Reklama

Niezwykłe świątynie archidiecezji wrocławskiej

Pustelnik pilnie poszukiwany

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Ojcom franciszkanom marzy się, że powróci tutaj kiedyś pustelnik. Pustelnia już czeka. Jest nie byle jaka. Murowana. Jeden z pustelników rozsławił Mariańską Górkę balsamem jerozolimskim, którego właściciele kłodzkiej apteki "Pod Murzynem" nie zaprzestali produkować nawet po 1945 r. kiedy wyjechali z Kłodzka do Niemiec. Mariańska Górka leży obecnie w granicach Kłodzka, ale historycznie to część Wojciechowic.
Pustelnia położona jest niezwykle malowniczo, na zboczu. Mieszkał w niej najsłynniejszy pustelnik hrabstwa kłodzkiego Johannes Treutler, twórca balsamu. Osiadł na Spittelbergu, jak nazywano wówczas Mariańską Górkę, w 1846 r. W 1868 r. kupił nawet kawałek ziemi, na której zaczął uprawiać potrzebne do produkcji tego specyfiku zioła, ale zapisał ją od razu franciszkanom z Kłodzka "za dożywocie", bo pustelnikowi nie wypada przecież posiadać dóbr doczesnych.
Treutler był niespokojnym duchem. Nosiło go. Młodość spędził w Częstochowie oraz w Wojciechowicach, potem nauczył się tkactwa i pracował w Wambierzycach i w Dusznikach Zdroju. Do III Zakonu św. Franciszka wstąpił w Nowej Rudzie. Stamtąd była już prosta droga do pustelni, w której osiadł 14 listopada 1846 r. Wypełniał wzorowo zadania pustelnika na Mariańskiej Górce do 1854 r., gdy uznał chyba, że warto zmienić klimat, skoro przeniósł się do pustelni na Górze Kaplicznej w Złotym Stoku. Za Mariańską Górką zatęsknił po sześciu latach.
Pewnego dnia przyszedł do Louisa Ambrosiusa - właściciela apteki "Pod Jeleniem" w Kłodzku, u którego postanowił kupić zioła, korzenie i żywicę potrzebne do wyrobu balsamu jerozolimskiego. Stary przepis na ten specyfik miał przy sobie. Dostał od aptekarza to, czego potrzebował, a nawet więcej - wiele rad, jak się do tego w ogóle zabrać. Ambrosius zdradził mu także wiele tajników, jak poprawić smak lekarstwa, wywołać to lub inne jego działanie itp. Pustelnik zabrał się do dzieła.
Pewnego dnia doniesiono na niego, że wyrabia i sprzedaje lekarstwo, choć nie ma do tego uprawnień. Aptekarz Ambrosius, powołany na rzeczoznawcę sądowego, przyznał się, że to on sprzedaje Treutlerowi potrzebne mu składniki. Pustelnika ukarano karą pieniężną, Ambrosius zaś stracił klienta. Śmiertelnie obrażony na niego Treutler zaczął zaopatrywać się odtąd w drogeriach, u zielarzy oraz w konkurencyjnej dla Ambrosiusa aptece "Pod Murzynkiem". Był to jednocześnie okres, gdy balsam stawał się coraz bardziej rozcieńczony i sprzedawany nie tylko w małych, ale i dużych butelkach. Zmieniło się też dawkowanie. Zamiast kropelek, zaczęto pić go kieliszkami do likieru. Zawierał bowiem ok. 30 proc. alkoholu, mógł być więc zażywany jako gorzka wódka żołądkowa. Jego tajemnica tkwiła przede wszystkim w zawartych w nim goryczkach, które działały pubudzająco głównie na żołądek. "Co kto zjada, takie zdrowie posiada" - mawia nie bez przyczyny ojciec Grande, słynny wrocławski bonifrater leczący ziołami.
