziedzictwie kulturowym miasta Wielunia, stąd tytuł rozdziału „dziedzictwo utracone”… O tym wszystkim, i o tym, jak wyglądało życie kulturalne w okresie PRL, jeśli chcesz, możesz przeczytać w książce Dziedzictwo i tradycje kulturalne Wielunia …
Zachęcamy do lektury!