Wróćmy jednak do Treutlera, który pomimo sukcesów na polu medycznym zrzuca w pewnym momencie habit tercjarza i przystępuje do grona tkaczy, z którymi wiedzie tak wesołe życie, że władze zakonne nie mają innego wyjścia, jak tylko wykluczyć go z grona członków III Zakonu Franciszkańskiego. Treutler zdaje się tym nie przejmować. Produkuje dalej swój coraz słynniejszy balsam. Do pustelni na Mariańską Górkę wraca pod koniec życia. W 1892 r. zapada na grypę. Po krótkiej chorobie umiera w wieku 72 lat. Wcześniej jednak sporządza testament, w którym wszystkie swe receptury zapisuje Przytułkowi dla Chorych Scheibe. Jeszcze tego samego roku prawa do balsamu, tabletek i maści firmowanych nazwiskiem pustelnika odkupił Johannes Schittny - właściel kłodzkiej apteki "Pod Murzynem". Wiedział, co robi. Błyskawicznie opatentował recepturę i znak pielgrzyma z laską, którym opatrywano te specyfiki. Medykamenty okazały się "żyłą złota". Wyciągnęły Schittnego z dołka finansowego, jako że jego apteka cienko przędła.
Ale nie tylko on chciał zbić kapitał na specyfikach pomysłowego pustelnika. Balsam jerozolimski produkowały także kłodzka apteka Franciszkanów i apteka "Pod Orłem" w pobliskim Bardzie Śląskim, znanym miejscu pielgrzymkowym. Największe kłopoty właściciel apteki "Pod Murzynem" miał jednak ze swoim kłodzkim konkurentem z apteki "Pod Jeleniem", który twierdził, że to on posiada pierwotne receptury i to jego balsam jerozolimski jest najlepszy w smaku i w działaniu. Trwający całe dziesięciolecia spór zakończył się dopiero w 1932 r. Nazwy "Jerozolima" nie można było zastrzec, natomiast nazwisko pustelnika - jak najbardziej. Wyłączne prawo do jego używania przyznano aptece "Pod Murzynem". Rodzina Schittny, do której apteka ta należała do 1945 r., rozlewała balsam jerozolimski do tysiąclitrowych beczek dębowych. Całą produkcję zautomatyzowano. Dr Richard Schittny kupił w 1943 r. nawet fabryczkę na skraju Kłodzka, gdzie chciał rozwinąć produkcję, ale plany pokrzyżowała wojna. Potem rodzina przeniosła produkcję do Niemiec.
Na ziemi kłodzkiej czasy, gdy produkowano balsam jerozolimski, pamiętają wciąż kłodzka apteka "Pod Murzynem" w Rynku koło ratusza (w 1993 r. obchodziła 600-lecie działalności) i oczywiście Mariańska Górka. Wnętrze apteki jest zabytkowe, pochodzi z czasów ostatniej przebudowy z lat 1910/11. W jej witrynie stoi wciąż bardzo stara figurka Murzyna. Z Mariańską Górką czas obszedł się mniej łaskawie niż z apteką. Kaplice Kalwarii, pnące się ku górze, są jeszcze w nie najgorszym stanie. Podobnie stojąca na szczycie kolumna maryjna z 1875 r., kaplica i XIX-wieczna pustelnia, choć wejście do niej i okna zostały zamurowane. Niestety, niewiele zostało z pierwotnego wyposażenia kaplicy, do której przyciągała kiedyś cudami słynąca figura Matki Bożej (według tradycji wykonano ją z oryginalnie ukształtowanego pnia, wyłowionego podczas powodzi z płynącego w pobliżu Jodłownika). Szczególnie olśniewający był ołtarz. Jego podstawa zniknęła już dawno, barokowe rzeźby aniołów skradziono jakieś dwa lata temu, na szczęście resztę - dla bezpieczeństwa - kłodzccy franciszkanie brązowi zabezpieczyli w swym klasztorze. Latem, gdy na Mariańskiej Górce odprawiane są w niedziele Msze św., na ołtarzu polowym ustawiana jest figura Czarnej Madonny, wykonana dla o. Wojciecha Piętowskiego, proboszcza parafii fanciszkańskiej z Kłodzka (Mariańska Górka podlega jej kanonicznie).
Ojcowie mówią, że idea życia pustelniczego przeżywa w świecie renesans, być może więc i tutaj powróci kiedyś jakiś eremita? Pustelnicy pełnili zawsze funkcje strażników tutejszej kaplicy. A to, że jeden z nich odkrył w sobie przy okazji żyłkę biznesmena, to już zupełnie inna historia.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2003-12-31 00:00

Ocena: +1 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Bp Przybylski do nowych diakonów: bądźcie mądrzy mądrością Boga, a nie świata

– Dzisiaj bardzo potrzeba mądrych diakonów w tym świecie takim rozbitym, relatywnym. Bądźcie mądrzy mądrością Boga, mądrością Bożych przykazań, a nie mądrością tego świata. Bądźcie mądrzy mądrością Kościoła, a nie jakąś własną mądrością – powiedział bp Andrzej Przybylski.

Biskup pomocniczy archidiecezji częstochowskiej 11 maja w archikatedrze Świętej Rodziny w Częstochowie udzielił święceń diakonatu trzem seminarzystom Wyższego Międzydiecezjalnego Seminarium Duchownego w Częstochowie.

CZYTAJ DALEJ

Nowenna do św. Andrzeja Boboli

[ TEMATY ]

św. Andrzej Bobola

Karol Porwich/Niedziela

św. Andrzej Bobola

św. Andrzej Bobola

Niezwyciężony atleta Chrystusa - takim tytułem św. Andrzeja Bobolę nazwał papież Pius XII w swojej encyklice, napisanej z okazji rocznicy śmierci polskiego świętego. Dziś, gdy wiara katolicka jest atakowana z wielu stron, św. Andrzej Bobola może być ciągle stawiany jako przykład czystości i niezłomności wiary oraz wielkiego zaangażowania misyjnego.

Św. Andrzej Bobola żył na początku XVII wieku. Ten jezuita-misjonarz przemierzał rozległe obszary znajdujące się dzisiaj na terytorium Polski, Białorusi i Litwy, aby nieść Dobrą Nowinę ludziom opuszczonym i religijnie zaniedbanym. Uwieńczeniem jego gorliwego życia było męczeństwo za wiarę, którą poniósł 16 maja 1657 roku w Janowie Poleskim. Papież Pius XI kanonizował w Rzymie Andrzeja Bobolę 17 kwietnia 1938 roku.

CZYTAJ DALEJ

Polskie dzwony i ...muezzini

2024-05-11 17:46

[ TEMATY ]

Ryszard Czarnecki

Archiwum TK Niedziela

Rozmowa z księdzem proboszczem jednej z poznańskich parafii. Sympatyczny zakonnik, twardo chodzący po ziemi, zatroskany o swoją duszpasterską trzodę. Przykro mu było, gdy na obchodach stulecia parafii i wykładów historycznych z tym związanych zjawiła się tylko pięćdziesiątka parafian.

Jednak mówi jeszcze o innej rzeczy, o której słyszę od coraz większej liczby księży. Gdy uruchomił, jak to jest w staropolskim zwyczaju, dzwon na rezurekcje (odbywają się one, na miłość Boską, raz w roku!) – natychmiast ktoś z osiedla, na którym znajduje się kościół zawiadomił... policję, która zgodnie z wolą anonimowego obywatela przyjechała z interwencją. Omal nie skończyło się na mandacie, bo policja twierdziła, że są ku temu podstawy formalno-prawne. Ów ksiądz ze stolicy Wielkopolski nie jest wyjątkiem, bo tego typu nieprzyjemne incydenty spotykały wielu kapłanów w tej aglomeracji, ale też naprawdę sporo w każdym dużym mieście – o czym wie każdy z nas, jeśli tylko chce to wiedzieć.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję